Konu: DUA DERYASI (rahmet kapılarının anahtarı, müminin silahı, dinin direği, ibadetin özü)

Hz. Âdem’in Üç Duâsı:

1
____

آللَّهمَّ اِنِّى اَسْئَلُكَ بِحَقِّ مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍسُبْحَا نَكَ اللَّهُمَّ وَبِحَمْدِكَ عَمِلْتُ سُو ءً وَ ظَلَمْتُ نِفْسِ فَاغْفِرْ لِى فَانَّهُ لآيَغْفِرُ الذُّنُوبَ اِلآاَنْتَ وَتُبْ علَيَّ اِنَّكَ انْتَ التَّوَّابُ الرَّحِيمُ

(Allahumme inni es’elüke bihakkı Muhammedin ve âla Muhammedin. Sübhaneke’llâhumme ve bihamdike amilttü sûen ve zalemtü nefsî, fağfirli fe innehu lâ yağfiru’z-zünûbe illâ ente ve tüb aleyye inneke entet-Tevvâbu’r-Rahîm.)

“Allah’ım; Muhammed’in hakkı ve O’nun âlinin hakkı için Senden isterim. Allah’ım, Seni tesbih ve takdis ederim. Sana hamdederim. Günahlar işledim, nefsime zulmettim, beni bağışla. Zira günahları ancak Sen bağışlarsın. Tevbemi kabul eyle, zira Sen tevbeleri kabul edensin.” (Mecmûatu’l Ahzab, c.1 s.537)

Hz. Âdem’in yapmış olduğu bu duâ çok önem taşımaktadır. Çünkü bağışlanması için Hz. Muhammed’i ve onun seçkin âl ve ashabını şefaatçı istemektedir. Bundan iki hakikat anlaşılıyor: Birisi, kendisinin gayet mütevazi oluşu. Diğeri de Resûlullah’ın bütün peygamberlere şefaat edceğidir. Bu duâdan anlaşılan bir mâna da, Hz. Âdem’in yapmış olduğu hatayı anlaması ve mağfiret olunmasını istemesidir. Zâten en büyük maharet yapılan günahı anlamak ve onun düşmesi için gereken yalvarış ve yakarışı yapmaktır. Peygamberimiz bir hadis-i şeriflerinde: “Günahından tevbe eden günah işlememiş gibidir.” Buyurmuştur. Cenab-ı Hak, Hz.Âdem’in tevbesini kabul buyurdu. Bakara sûresinin 38. âyeti bunu bildiriyor.

Duânın Kabulüne Ait Sebepler:

Duâ yapmak kuldan, kabulü ise Allah’tandır. Fakat her zaman yapılan duâlar ayrı ayrı hususiyet kazanır. Bu itibarla aşağıda sıralayacağımız, sağlam kaynaklara dayalı hadis-i şeriflerin ışığı altında duâlarımızın kabulünün sebeplerini öğrenmiş olacağız.

Ebu Hureyre (r.a)’dan rivayet olunduğuna göre

Peygamberimiz şöyle buyurdu:

“Üç duâ şüphesiz makbuldür: 1 - Mazlumun duâsı, 2 -Yolcunun duâsı, 3 - Ana babanın evlâdı hakkındaki duâları”
(Bu hadisi Buhari, Edeb kitabına almış, ayrıca Ebu Davud ve Tirmizi’nin Sünen’lerinde derivayet edilmiştir.)

Ahmed İbni Hanbel’in rivayet ettiğine göre Resûlullah Efendimiz şöyle buyurdu:

“Fâcirin duâsı makbuldür. Onun kötülüğü kendisine aittir.”

Yine Peygamberimiz buyurdu:

“Üç sınıf kimsenin duâsı makbuldür. Asla red olunmaz: 1 - Oruçlunun iftar anındaki duâsı, 2 - Adaletli hükümdarın duâsı, 3 - Mazlumun duâsı ve bedduâsı, 4 - Bir kimsenin evlâdı hakkında yaptığı dua.” (Buhari, Kitabu’l-Edeb.)

Peygamberimiz buyurdu: “En seri duâ, gâibin gâibe duâsıdır.”

