Konu: Hadislerde Namaz Kavramı

HER EĞİLİŞ VE DOĞRULUŞTA TEKBÎR GETİRMEK

1251
Bize Nasr b. Ali haber verip (dedi ki), bize Abdula'lâ, Ma'mer'den, (O) ez-Zühri'den, (O) Ebû Bekr b. Abdirrah-man'dan ve Ebû Seleme'den, (onlar da) Ebû Hureyre'den (naklen rivayet ettiler ki; ikisi (yani Ebû Bekr ve Ebû Seleme), Ebû Hüreyre'nin arkasında namaz kılmışlardı da O, rukû'a gidince tekbîr getirmişti.
Sonra başını kaldırınca "Semi'al'llahu Limen Hamideh (Allah kendisine hamdedene icabet edip hamdini kabul etmiştir)" demiş,
ardından da "Rabbena Ve Leke'1-Hamd (ey Rabbimiz, hamd de sana mahsustur)" demişti.
Sonra secdeye gitmiş ve tekbir getirmişti. Sonra başını kaldırmış ve tekbir getirmişti.
Sonra iki rekâtın oturuşundan ayağa kalkınca tekbir getirmişti.
O sonunda da şöyle demişti:
"Canım kudret elinde olan (Allah'a) yemin olsun ki, şüphesiz ben sizin namaz kılmakta Resûlullah'a (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) en çok benzeyeninizim!. Bu kıldığım şekildeki namaz, dünyadan ayrılıncaya kadar O'nun namaz şekli olmaya devam etmişti."

1252
Bize Ebu'l-Velid et-Tayâlisî haber verip (dedi ki), bize Ebu Hayseme haber verip (dedi ki), bize Ebû Ishak, At;-durrahman İbmı'l-Esved'den, (O) babasından ve Alkame'den, (onlar da) Abdullah'tan (naklen) rivayet etti ki, O şöyle dedi: "Rasulullah'ın (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) her doğrahış, eğiliş, ayağa kalkış ve oturuşta tekbir getirdiğini gördüm.

SÜNEN-İ DARİMİ
Namaz bölümü
Bölüm 40 Hadis no 1251-1252

RÜKÛ VE SECDELERDE ELLERİ KALDIRMAK HAKKINDA

1253
Bize Osman b. Ömer haber verip (dedi ki), bize Mâlik, ez-Zühri'den, (O) Sâlîm'den, (O da) babasından (naklen) haber verdi ki, Rasûlullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) namaza girdiği zaman tekbir getirir ve ellerini, omuzlarının hizasına kaldırırdı.
Rukû'a gittiği zaman tekbir getirir ve ellerim kaldırırdı. Başını rukû'dan kaldırdığı zaman bunun aynısını yapardı. O iki secde arasında -veya secdelerde- (ellerini) kaldırmazdı."

1254
Biz Ebu'l-Velîd et-Tayâlisî haber verip (dedi ki), bize Şu'be, Katâde'den, (O) Nasr b. Asım'dan, (O da) Malik İbnu'l-Huveyris'ten (naklen) rivayet etti ki, Hz. Peygamber (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) namaza başlarken tekbir getirdiği zaman, ellerini, kulaklarının hizasına getirinceye kadar kaldırırdı. O, rukûa gitmek istediği zaman da, başını rukû'dan kaldırmak istediği zaman da (bunun aynısını yapardı).

1255
Bize Sehl b. Hammâd haber verip (dedi ki), biz Şu'be, Amr b. Murre'den rivayet etti (ki, O şöyle demiş): Bana Ebu'l-Bahterî, Abdurrahman el-Yahsubfden, (O da) Vâ'il el-Hadramî'den (naklen) rivayet etti ki, O, Rasûlullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) ile beraber namaz kılmıştı. (Hz. Peygamber) eğildiğinde ve kalktığında tekbir getirir, tekbir esnasında ellerini kaliırır ve (namazın sonunda) sağına ve soluna selâm verirdi. (Abdurrahman) dedi ki; "yüzünün beyazı görününceye kadar (başını sacına soluna döndürüp selâm verirdi, değil mi?)" dedim, (Vâ'il de); 'Evet" dedi.

SÜNEN-İ DARİMİ
Namaz bölümü
Bölüm 41 Hadis no 1253-1254-1255

İMAMLIĞA KİM DAHA LÂYIKTIR?

