NEFSIN IKI HALI
Nefsin iki hali vardir. Üçüncüsü yoktur. Biri bela digeri afiyet…

Insanlar, baslarina bir bela geldigi zaman bagirir, çagirir, Allah’i (CC) sikayet eder. Allah’a (CC) darilir. Her seye itiraz eder. Hakk’i (CC) töhmet altina almak ister. Ne sabir bilir, ne de bir nasihatçiya uyar. Yalniz kendi aklina göre Allah’a (CC) (hasa) es bulma yoluna girer, bir uygunsuz hareket yolu bulur. Öylece gider.

Afiyet haline gelince; ondan daha iyisi yoktur, güler, oynar sevinir. Zaman kaybetmeden sehvet yollarina kosar. Hiç biriyle yetinmez. Biri eskiyicince yenisini aramaya koyulur. Yemek begenmez. Içkilerin her çesidini sofrada bulundurur. Evinde hanimini da hemen savar, onun da yenisini arar. Evini begenmez, iyisini arar. Binek isi de çok önemlidir. Daima günün en iyisini ister. Elinde olan her seye bir ayip bulur, hemen yenisini tedarik etmeye koyulur. Böylece bütün rahatini kendi eliyle kaçirir. Bilmez ki, her sey kendisi için degildir. Buna akil erdiremeden iyi seylerin pesine düser.

Iste bu haller insani yorar. Elde mevcut seylere razi olmamak, insani her çesit güçlüge sürükler. Sonu gelmeyen eziyet, içinden çikilmasi mümkün olmayan felaketler bundan sonra baslar. Dünyaligi var, rahat etmesi gerekirken, eliyle keyfini kaçirir.

Bundan sonra öbür alemin isi baslar. Ölür, sorguya çekilir, hesap veremez. Çünkü düzenli hiçbir is tutmamistir. Bazilari söyle der:

- “Öbür alemin ve buranin en çok cefasini çekenler, kendilerine ait olmayani isteyenlerdir. Ve yapamayacaklari isin pesinden kosanlardir.”

Bir insan düsünelim: Bir zamanlar her türlü maddi sikinti onun manevi durumunu da bozmustur. Bu halinde yalniz belanin gitmesini ister. Yalniz bunun için Allah’a (CC) yalvarir. Bir gün duasi kabul olur, her çesit darlik zail olur gider. Genislik baslar. Bundan sonra o zat, evvelce çektigi bütün sikintiyi unutur. Allah’i (CC) da unutur, kulluk etmez. Her çesit günah yollarini seçer. Bu adamin hali nasil olur? Elbette ki “iyi olur” denemez.

Tam tahmin edildigi gibi olur. Dünyada israfin yolunu tuttugu için her seyi az zamanda biter, yine darliga düser. Ve artik, eski halini de bulamaz, sürünerek ölür gider… Bununla bitse iyi, öbür alemde bir de hesabini vermek vardir.

Eger bu insan beladan kurtuldugu zaman, derhal ibadet ve taat yolunu tutmus olsaydi, bir daha eski haline düsmezdi. Elinde bulunanla yetinip gayrisini bulmak için onlari bir yana itmemis bulunsaydi, ömrü rahat içinde geçerdi. Dünyasi hos olurdu, Ahireti ise onun çok üstünde rahatlik verirdi. Öbür alemin en güzel seylerine kavusurdu.

Dünya ve ahiret selameti isteyen sabirli olmalidir, elinde bulunanla yetinmeyi adet eden rahattir. Daima Allah (CC) vergisine sükür edenin nimeti artar.

Insan fani varliklara dayanmamali. Onlarin elindekini unutmali ve Hakk’a (CC), ihtiyaci için dua etmelidir. Ve Allah’in (CC) emri üzerine çalisarak her seyini kazanmalidir. Iste böylece eger darda ise dua ederek kurtulusunu O’ndan (CC) beklemelidir. Insanlarin kurtarmasi ne kadar sürer, birinden ne kadar iyilik görülürse görülsün, devami beklenemez. Bir zaman gelir her iki taraf da bundan usanir. Iyilik eden vermekten, kabul eden de mihnet altinda kalmaktan bikar. Ama Allah (CC) böyle mi? O (CC), usanmaz, daima iyilik eder. Kafir kullarinin dahi rizkini kesmez.