Resûlullah buyuruyor: “Beş kimsenin duâları makbuldür: 1 - Mazlumun bedduâsı, 2 - Hacının evine dönünceye kadar yaptığı duâ, 3 - Gazinin evine gelinceye kadar yaptığı duâ, 4 - Kardeşin kardeşe gıyabında yaptığı duâ, 5 - Hastanın iyileşinceye kadar yaptığı duâ.” (İmam Beyhaki, Şu’abü’l-İman’da rivayet etmiştir.)

Deylemi’nin, Abdullah bin Abbas’dan rivayet ettiğine göre peygamberimiz şöyle buyurdu: “Sizin biriniz ihrama girdiği vakit hem duâ etsin ve hem de âmin desin. Allahümmeğfirli dediği vakit âmin, desin. Hayvana ve insana bedduâ etmesin. Çünkü ihramda olanın duâsı müstecabdır. Duâsını bütün mü’minlere teşmil eden kişinin duâsı kabudür.”

Yukarıdaki hadis-i şerifler en muteber kaynaklardan alınmış ve kimin duâsı kabul olacaksa, aynen beyan edilmiştir. Buna göre bizler, kimlerin duâsının kabul olunacağını kavramalı ve ona göre hareket etmeliyiz.

Peygamberimiz şöyle buyurdu: “Hacda ve umrede bulunanlar Allah’ın askerleridirler. Yani misafirleridirler. Duâ ederlerse duâlarını kebul eder. İstiğfar ederlerse onları bağışlar. (İbni Mâce.)

Reûlullah Efendimiz şöyle buyurdu: “Bir hastanın yanına girdiğin zaman ondan duâ etmesini iste. Çünkü hastanın duâsı meleklerin duâsı gibidir.” (Nesâî.)

Peygamberimiz buyurdu: “Hastaları ziyarete gidiniz ve onlardan duâ isteyiniz. Zira hastanın duâsı makbuldür ve günahı bağışlanmıştır.” (Taberâni ve Beyhaki, Şu’abu’l-İmam’da rivayet etmiştir.)

Resûlullah buyudu: “Sıkıntılı olan kimsenin bedduâsından sakının. Çünkü onun o andaki bedduâsı makbuldür.” (Deylemî, Ebu Hureyre’den.)

“Kur’an’ı hıfzedenin duâsı makbuldür, asla red olunmaz.” (Beyhaki, Şu’abu’l-İman.)

Bir topluluğun bir kısmı duâ eder diğer kısmı âmin derse, Cenab-ı Hak onların duâlarını red etmez.” (Hakim rivayet etmiştir.)

“Üç kimse bir arada toplanıp duâ etseler, Cenab-ı Hak onların ellerini boş çevirmekten hayâ eder. ” (Ebu Nuaym, Hilye’de Enes bin Malik’ten rivayet etmiştir.)

Yukarıda, hadis-i şeriflere göre duânın icabet sebepleri sıralanmıştır. Kimlerin duâları kabul olduğu aydınlanmış ve her insan bunlara bakarak duâsının ona göre ayarlayacaktır. Zikredilen kimselerin yapacakları duâlar çok müessirdir. Duâ isteyen kimsenin, sayılan ve anlatılan bu kimselerden duâ istemesi ve onları gözetmesi gerekmektedir. Çünkü bütün insanlar birbirleriyle ilgilidirler ve birisi diğerin sebep kılınmıştır. Hastayı ziyarete giden kimse, görünüşte hastayı teselli eder, fakat hakikatte kendisi ondan duâ almak için gider. Demek oluyor ki insanlar birbirlerine bağlanmışlar, af ve mağfiret olunmaları için yekdiğerlerine vesile kılınmışlardır. Nasıl ki bardak su içmek için bir vasıta ise, insan insana da öylece bir vasıtadır.

İşte duâmızın kabulünün sebepleri kısaca bunlardır. Bunlara riayet edenin duâsı inşallah kabul edilecektir. Ancak temiz niyet ve sağlam itikat şarttır. Yoksa sakat itikatla yapılan duâlar geçerli değildir.

Vakitlerin Duâ Hakkındaki Tesirleri:

Peygamberimiz bir hadis-i şeriflerinde şöyle buyuruyor:

“İki vakit vardır ki o vakitlerde yapılan duâ makbuldür; o vakitlerde duâ reddolunmaz, sema kapısı açılır, duâsı reddolunan kişiler çok az bulunur: Birisi, ezan okuduğu vakit; diğeri de düşmanın karşısında iken yapılan duâdır. ” (Beyhakî, Şu’abu’l-İman.)

