Konu: Belki kader, ihtiyarı teyid eder

"Belki kader, ihtiyarı teyid eder." Kader cüzi ihtiyariyi nasıl te’yid ediyor?

Yazar: sorularla risale, 17-10-2006

Kader ilim nevindendir. Ezelden ebede olmuş ve olacak her şey Allah’ın ilmindedir. Kaderin cüz’i ihtiyariyi teyid etmesi iki türlü anlaşılabilir.
Birisi, insan kendi iradesini nasıl kullanacaksa Allah onu öylece bilmekte, öylece takdir etmektedir. Kader risalesinde ikinci mebhasta geçen yedi vecihten dördüncüsü bu manayı ders vermektedir.

Bu teyidi şöyle de anlamak mümkündür: Allah, ilm-i ezelisiyle taşları cansız, bitkileri yarı canlı, hayvanları canlı, melekleri masum yaratmayı dilediği gibi insanı da cüzi-i irade sahibi yaratmayı dilemiş, o neyi dilerse onu yaratıp insanı böylece bir imtihana tabi tutmayı irade etmiştir. Kaderin ihtiyarı teyid etmesi insana ihtiyar verilmesinin de bir takdir olduğu şeklinde anlaşılabilir. Böyle anlaşıldığı taktirde yedi vecihten üçüncü ile dördüncü farklılık arz etmiş olur. Birinci açıklamamıza göre üçüncü ile dördüncü vecih aynı gibi görünüyor.