Enfeksiyöz mononükleoz







Enfeksiyöz mononükleoz daha çok gençlerde görülen bir virüs enfeksiyonudur. Hastalık genellikle ağır seyretmez ama bazen ciddi komplikasyonlara yol açabilir.







Nedenleri



Enfeksiyöz mononükleoz etkeninin Ebstein - Barr virüsü olduğu düşünülmektedir. Virüs yalnızca lenf bezlerine ya da daha doğru adıyla lenf nodüllerine ilişkin rahatsızlıklarla sınırlı kalmaz.







Virüs enfeksiyöz mononükleozlu hastayla yakın temasta bulunan herkesin kesinlikle hastalanması söz konusu değildir.







Belirtiler



Dört ile yedi hafta arasında değişen belirtisiz bir kuluçka döneminden sonra hasta kendini halsiz hissetmeye başlar. Baş ağrısı şiddetli boğaz ağrısı ve boyunda (bazen de koltukaltı ve kasıklarda) büyümüş lenf bezleri ortaya çıkar. Aynı zamanda dalak da büyüyebilir.







İki tür döküntü olabilir ve bu döküntülerin ortaya çıkış biçimi tanı konusunda ipucu verir. Vakaların yüzde on beşinde gövdede akciğerleri etkileyip zatürree ya da kalbi etkileyip perikardite (kalbi saran bağ dokusundan zarın iltihaplanması) neden olabilir.







Tedavi



Hastalığın tanısında iki tür kan tahlilinden yararlanılır. Kan hücreleri mikroskop altında incelenerek "enfeksiyöz mononükleoz" hücreleri denilen büyümüş büyümüş olan dalak yırtılabilir. Bu durumda acil kan aktarımı ve dalağın cerrahi olarak çıkarılması gerekir.







Menenjit de olabilir ve baş ağrısı ile fotofobiye (parlak ışığa bakarken ağrı) neden olur. Ancak enfeksiyöz mononükleozun menenjit yapması hem çok ender rastlanılan bir durumdur hem de kalıcı hasar bırakma olasılığı son derece azdır. Enfeksiyöz mononükleozun tedavisi yoktur; yalnızca belirtilere yönelik tedavi yapılabilir. Hastalık bir virüs tarafından oluşturulduğu için sözgelimi boğazda yaralar oluşur ya da akciğerler iltihaplanırsa antibiyotik kullanılır. Hafif vakalarda boğaz ağrısı için sık sık gargara yapmak ve baş ağrısına karşı aspirin ya da parasetamol gibi ağrı kesiciler kullanmak gerekir. Özellikle başlangıç evresinde yatak istirahati önerilir.







Ciddi vakalarda ise kesin yatak istirahati gerekir. Hasta uygun miktarda sıvı almalı ve hafif bir diyet uygulamalıdır. Ateş ve boğaz ağrısı için aspirin ya da parasetamol alınır. Sıcak kompresler şişmiş lenf bezlerini rahatlatır. Ender olmakla birlikte bazen enfeksiyöz mononükleoza trombositopeni (kanda pıhtılaşmayı sağlayan kan hücrelerinde azalma) eşlik eder. Bu durumda hastayı hastaneye yatırmak ve steroit (kortizonlu) ilaçlar vermek gerekli olur. Hastalığı hafif geçirenlerin okuldan ya da işten uzak kalması anlamsızdır ama genellikle hastanın birkaç hafta süreyle evde dinlenmesi ve tedavi olması gerekir. Nekahet dönemi hastalıktan altı ay sonrasına kadar yineleyen depresyon dönemleri olabilir. Hastaların çok küçük bir bölümünde ise hastalık yineleyip ateş ve lenf bezleri büyümesi gibi belirtilerin yeniden ortaya çıkmasına neden olur.