“Gecede bir vakit vardır ki o vakte duâsını isabet ettirenin duası mutlaka kabul olunur. ” ( Müslim, c. 1, s. 117.)

Resulullah Efendimiz buyurur: “Gece yarısında gök kapısı açılır, bir melek şöyle seslenir: Yok mu duâ eden, duâ etsin duâsı kabul olunacaktır. İsteyen yok mu? İstesin istediği verilecektir. Sıkıntısı olan yok mu? Duâ etsin sıkıntısı giderilecektir O nazik saatte bir kişi yoktur ki duâ etsin de duâsı kabul olunmasın. ” (Hz. Câbir’den rivayet edilmiştir.)

“Sema kapısı açılır ve şu dört yerde duâ kabul olunur : 1 -Düşmanla karşı karşıya gelindiğinde, 2 - Yağmur yağdığında, 3 - Namaz için kâmet yapıldığında, 4 - Kâbe-i Muazzama görüldüğünde. ” (Taberânî, Müsned’inde zikretmiştir.)

Peygamberimiz buyurur: “Beş gece vardır, onlarda yapılan duâlar red olunmaz: 1 - Receb ayının ilk gecesi, 2 - Şaban ayının 15. gecesi, 3 - Cuma gecesi, 4 - Ramazan bayramı gecesi, 5 - Kurban bayramı gecesi. ” (Deylemî, Nesâî’den rivayet edilmiştir.)


Peygamberimiz buyurdu: “Ramazanda Hakkı zikreden affolunur. Haktan isteyen pişman olmaz. ” (Taberanî, el-Evsat, s. 117.)

Peygamberimiz buyurdu: “ Kur’an-ı Kerim’in her hatminde kabul olunur bir duâ vardır. ” (Beyhakî, Şu’abu’l-İman.)

Duânın kabulü için vakit çok önemlidir. Çünkü öyle vakitler vardır ki onda yapılan duâlar hiç bir zaman red olunmaz, istenilen verilir ve kulun duâsı geri çevrilmez. Yeter ki hüsnü niyet bulunsun.

Resûlullah buyurdu:“ Farz olan bir namazı kılan kimse için kabul olunur bir duâ vardır. ” (Müslim, c. 3, s. 134.)

Resûl-i Ekrem buyurdu: “ Ben rükû ve secdede Kur’an okumaktan nehy olundum. Rükû ve secdede Kur’an okumaktan men olundum. Rükûda Cenab-ı Hakka tâzim edip secdede duâ etmeğe gayret ediniz ki duânız kabul olmağa lâyık olsun. ” (Müslim, c.2, s. 184.)

Resûlullah buyuruyor:“ Gözleriniz yaşardığı vakitte hemen duâ edin. Zira o andaki duânız makbuldür. ”

Hz. İsâ aleyhisselâm, gözleri yaşardığı vakit çok duâ ederdi. Peygamberimiz de bu hususta bizlerin duâ etmesini öğütledi.

Bazı insanlar, gaflete dalarlar, işte o anda Allah’a duâ etmek lâzımdır. İnsanlar gaflette iken, sen eğer Hakka tam manasıyla bağlanırsan, senin duân müstecâbdır, yalvarmaların yerindedir. Cenab-ı Hak hiçbir kulunu boş bırakmaz, onu mahcup etmez. Bir insana duâ etmek fırsatı verildiği zaman fırsatı kaçırmamalıdır. Çünkü fırsat her zaman ele geçmez, sonra pişman olmak faide vermez.

Muaz İbni Cebel diyor ki: “ Ey insan, mutlaka bir kimseler ile oturursan, onlar söze dalarlar. Sen onları gafil gördüğün vakit, hemen Rabbine teveccüh et, ihlâsla duâ et. ”

İşte insan Rabbine karşı böyle içtenlikle sığınırsa, Mevlâ onun yalvarışlarını boş çıkarmaz, onu perişan bırakmaz. Allah’ın lutfu keremi sonsuzdur.

Kimi vakitler duâ için çok elverişlidir, bazı vakitler vardır ki çok müessirdir. O vakte duâsı isabet eden kimse mahrum kalmaz, perişan olmaz.

Büyük bilginlerimizden Celaleddin Süyutî Hazretleri duâ hakkında çok önemli açıklamalar yapmıştır. Bilhassa duânın kabulünün sebeplerini saymış, hangi duânın makbul olduğunu açıklamıştır. Bunlara riayet eden Müslüman, duâsının semeresini görecek ve yüce Rabbine sığınacaktır.

