Kornea nedir
Kornea gözün dış tabakasının en önünde yer alanşeffaf yapıda ve kubbe şeklinde bir dokudur. Bu şeffaf yapının hemen arkasında gözün rengini veren iris yer alır. Korneanın başlıca iki görevi vardır. Birincisi
gözün içindeki yapıları korumak
ikincisi ise dışarıdan gelen ışığı kırarak retina adı verilen ve görmeyi sağlayan sinir tabasına net bir şekilde odaklamaktır. Gözün en yüksek kırıcılığı kornea tabakasındadır
bu yüzden korneadaki bir bulanıklık veya şekil bozukluğu görmeyi ileri derecede bozar.
Kornea nakli ne demektir
Kornea naklişeffaflığını yitirmiş ya da şekli bozulmuş kornea dokusunun çıkarılarak yerine ölüden alınan sağlıklı kornea dokusunun yerleştirilmesi ameliyatıdır. Göz nakli halk arasında yerleşmiş yanlış bir ifade olarak kornea nakli yerine kullanılmaktadır. Bugünkü tıbbın imkanları içinde gözde nakli yapılan kornea tabakasıdır. Göz küresinin nakli söz konusu değildir.
Kornea nakli neden yapılır
Normalde şeffaf ve damarsız olan kornea dokusudeğişik sebeplerle
yara dokusunun oluşmasıyla ya da ödem (şişme) nedeniyle bulanıklaşabilir. Korneanın bulanıklaşması
gelen ışığın düzgün kırılamamasına ve görmenin azalmasına neden olur. Bazı durumlarda bulanık kornea ile beraber şiddetli ağrı da olabilir. Kornea nakli görmeyi düzeltmek
ağrıyı azaltmak ya da göz bütünlüğünü korumak için yapılabilir.
Hangi durumlarda kornea nakli gerekebilir
- Göz cerrahisi sonrası korneanın şeffaf kalmasını sağlayan hücreler hasar görürse ve kornea bulanıklaşırsa
- Korneanın kubbe şekli bozulursaörneğin konikleşirse (keratokonus)
- Kalıtsal geçiş gösteren bazı kornea hastalıklarında
- Enfeksiyon nedeni ile korneada yara dokusu ve yeni damarlanma olursa (örneğinHerpes -uçuk virüsü- keratiti sonrası)
- Kazalar nedeniyle kornea bulanıklaşırsa veya bütünlüğü ağır derecede bozulursa
- Kornea nakli sonrası vücut dokuyu reddederse
Nakil yapılacak kornea dokusu nasıl ve nereden temin edilirGöz bankası nedir
Ülkemizde Ankara ve İstanbul’da çalışan göz bankaları vardır. Ayrıca pek çok hastanebir bankaya bağlı olmadan
kendi bünyesinde kornea temin edebilmektedir. Göz bankaları kornea dokusunu ölüden almak
uygun besleyici ortamlarda saklamak
alınan dokunun nakile uygun olup olmadığını belirlemek ve doku nakli yapılacak merkezlere ulaştırmak ile yükümlüdür.
Korneaçeşitli nedenlerle ölen ancak korneası sağlıklı yapıda olan kişilerden alınır. Korneaların kullanılabilmesi için kişinin ölüm nedeninin bilinmesi gerekir. Nakil yapılacak kişiye herhangi bir hastalık geçmemesi için vericinin kanında AIDS
bulaşıcı hepatit ve frengi gibi hastalıklara yol açan mikroorganizmaların varlığı araştırılır. Kornea damarsız bir doku olduğu için kan grubu uyumu gerekli değildir.
İdeal olarak ölümden sonraki ilk 12 saat içinde kornea alınır. Gelişen teknoloji ve uygun doku saklama yöntemleri ile ölüden yalnız kornea dokusu (gözün önündeki şeffaf tabakayaklaşık 15 mm çapında
0.6 mm kalınlığında) alınır ve gözün tümünün alınması gerekmez. Bu nedenle kornea alımı
ölen kişide görünen bir değişikliğine yol açmaz.
Ölüden alınan ve özel besleyici solüsyonlarda saklanan korneaların hücre özellikleri ve nakil için yeterli olup olmadıkları göz bankalarındaki özel mikroskoplarla incelendikten sonra belirlenir. Uygun olanlarideal olarak 7 gün içinde bekleyen hastalara nakledilir.