1256
Bize Yahya b. Hassan haber verip (dedi ki), bize Vu-Leyb b. Hâlid rivayet edip (dedi ki), bize Eyyûb, Ebû ulâbe'den, (O da) Malik İbnu'l-Huveyris'ten (naklen) rivayet tti (ki, Malik şöyle dedi): Kabilemden, genç olan beş on kişi ile rasûlulîah'a (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) gelmiş ve yanında yirmi gece kalmıştık. Rasûlullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem), kavrayışlı ve lütufkâr idi. Ailelerimizi özlediğimizi görünce şöyle buyurmuştu: ailelerinize dönünüz ve onların yanında bulununuz da onlara (iyiliği) emrediniz, onlara öğretiniz ve beni namaz kılarken gördüğünüz gibi namaz kılınız. Namaz vakti girince de, biriniz size ezan okusun, sonra en büyüğünüz size imam olsun

1257
Bize Affân haber verip (dedi ki), bize Hemmâm, Katâde'den, (O) Ebû Nadra'dan, (O da) Ebû Sa'îd el-Hudri'dennaklen) rivayet etti ki, O şöyle dedi: Rasûlulah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) şöyle buyurdu: "Üç kişi bir araya gelince, içlerinden biri onlara imam olsun. Onların imamete en lâyık olanları ise, (Kuranı) en iyi, (en çok) okuyanlarıdır.

SÜNEN-İ DARİMİ
Namaz bölümü
Bölüm 42 Hadis no 1256-1257

İMAMLA BERABER NAMAZ KILANIN TEK OLDUĞU ZAMAN YERİ

Bize Ebul-Velîd et-Tayâlisî haber verip (dedi ki), bize Şu'be, el-Hakem'den rivayet etti ki, O şöyle demiş: Ben Sa'id b. Cübeyri, ibn Abbâs'tan şöyle rivayet ederken işittim: (İbn Abbâs) demiş ki, ben teyzem Meymûne'nin yanındaydım. Derken yatsıdan sonra Hz. Peygamber (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) gelmiş ve dört rekât namaz kılmıştı. (Sonra da yatıp uyumuştu). Daha sonra kalkmış ve "Çocukcağız uyudu mu?" veya bunun gibi bir söz söylemişti. Ardından kalkıp namaza durmuştu. Ben de (kalkıp) sol tarafına durmuştum da, elimden tutup beni sağ tarafına geçirmişti.

SÜNEN-İ DARİMİ
Namaz bölümü
Bölüm 43 Hadis no 1258

İMAMIN ARKASINDA İMAM OTURUYORKEN NAMAZ KILANLAR HAKKINDA

1259
Bize Ubeydullah b. Abdilmecid haber verip (dedi ki), bize Mâlik, İbn Şihâb'dan, (O da) Enes'ten (naklen) rivayet etti ki, Rasûlullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) (bir gün) bir ata binmişti. Derken ondan düşmüş ve sağ tarafı zedelenmişti. Bu sebeple namazlardan birini oturarak kıldırmıştı. Biz de O'nunla beraber oturarak namaz kılmıştık. Sonra (Hz. Peygamber, namazdan) ayrılınca şöyle buyurmuştu:
''İmam ancak kendisine uyulması için imanı yapılmıştır. Binaenaleyh ona muhalefet etmeyin. O ayakta namaz kıldığı zaman siz de ayakta namaz kılın. O rükûa gittiği zaman siz de rükûa gidin. O (rükûdan) doğrulduğu zaman siz de doğrulun. O, "Semia'llahu Limen Hamideh" deyince siz, "Rabbena Ve Leke'l-Hamd" deyin. O oturarak namaz kılarsa, sizin tümünüzde oturarak namaz kılın.