Her şey Allah’ın takdir ve iradesiyle husule gelmektedir. Zaman ve mekânını bulmak ve o nâzik saatleri kollamak lâzımdır. Müslüman kazancının fazlasını arayacak ve kazancı varsa onu arayıp bulacaktır.

Kıymetli Mekânların Duânın Kabulüne Vesile Olması

Hz. Câbir (r.a) demiştir ki: “ Resûlullah Efendimiz Mekke’yi fethettiği vakit, Mescid-i Haram’da pazartesi günü ve çarşamba günü duâ etti ve iki namaz arasında yapmış olduğu duânın kabul olduğuna şahid oldum. Ben de kendime bir sıkıntı geldiği vakit, aynen Resûlullah’ın duâ ettiği saatte duâ ettim ve duâm Allah’ın lutfu keremiyle kabul olundu.” ( Taberânî rivayet etmiştir.)

Resûlullah Efendimiz buyuruyor:

“Rükn ile makam arası mültezemdir. Hacerül Esved ile Kâbe kapısı arasıdır.”

“Üç yer vardır ki, o yerlerde yapılan duâlar red olunmaz: 1 - Bir kimsenin Allah’tan başka kendisini gören bir kimsenin bulunmadığı tenha bir yerde yaptığı duâ, 2 - Bir bölük adamla düşman karşısında yapılan duâ, 3 - Gece yarısında kalkıp yapılan duâ.”

Bu üç yerde yapılan duânın reddedilmeyeceği kesinlikle bildirilmiştir. Peygamberimiz Efendimiz böyle buyurmuştur. Öyle ise, kıymetli yerler ve zamanlar, duânın kabulü için büyük bir fırsattır.

Yâkub Aleyhisselâm devamlı olarak oğluna ağlayınca, Cenab-i Hak ona şu duâyı yapmasını Cebrail tarafından bildirdi:

يَاذَا الْمَعْرُوفِ الَّذِى لآيَنْقَطِعُ اَبَداً وَ لآيُحْصِيهِ غَيْرُكَ

(Yâ zel ma’rûfillezî lâ yenkatı’u ebeden velâ yuhsîhi gayruke.)

“Ey bilinen ve kimsenin ümidini kesmeyen, Senden başka vermeye gücü yeten olmayan Allah.”

Rivayete göre Hz. Yâkub bu duâyı akşam okumağa başladı, sabaha yakın müjdeci Yûsuf’un gömleğini getirdi ve ona müjdeledi. Nitekim Yâkub Aleyhisselâm müteessir idi, o esnada Cebrail geldi: “Sana bir müessir duâ öğreteyim mi?” dedi. Yâkub Aleyhisselam da: “Buyur, öğret” dedi. İşte Cibril-i Emin bu duâyı ona okudu ve sabaha yakın arzusuna kavuştu.

İbnü’l Musib anlatıyor: “Ben bir ara çok sıkılmıştım, ne yapacağımı bilmiyordum. Bu üzüntümle birlikte Harem-i Şerif’e girdim. Bir ara çekıl taşlarında kıpırdama gördüm, baktım kimse yok. Arkasından bir ses duydum: “Sen üzüntülü olduğun için şu duâyı yapta kurtul” denildi. Duâyı yaptım, hemen sıkıntıdan kurtuldum.” Duâ şudur:

آللَّهُمَّ اِنِّى اَسْئَلُكَ فَاِنَّكَ لَنَا مَا لَكَ وَاِنَّكَ عَلَى كُلِّ شَيْءٍ قَدِيرْ فَاقْتَدِرْ وَاِنَّكَ مَاتَشَاءُ فِى اَمْرٍيَكَ

(Allahumme inni es’elüke feinneke lenâ mâ leke ve inneke alâ külli şey’in kadîr. Ve inneke me teşâu fi emrin yeke.)

Hz. Ali (r.a) hazretleri bir kimseye şöyle dedi: “ Resûlullah’ın bana öğrettiği duâyı sana öğreteyim mi? Eğer kaf dağı kadar borcun var ise bu duâ sayesinde borcunu ödersin.” Dua şudur :

اَللَّهُمَّ اكْفِنِى بِحَلآلِكَ عَنْ حَرَامِكَ وَاَغْنِنِى بِفَضْلِكَ عَمََّنْ سِوَاكَ

(Allahummekfinî bi halâlike an haramike ve ağninî bi fadlike ammen sivâke.)

