Konu: Islam alimlerinin evrim görüsü nasildir?

Islam alimlerinin evrim görüsü nasildir?

Islam alimlerinin, canlilarin yaratilisi ve gelismesiyle alakali düsünceleri zaman zaman yanlis degerlendirilmektedir. Bunda bazi tabir ve terimlerin degisik anlasilmasinin rol oynadigi muhakkak. Farkli degerlendirmeye sebep sadece bu degil, tabii. Bilhassa evrimciler, onlarin bu konudaki görüslerini istismar ediyorlar. Bu tip yanlis anlasilmalara ve istismara mani olmak için, Islam alimlerinin konuyla alakali eserlerinden bazi pasajlar vererek hakikati açiklamaya çalisacagiz.

Bilindigi gibi evrim; "kademeli olarak gelisme ve degisme" demektir. Lügat manasi böyle olmakla beraber, terim manasi, bir türden bir baska türün veya bir varliktan baska bir varligin yavas yavas ve tesadüfen meydana gelmesidir. Bütün canlilarin tek bir mense (orijin)'den türeyip silsile halinde birbirinden tesadüfen gelistigini savunan teori de evrim teorisidir. Bu evrim felsefesinin dayandigi prensipleri dört kategoride toplamak mümkündür.

Bunlar:
1— Tedricilik (kademeli gelisme), yani, evrim hadiseleri uzun zaman içinde ve adim adim cereyan etmistir.
2— Bir türden baska bir tür veya bir varliktan baska bir varlik hasil olmustur.
3— Günümüzdeki bütün varliklar, tek bir hücrenin farklilasmasiyla meydana gelmistir. Yani tek hücreden omurgasiz çok hücreliler, onlardan balik, baliktan kurbaga, kurbagadan sürüngen, sürüngenden kus ve memeli ve neticede maymundan insan hasil olmustur.
4— Bütün hadiseler, tesadüfen ve kendi kendine cereyan eder.

Burada hemen sunu ilave edelim ki, Islam alemindeki her alimin sahsi görüs ve düsüncelerini, yorum ve içtihatlarini Islam adina kabul etmek dogru degildir. Bu sahada çalisanlar iki grupta mütalaa edilebilir. Birinci gruptakiler, Islami kaynaklardaki hükümlerin tefsir ve yorumunu yaparlar. Diger grubu da felsefeciler teskil ederler. "Islam alimleri" deyince, daha ziyade birinci gruptakiler anlasilmalidir. Çünkü, felsefeciler baska kaynaklarin etkisinde de kalmis olabilirler.

Su hususu da belirtmek yerinde olacaktir. O da yaratilisçi görüstür. Varliklarin meydana gelisini tamamen ilmi esaslarla açiklamaya çalisan ve evrimci düsünceye zit olarak ortaya çikmis bir görüstür.

Esasen su anda, geçmisteki Müslümanlarin evrim konusundaki degerlendirme ve düsüncelerini aktüel hale getiren evrimcilerdir. Yaratilisçilar bu konunun fenni sahada tartisilmasini istemektedirler. Fakat evrimciler, zaman zaman dinden de medet istiyorlar. Kendi evrim teorilerine Islam alimlerinden destek ariyorlar. Bu çabalari her seyden önce iddialarini destekleyen ilmi delillerinin bulunmadigini gösterir.

Türlerin orijinini ve getirdikleri degisiklikleri mantikla çözmek mümkün degildir. Bu hususta isabetli bir sey söyleyebilmek için ya deney ve tecrübeye dayanacaksiniz, ya da vahye. Bu konunun fiilen ele alindigi 150 yildir, yapilan deney ve elde edilen tecrübeler, tatmin edici bir netice hasil etmemistir. Insanin topraktan yaratilisinin disinda dini bir hüküm de yoktur. Dolayisiyla, yirminci asrin sagladigi her türlü bilgi birikimine ragmen, türlerin mensei hakkinda kesin bir sey söylenemezken, günümüzden asirlarca önceki alimlerin bu sahada fazla bilgi sahibi olmasi elbette mümkün degildir. Kaldi ki, çogu zaman herhangi bir vahye veya deneye dayanmayan bir felsefecinin görüs veya düsüncesi bize ne dereceye kadar delil olacaktir? Bir baska ifadeyle, bize, evrimin felsefesi degil, delilleri lazimdir. Evrim, bir felsefecinin ne "var" demesiyle var olur, ne de "yok" demesiyle yok olur.

Evrimcilerin iddialarina geçmisten delil aramalarina elbette kimsenin bir diyecegi olamaz. Ancak, geçmisteki bu mana ve mefhumlarin nasil ifade edildigine dikkat edilmesi kaydiyla. Simdiye kadar yapila geldigi gibi uydurma terimlerle mesele izaha kilir, degisim ve baskalasimi ifade eden her kelime yerine "evrim" kullanilirsa, belirli bir sonuca varmak mümkün olmayacaktir. Dolayisiyla evrim görüs ve düsüncelerinin kritigi yapilirken, bilhassa bu konuda geçmiste kullanilmis Arapça ve Osmanlica kelimelerin manasi iyi anlasilmalidir. Nitekim bu hassasiyetin yeterince gösterilemeyisinden dolayi, her sahada oldugu gibi, burada da, kavram kargasasina yol açilmistir. Bu ifade ve terimleri tam yerinde kullanmayanlar, belki de farkinda olmayarak bütün Islam alimlerinde evrimci düsüncenin hakim oldugu imajini uyandirmislardir.
Bu hususta mefhum anarsisine, kavram kargasasina mani olunmasi veya en azindan asgariye indirilmesi, evrim terminolojisine gereken hassasiyetin gösterilmesiyle mümkündür.