Çoğumuz camilerde görmüşüzdürtesbih denilen şeyle Allah anılır ki bunlar genelde namazlardan sonra olur. İnsanların bir bölümü Kuran`da geçen tesbih kelimesinide böyle anlıyorlar. Oysa durum biraz farklı. Tesbih Allah`ı anmak
ama onu birşey çekerek değil; bir sözle
birşeye bakarken
yemek yerken
şükrederken
sabrederken
araçlardayken
işteyken
para kazanırken
okuldayken
maçtayken
eğlencedeyken
hastanedeyken
varlıklıyken
sıkıntı çekerken
zirvedeyken
tüneldeyken
yazı yazarken v. s(vesaire değil
vesonsuz)heryerde ve herzaman anmak. Allah Kuran`da Rum 17de "O halde tesbih Allah için. Akşama erdiğinizde de sabaha erdiğinizdede" 18de "Göklerde ve yerde hamd da O`na
gün sonunda da öğleye erdiğinizde de" der
İcma ile de sabit olmuş müekked bir sünnettir. Tesbihleri parmakla saymak ve tesbih kullanmak câizdir. Resulullahbir kadının tesbihleri
çekirdeklerle saydığını görmüş
fakat yasaklamamıştır. Bu da
tesbihleri
taşla
çekirdekle ve tesbihle çekmenin câiz olduğunu göstermektedir. (R. Muhtâr) Kur’an-ı kerimde her varlığın tesbih ettiği bildirilmektedir: (Yedi kat gök ve yer ve bunların içinde bulunanlar
Allahı tesbih eder. Allahı hamd ile tesbih etmiyen hiçbir varlık yoktur. Fakat siz onların tesbihini anlıyamazsınız.) [İsra 44]
Kur’an-ı kerimdeBâkıyât-üs-sâlihât [sürekli kalan iyi işler] geçmektedir. Resulullah buyurdu ki: (Bâkıyât-üs-sâlihâtı
çok söyleyin. Bunlar; tesbih
tehlil
tahmid
tekbir ve temciddir.) [Taberânî] [Tesbih Sübhanallah
tehlil lâ ilâhe illallah
tahmid Elhamdülillah
Tekbir Allahü ekber
temcid
Lâ havle velâ kuvvete illâ billah demektir.]
Bütün günahları affolur
Hadis-i şeriflerde buyuruldu ki: (Her namazdan sonra 33 Sübhanallah33 Elhamdülillah
33 Allahü ekber sonra
“Lâ ilâhe illallahü vahdehü lâ şerîke leh lehül-mülkü ve lehül-hamdü ve hüve alâ külli şey’in kadîr” diyenin deniz köpüğü kadar günahı olsa da affedilir.) [Müslim]
(Parmak uçları ile sayarak tesbihe ve tehlile devam edin. Kıyamette her âzadan suâl edilir ve parmaklar için “tesbihte kullandı” derler. Gafil olan rahmetten uzak kalır.) [Hâkim] (Tekbiritahmidi
tesbihi ve tehlili sebebiyle Müslüman olarak yaşlanandan iyisi yoktur.) [İ. Ahmed]
Fakirler(Ya Resulallah; zenginler derece ve nimet bakımından bizi geçtiler. Biz namaz kılıyoruz
onlar da kılıyorlar; biz oruç tutuyoruz
onlar da tutuyorlar; fakat onlar
zekât
sadaka veriyor
köle azat ediyor
biz edemiyoruz) dedikleri zaman
Peygamber efendimiz buyurdu ki:
(Sizden üstün olanlara yetişebileceğinizsizden aşağı olanları geçebileceğiniz ve sizin yaptığınız gibi yapanlar hariç
sizden başka kimsenin üstün olamıyacağı bir şey öğreteyim. Her namazın sonunda 33 defa Sübhanallah
33 defa Elhamdülillah
33 defa Allahü ekber
bir kere de “Lâ ilâhe illallahü vahdehü lâ şerîke leh lehül mülkü ve lehülhamdü ve hüve alâ külli şey’in kadîr” söyleyin!) Fakirler
(Zenginler de bizim gibi tesbih çekip
yine bizi geçiyorlar) dediklerinde
Resulullah efendimiz buyurdu ki:
(BuAllahü teâlânın fazlıdır
dilediği kimselere verir. ) [Ebu Davud]
İmam-ı Rabbanî hazretleri buyurdu ki:
Namaz kılanRabbine yalvarmakta ve Onun büyüklüğünü ve Ondan başka herşeyin hiç olduğunu görmektedir. Namazdaki kusurlar
çekilen Tesbih ile örtülür
layık ve tam ibadet yapılamadığı bildirilir. Tahmid ile
namaz kılmakla şereflenmenin
Onun yardımı ile olduğu bilinerek
bu büyük nimete hamd edilir. Tekbir ile de
Ondan başka ibadete layık kimse olmadığı bildirilir. (m. 304)