1260
Bize Ahmed b. Yûnus haber verip (dedi ki), bize Zaide rivayet edip (dedi ki), bize İbn Ebî Aişe, Ubeydullah'tan, O'nun şöyle dediğim rivayet etti: (Bir gün) Âişe'nin huzuruna girip;"bana Rasûlullah'm (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) hastalığından bahsetmez misin?" demiştim, O da; "Olur" demişti. "Rasûlullah'ın (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) (hastalığı) ağırlaşmıştı.
Bir ara; "Cemaat namaz kıldı mı?" buyurmuş,
biz de; "hayır, onlar seni gözlüyorlar, ya Rasûlullah!" demiştik.
Bunun üzerine; "Benim için leğene su koyun" buyurmuştu. (Hz. Aişe) dedi ki, biz de, (buyurduğunu) yapmıştık. O da gusül yapmış, sonra kalkmak için davranmış, fakat bayılmıştı.
Daha sonra ayılmış ve "Cemaat namazı kıldı mı?" buyurmuştu.
Biz de, "hayır, onlar seni gözlüyorlar, ya Rasûlallah!" demiştik. O zaman; "Benim için leğene su koyun" buyurmuştu. Biz de (buyurduğunu) yapmıştık. (O da gusül yapmış), sonra kalkmak için davranmış, ama bayılmıştı.
Daha sonra ayılmış "Cemaat namaz kıldı mı?" buyurmuştu.
Biz de; "hayır, onlar seni gözlüyorlar, ya Rasûlallah!" demiştik. (Hz. Aişe) dedi ki, insanlar da, camide toplanmış, yatsı namazı için Rasûlullah'ı (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) gözlüyorlar di. (Hz. Aişe) dedi ki, bunun üzerine Rasûlullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem), cemaate namazı kıldırması için Ebû Bekir'e haber göndermişti.
(Hz. Aişe) dedi ki, haberci de O'na gelip; "Rasûlullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) sana, cemaate namaz kıldırmanı emrediyor" demişti.
O zaman Ebû Bekir -ki O, yumuşak kalbli bir adamdı-;
"ya Ömer, cemaate namazı sen kıldır!" demiş,
Ömer de O'na; "buna sen daha lâyıksın." karşılığını vermişti. (Hz. Aişe) dedi ki, bunun üzerine o (hastalık) günlerinde onlara namazı Ebû Bekir kıldırmıştı.
(Hz. Aişe) dedi ki, sonra Rasûlullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) kendinde bir hafiflik hissetmiş ve biri el-Abbâs olan iki adamın arasında, Ebû Bekir cemaate namaz kıldırıyorken öğle namazına çıkmıştı.
Ebû Bekir O'nu görünce geri çekilmeye davranmıştı da Hz. Peygamber (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) O'na geri çekilmemesi için işaret etmişti. (Hz. Peygamber) o iki (kişiye de); "Beni O'nun yanına oturtun" buyurmuş, onlar da O'nu Ebû Bekir'in yanma oturtmuşlardı. (Hz. Aişe) dedi ki, o zaman, Hz. Peygamber (Sallallabu Aleyhi ve Sellem) oturmuş olduğu halde Ebû Bekir ayakta Hz. Peygamberin (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) namazına, cemaat de Ebû Bekir'in namazına uyarak namaz kılmaya başlamışlardı.Ubeydullah dedi ki, bundan sonra Abdullah b. Abbâs'm huzuruna girmiş ve O'na; "Rasûlullah'ın (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) hastalığı hakkında Âişe'nin bana anlattıklarını sana arzedeyim mi?" demiştim. O, "söyle bakalım" demişti. Ben de O'nun anlattıklarını O'na arzetmiştim de O, onlardan hiçbir şeyi yadırgamamıştı. Sadece; "O, el-Abbâs'la beraber olan adamın ismini sana söyledi mi?" demiş, ben de "Hayır" demiştim. O da; "O, Ali b. Ebî Tâlib'di" demişti.

SÜNEN-İ DARİMİ
Namaz bölümü
Bölüm 44 Hadis no 1259-1260

İMAM BİR TOPLULUĞA ONLARDAN DAHA YÜKSEKTE İKEN NAMAZ KILDIRABİLİR

Bize Ebû Ma'mer İsmail b. İbrahim, Abdulazîz b. Ebî Hâzim'den, (O) babasından, (O da) Sehl b. Sad'dan (naklen) haber verdi ki O şöyle dedi: Rasûlullah'ın (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) minberin üzerine çıktığını görmüştüm. O tekbir almış, cemaat de peşinden tekbir almıştı. Sonra, minberin üzerinde iken rükûa gitmiş, daha sonra ise (rukûdan) başını kaldırmış ve gerisin geri aşağı inip minberin dibinde secde etmişti. Sonra, namazını bitirinceye kadar aynı şekilde hareket etmişti Ebû Muhammed (ed-Dârimi) dedi ki, bu (hadiste) imamın cemaatinden daha yüksekte olmasına ruhsat vardır. Namazda bu kadar amel yapmak da (caizdir).