Yeri gelmisken sunu da söylemek yerinde olur: Allah’in (CC) verdigini iyiye kullanmak sarttir. Bunun icabi budur. Mahzurlari yukarida belirtilmesine ragmen bir daha söylemek iyi olur. Bu sebeple helâlin hesabi, haramin azabi oldugunu hatirlatmak lazim gelir.

Her seyin iyi tarafini görmek en iyisidir. Yoksullukta güzellik olabilir. Bazi zahmetli islerin sonunda iyi olmalari muhtemel. Bazi hastaliklarda sifa vardir. Sunu da unutmamak iyi olur ki, Allah’in (CC) emri kesindir, baska seylere benzemez. Onun içindir ki bu yolda çok dikkat gerek. Onun her iradesi mutlak yerine gelir. Itiraz etmekle hikmet degismez, emri geri alinmaz. “O (CC), her neye “ol”… Demeyi murad ederse… O olur…”

Hakk’in (CC) her isi hikmettir. Her emrinde fayda vardir. Su da var ki; Allah (CC), hiçbir zaman insanlarin zararini istemez.

Söz buraya gelmisken; bir daha ilk sözleri tekrar etmek iyi olur. Gerçi tekrar degildir ama, sözün bas tarafinda belirtilenlere benzedigi için böyle diyoruz. Söylemek istedigimiz sudur: En yerinde ve insana yakisan is, razi olma melekesine sahip olmak ve teslim haline ermektir. Bundan sonra ibadet gelir ki, onun hakkinda bir diyecegimiz yoktur. Çünkü her müslüman onun ne demek oldugunu bilir.

Ibadet sadece kulluk etmektir. Ötesi yine teslim halidir. Yani kader ne ise onu gözetmekten ve ona uymaktan baska kurtulus yoktur. Bundan sonrasi kader bahsi ile ilgilidir ki, incelemek iyi olmaz. Çünkü o bir ilâhi sirdir. Ona kolayca akil ermez. Bu bapta tavsiyemiz, yalniz bir sükûttan ibarettir. Çünkü bu ince mesele ancak duygu ve halle sezilir, ilim yolu ile bilinmez.

- “Bu is nasil oluyor, neden ve ne zaman olacak?”

Gizli gözler yerinde olmaz. Kaderin iç nizamini kurcalamak bir nevi sirke benzer ve Allah’i (CC) töhmet gibi olur. Bu sözümüz Ibn-i Abbas’dan (RA) rivayet olunan bir Hadis-i Serife istinad eder.

Ibn-i Abbas (RA) söyle diyor:

- “Birgün ben Resulallah’in (SAV) ardindaydim, yürüyorduk. Bana döndü ve: ‘Ey Allah’in (CC) kulu, Allah’a (CC) iyi saril, O’nu (CC) birakma. Bu gayreti içinde saklarsan Hakk (CC) da seni esirger. Bu duyguyu tasidigin müddet Allah’i (CC) kendine yakin bulursun. Bir sey isteyecek olursan, O’ndan (CC) iste. Yazilan yazilmis ve kalem kurumustur. Olacak seyler de olur. Bütün insanlar bir araya gelse, ilahi bir hüküm yoksa, sana fayda saglayamazlar. Ve eger kaderinde yazili degilse, bütün insanlar sana zarar vermeye gelseler yapamazlar. Eger kendinde kuvvet görüyorsan, iyilik yap ve dogru çalis. Kötülüge meylin varsa sabirli olmaya çalis. Yapmamaya gayret et. Hayrin çogu sabirdadir. Sunu da bil ki, yardim sabirlilara olur. Darda kalmislar genislige çikarlar. Her sikintinin sonunda bir ferahlik vardir’.”

Iste, her mümine lazim olan odur ki: Bu Hadis-i Serifi kalbinde bir ayna gibi saklaya, isini gücünü buna göre ayarliya ve böylece çalisa. Iste son nefesine kadar böyle gide… Allah’in (CC) rahmet ve inayeti sayesinde dünya ve ahirette böylece güçlüklerden salim ola; vesselam…



Kaynak: Gavsulazam Abdulkadir-i Geylani (KSA), Fütûh-ul Gayb (Gizliden Sesler)