Romatoid artrit nasıl bir hastalıktır?







Romatoid artrit (RA) kişiden kişiye de büyük farklılıklar gösterebilmektedir. Genellikle genç-orta yaşlı erişkinlerin hastalığıdır ve kadınlarda erkeklere göre 3 kat daha fazla görülür.







Diğer eklem hastalıklarından nasıl ayrılır?







Romatoid artriti diğer eklem romatizmalarından ayıran en önemli özellik bazı laboratuvar testleri ve hangi eklemleri tuttuğudur. RA genellikle el bileği ve elin bir çok eklemini tutar ancak tırnaklara yakın uçtaki eklemler (baş parmak hariç) çok etkilenmez. Osteoartritte (kireçlenme) ise tam tersine tırnağa yakın bu eklemler hastalanır.







RA’da dirsek büyük ihtimalle sol el eklemlerinde de şişlik ve hareket kısıtlılığı olacak demektir.







Romatoid artritin nedeni nedir?







RA’da bağışıklık sistemi bozulmuştur ve vücudun kendi dokusunu yabancı gibi algılayıp buna karşı savaş başlatır. Eklemlerde iltihap hücreleri toplanır ve bu hücrelerden dokulara zarar verecek maddeler (enzim sitokin) salgılanır.







Genlerin rolü var mı?







RA direkt olarak anne-babadan çoçuğa geçen genetik bir hastalık değildir. Ancak RA’ya yatkınlık hali genlerle geçiş gösterebilir. RA’lı birçok hastada HLA-DR4 adı verilen belirli bir genetik belirleyicinin bulunduğu gösterilmiştir.







Enfeksiyon romatoid artriti başlatır mı?







Birçok araştırmacı ve hekim RA’nın başlangıcında enfeksiyonun rolü olabileceğini düşünmektedir RA’ya yatkınlığı olan kişilerde bağışıklık sistemini bozarak hastalığa neden olduğu varsayılmaktadır.







RA’nın belirtileri nelerdir?







RA kişiden kişiye büyük farklılıklar gösterebilir. Hemen hemen hastaların tümünde eklem bulguları dalgalanmalar göstermekle beraber kronik bir şekilde devam eder. Bazı kişilerde hastalık daha hafif seyreder; sadece zaman zaman ataklar olur. Bazılarında ise daha ağır seyrederek zaman içinde ilerleyici harabiyet yapar.







Eğer RA hastalığınız varsa tutukluk hissedebilirsiniz. Hastalığınızın uzun sürmesi durumunda eklemlerinizde şekil bozuklukları oluşabilir.







RA özellikle ataklar sırasında genel bir halsizlik yapabilir. İştah azalması “nodül” adı verilen sertlikler gelişebilir. Sıklıkla dirsekte olabilirse de vücudun diğer bölgelerinde hatta iç organlarda da görülebilir.







RA tanısı nasıl konur?







RA’nın tanısının erken dönemde konulabilmesi çok önemlidir çünkü bu dönemde tedaviye başlanması düşük hemoglobin (kansızlık) diğer laboratuvar bulguları arasındadır. Unutulmaması gereken bu testlerin sadece yol gösterici olduklarıdır. Kesin tanı ancak hastanın hekim tarafından bir bütün olarak değerlendirilmesi ile konur.







RA nasıl tedavi edilir?







Halen RA’nın kesin tedavisi yoktur. Kullanılan yöntemler ağrıyı gidermeye iltihabı ve eklem hasarını azaltmaya ya da durdurmaya ve hastanın fonksiyonları ile yaşam kalitesini artırmaya yöneliktir.







1. Şikayetleri gidermeye yönelik kısa etkili ilaçlar: ağrı kesici ve iltihap giderici ilaçlar.



2. Uzun etkili ilaçlar: hastalığın seyrini değiştiren antiromatizmal ilaçlar.



Bu ilaçların tümünün böbrek ve karaciğer değişiklikleri gibi yan etkileri mevcuttur. Bu etkilerin çoğu ilaç cinsini ve dozlarını ayarlayarak kontrol edilir. Hastanın bu konuda bilinçli olması büyük önem taşır.







Tedavi hastaya özel planlanır; bunda da hastalığın şiddeti hastanın kendini iyi hissettiği zamanlarda dengeli olarak verilmiş egzersizler hastaya yarar sağlar.







Yine eklemlerin fonksiyonlarının korunmasında ya da kavanoz açarken parmaklarınızla değil elinizle açın.



2. Yükü tek bir eklem yerine birden fazla ekleme dağıtmaya çalışın. Örn; bir kitabı kaldırırken bir değil iki elinizle tutup kaldırın.



3. Eklemlerinizi en “doğal” pozisyonunda kullanmaya çalışın. Aşırı bükme ve zorlanmalardan kaçının.



Bazı hastalarda deformiteleri düzeltmek ağrıyı azaltmak ya da eklemleri kullanabilir duruma getirmek için cerrahi gerekebilir.



Tedavi kararlarının tüm aşamalarında hekim ve hasta arasında sıkı bir işbirliğine ihtiyaç vardır.







Tedavi hakkında geniş bilgi için lütfen doktorunuza başvurunuz