Korneası bulanıklaşan herkes kornea naklinden fayda görür mü
Kornea naklinden fayda görebilmek için gözün kornea dışındaki yapılarının normal olması gerekir. Gözün görüntüyü algılayan ve beyine gönderen retina tabakasında bir hasar varsa kişi yapılan nakilden fayda görmez. Hastanın en azından ışığı seçer düzeyde bir görmesinin olmasıretina dokusunun ve diğer göz içi yapılarının sağlıklı olması gerekir. Hastanın bu ameliyattan yarar görüp göremeyeceği göz doktorunun yapacağı ayrıntılı muayene
göz ultrasonografisi ve gerekirse retinanın durumu hakkında bilgi veren bazı (elektrofizyolojik) testlerle tespit edilir.
Kornea nakli ameliyatı nasıl yapılır
Kornea nakli ameliyatı çoğunlukla lokal anesaaai altında yapılır. Hasta uyutulmazyalnız gözü ve çevresi uyuşturulur. Çocuklarda
lokal anesaaai ile duramayacak hastalarda veya cerrah tercihi ile genel anesaaai altında yapılabilir.
Mikroskop altındayuvarlak özel bir bıçak ile
hastanın bulanık korneasının merkezinden 7
5-8 mm çapında bir pencere çıkarılır ve ölüden alınan şeffaf kornea dokusu uygun boyutta kesilerek bu bölgeye dikilir. Eğer hastanın kataraktı varsa
kornea nakli sırasında kataraktı da alınabilir.
Kornea nakli ameliyatının riskleri var mıdır
Hiç bir cerrahi girişim risksiz değildir. Olabilecek komplikasyonlar (istenmeyen sonuçlar) arasında enfeksiyonkanama
retina tabakasının yerinden ayrılması (retina dekolmanı)
göz içi basıncının artması (glokom)
göz merceğinin şeffaflığını yitirmesi (katarakt oluşumu) sayılabilir. Bazı durumlarda hastanın gözü yeni nakledilen dokuyu reddedebilir ve kornea bulanıklaşabilir.
Ayrıca ameliyat dışındalokal veya genel anesaaaiye bağlı komplikasyonlar gelişebilir. Bu tür komplikasyonlar
ameliyat öncesi hastanın genel durumunun iyi değerlendirilmesi ve eğer varsa
kalp hastalığı
şeker hastalığı
akciğer ya da böbrek hastalığı gibi hastalıklarının öncelikle tedavi edilmesi ile en aza indirilir.
Doku reddi ne demektir
Doku reddivücudun bağışıklık sisteminin
bir yabancıdan nakledilen dokuyu tanıması ve ondan kurtulmaya çalışma çabasıdır. Bu çaba
yeni kornea dokusunda bulanıklaşma ve damarlanma ile kendini gösterir
nakledilen doku yok olmaz.
Kornea dokusu damarsız olduğu içindiğer bütün organ ve doku nakillerine göre çok avantajlıdır
ve doku reddi az oranda olur. Doku reddi
daha çok
daha önceden yoğun damarlanma varsa ortaya çıkar.
Doku reddi tedavi edilebilir mi
Doku reddi çoğu hastada (%90) steroidli damlalarla tedavi edilerek ortadan kaldırılır. Steroidli damlalaralıcının bağışıklık sistemini baskılar
ve yeni dokuyu reddedmesini önler. Damlalar yeterli kalmazsa
damardan yüksek doz steroidli ilaçlar vermek gerekebilir.
Nakil yapılan bir hastada doku reddi nasıl anlaşılır
Nakil yapılan bir hastadagözde kızarıklık
ışığa hassasiyet
görmede azalma ve ağrı olursa
doku reddi olabileceği düşünülmeli ve hemen göz doktoruna başvurulmalıdır. Erken dönemde başvurmak doku reddinin tedavi edilebilmesi için en önemli kriterdir.
Doku reddi tedaviye yanıt vermezse ne olur
Kornea doku reddi ile yeniden bulanıklaşırsatekrardan aynı göze nakil yapılabilir.
Kornea naklinden sonra gözün rengi değişir mi
Hayır değişmez. Gözün rengini veren iris dokusu korneanın arkasında yer alır ve cerrahiden etkilenmez.
Gözleri bağışlamak için ne yapmak gerekir
Gözlerinizi bağışlamak için öncelikle bu düşüncenizi en yakınlarınızla paylaşınız. Ölümden sonraki süreçte yakınlarınız bu isteğinizi yerine getirmekten mutluluk duyacaklardır.
Ayrıcaorgan ve doku nakli yapılan üniversite ve devlet hastanelerinden temin edebileceğiniz organ ve doku bağışı kartlarını doldurabilirsiniz. Yasalarımıza göre kornea bir - organ değil- doku olduğu için
aksi beyan edilmedikçe
ölümden sonra bağışlanmış sayılır.
Unutmayın kibağışlayacağınız korneanız
bir başka insan için bir umut ve bir ışık olacaktır. nakil yapılan kişinin korneasında