“Allah’ım, helâlınla beni kandır, haramından beni uzaklaşır. Fazlınla beni zengin kıl ve Senden başkasına beni muhtaç ettirme.” (Taberânî, Müsned)


Hz. Musa bu duâyı yapmıştı. Mevlâ onu ummadığı taraftan zengin etmişti. Hz. Ali’nin bu duâsı bir çok insanları borçtan ve sıkıntıdan kurtardı. İnsan, yeter ki bir şeye inansın. İnandıktan sonra istediği şey Allah’ın izniyle husule gelir.

Hz. Enes (r.a) anlatıyor: Bir gün Peygamberle beraber bir yere gidiyorduk. Yolda bir kimse “ Ya Erhamerrahimîn” diyordu. Resûlullah Efendimiz ona: “ İşte, Cenab-ı Hak sana teveccüh etti.” buyurdu.

Anlaşılıyor ki, “ Ey esirgeyenlerin en esirgeyicisi ve merhametlisi” demek suretiyle yapılan duâ çok tesirlidir. Hz. Enes‘in bu husustaki şehadeti çok yerinde bir ikazdır. Bizler de devamlı olarak Allah’ın rahmetine ve mağfiretine sığınalım. Kurtuluşumuz ancak böyle mümkün olabilecektir

Hz. Serme diyor ki: Ben Ebu Bekir’den ve İbn Ömer’den defalarca duydum ki, Peygamberimiz buyurdu: “ Şu duâyı kim okursa, Allah’tan ne isterse, mutlaka Allah ona istediğini verir:

اَللَّهُمََّ اَنْتَ خَلَقْتَنِى وَاَنْتَ تَهْدِنِى وَاَنْتَ تُطْعِمُنِى وَاَنْتَ تُسْقِِنِى وَاَنْتَ تُمِيتُنِى وَاَنْتَ تُحْييِنِى

(Allahumme ente halaktenî ve ente tehdinî ve ente tut’imunî ve ente tüskinî ve ente tümîtünî ve ente tuhyinî.)

‘Allah’ım, Sen beni halkettin ve beni hidâyet ettin, beni Sen yedirir ve içirirsin ve beni Sen öldürür ve diriltirsin.’” ( Taberânî)

Serme hazretleri diyor ki: “Cenab-ı Hak, Musa Aleyhisselâm’a bu duâyı öğretti. Hz. Musa günde yedi defa bu kelimelerle duâ ederdi ve Allah’tan ne dilerse Mevlâ ona verirdi.”

Anlaşılıyor ki, bu duânın ehemmiyeti çok büyüktür. Ulu Allah her şeye kadirdir. Dilediğine az yalvarmakla çok şeyler verir, dilediğine de çok yalvarmakla az bir şeyler verir. Çünkü mülk O’nun, servet O’nundur.

Taberânî’nin kitabında İbni Ömer (r.a) hazretleri şöyle anlatıyor: Bir gün Resûlullah Efendimiz bir ikindi namazını kılarken, önünden bir köpek geçmişti.Sa’d bin Ebî Vakkas şu duâyı yaptı:


سُبْحَانَكَ لآ اِلَهَ اٍلآّ اَنْتَ يَاذَا الْجَلآلِ وَا ْلإكْرَامِ اَهْلِكْ هَذَا الْكَلْبَ قَبْلَ اَنْ يَقْطَعَ عَلَى نَبِيُّكَ صَلآتُهُ


(Sübhaneke la ilâhe illâ ente yâ zelcelâli vel-ikram, ehlik hâzel kelbe kalbe en yaktaa alâ nebiyyike salâtuhu.)

“Seni noksan sıfatlardan uzak, kemal sıfatlarla mevsuf kılarım. Senden başka ilâh yoktur, ancak Sen varsın. Celâl ve ikram sahibi, Sensin. Peygamberinin namazını kesmeden şu köpeği öldür, Allah’ım.”

İbni Ömer diyorki: Resûlullah namazını bitirmeden köpek öldü ve Peygamberimiz: “ Ey Sa’d sen öyle kelimelerle duâ ettin ki, sen bununla yer ile gök arasındaki mahlukat için bedduâ etseydin, onlar da ölürdü.” buyurdu. ( Taberânî, el-Evsat)