SÜNEN-İ DARİMİ
Namaz bölümü
Bölüm 45 Hadis no 1261

İMAMA NAMAZI HAFİF KILDIRMASI HAKKINDA EMREDİLENLER

1262
Bize Ca'fer b. Avn haber verip (dedi ki), bize İsmail b. Ebû Hâlid, Kays'tan, (O da) Ebû Mes'ûd el-Ensârî'den (naklen) haber verdi ki, O şöyle dedi: Bir adam Hz. Peygamber'e (Sal-lallahu Aleyhi ve Sellem) gelip; "ya Rasûlallah! Vallahi ben sabah namazından, falanın onu bize uzun kıldırması sebebiyle geri kalıyorum" demişti de ben, Hz. Peygamberin (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) hiçbir vaazda o günkünden daha çok kızdığını görmemiştim.. O vakit O şöyle buyurmuştu: "Ey insanlar! Şüphe yok ki içinizde nefret ettirenler var! Bu sebeple, kim cemaate namaz kıldırırsa hafif kıldırsın, (kısa tutsun). Çünkü onların içinde yaşlı, zayıf ve ihtiyaç sahibi kimseler vardır."

1263
Bize Hâşim İbnu'l-Kâsım haber verip (dedi ki), bize Şu'be, Katâde'den, şöyle dediğini rivayet etti: Enes'i, şöyle derken işittim: "Hz. Peygamber (Sallallahu Aleyhi ve Sellem), tam kıldırmakla beraber, insanların en hafif namaz kıldıranı idi."

SÜNEN-İ DARİMİ
Namaz bölümü
Bölüm 46 Hadis no 1262-1263

NAMAZ İÇİN KAMET GETİRİLDİĞİNDE CEMAAT NE ZAMAN KALKAR?


1264
Bize Vehb b. Cerîr haber verip (dedi ki), bize Hişâm rivayet edip dedi ki, bana Yahya b. Ebî Kesîr, Abdullah b. Ebî Katâde'den, (O da) babasından (naklen) yazdı ki, Rasûlullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) şöyle buyurmuş: "Namaza çağrıldığı, (ezan okunduğu) zaman beni görmedikçe ayağa kalkmayın."

1265
Bize Yezîd b. Harun haber verip (dedi ki), bize Hemmâm haber verip (dedi ki), bi^ Yahya b. Ebî Kesîr rivayet edip (dedi ki), bize Abdullah b. Ebî Katâde rivayet etti ki, babası ona rivayet etmiş ki, Hz. Peygamber (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) şöyle buyurmuş: "Namaza kamet getirildiği zaman, beni görmedikçe ayağa kalkmayın.

SÜNEN-İ DARİMİ
Namaz bölümü
Bölüm 47 Hadis no 1264-1265

SAFLARI DOĞRULTMAK HAKKINDA

Bize Hâşim İbnu'l-Kasım ve Sa'îd b. Âmir, Şu'be'den, (O) Katâde'den, (O da) Enes'den (naklen) rivayet ettiler ki, O şöyle dedi: Rasûlullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) şöyle buyurdu: "Saflarınızı düzeltin. Çünkü safları düzeltmek, namazın tamam olması (gereklerindendir).

SÜNEN-İ DARİMİ
Namaz bölümü
Bölüm 48 Hadis no 1266

NAMAZDA SAFI DOLDURANLARIN FAZİLETİ

Bize Ebu'l-Velîd haber verip (dedi ki), bize Şu'be rivayet edip (dedi ki), bana Talha b. Musarrif haber verip dedi ki, ben Abdurrahman b. Avsece'yi, el-Berâ' b. Azib'den (naklen anlatırken) işittim ki, Rasûlullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) şöyle buyurmuş:
" Saflarınızı düzeltiniz ki kalbleriniz ihtilâfa düşmesin." (Hz. Peygamber) şöyle de buyururdu:
"Şüphe yok ki, Allah ve melekleri ilk saftakilere -veya ilk saflardakilere- salât eder, onları över, şanlarını yüceltirler ."

SÜNEN-İ DARİMİ
Namaz bölümü
Bölüm 49 Hadis no 1267