İnsülinin etkisizliği.

 Konuyu daha iyi kavraya bilmek için vücudu bir otomobile pankreası benzin deposuna insülini de benzine benzetelim. Ve arızanın mekanizmasıyla arızanın nedenlerini birbirinden iyice ayıralım. İnsülin yokluğunda arızanın mekanizması depoda hiç benzin bulunmaması yani “kuru arıza”dır; nedenleri ise benzin doldurmayı unutmak deponun benzin sızdırması benzin istasyonlarının kapalı olması vb’dir. İnsülinin eksizliğinde ise arızanın mekanizması benzin akışındaki bir kusurdur; nedenleri de benzin pompasının bozulması benzin borusunun kirlenmesi karbüratörün tıkanması vb. olabilir. İki büyük diabet tipinden başka bir de “ikincil” tanımı kapsamına giren diabet türleri vardır. Bunların başında pankreasın yıkımına yol açan hastalıklar (pankreasın ameliyatla çıkarılması hemokromatoz kronik pankreas iltihabı) gelir. Bu durumlarda insülin üretimi durur. Cushing sendromunda kortizol feokromositomda (böbreküstü bezi tümörü) katekolaminler akromegalide (aşırı büyüme hastalığı) büyüme hormonu gibi insülinin tersine çalışan yani kan şekerini yükselten bazı hormonların aşırı salgılanması da diabete yol açar. Bir başka grubu ise bazı ilaçların alımına bağlı gelişen diabet oluşturur. Kısaca doğum kontrol hapları kortikosteoridler bazı idrar söktürücü ilaçlar. Ve bazı projesteron tedavilerin diabete neden olabilir. Bunlar diabete aday kişide hastalığın ortaya çıkmasını kışkırtan etkenlerdir. Çok daha ender olarak bazı genetik anormallikler (Turner ve Klinefelter sendromları) bazı dokulardaki (karaciğer yağ ve kas hücreleri) insülin alıcılarının anormalliği ve insülin bizzat kendi kalitesindeki bozuklukta (insülinopati) diabet gelişebilir. Dünya Sağlık Örgütü’nün yaptığı sınıflandırmaya göre öteki diabet türleri de şunlardır: Gebelik diabeti glikoz intoleransı... Gebelik diabetine oldukça sık rastlanır. Gebeliğin yol açtığı hormon değişiklikleri kan şekeri düzeyinin yükselmesine neden olur. Bu sırada kan şekerinin normalin üstüne çıkması anne adayının bu yükü kaldıramadığını kanıtlar. Doğumdan sonra gebeliğin getirdiği aaaabolizma ve hormon değişiklikleri ortadan kalktığı için kan şekeri genellikle normal düzeye iner. Ancak süreç içinde araya giren çevresel faktörler (ateşli hastalıklar stres vb.) yeni gebelikler pakreasın insülin salgılama gücünü git gide azaltır ve Tip 2 diabet ortaya çıkar. Gebelik diabetinde uygulanacak tedavi hem gebeliği hem de diabeti göz önünde bulundurur. Duruma uygun bir beslenme programı düzenlenir gerekirse insülin tedavisi uygulanır.