Frengi







Frengi zührevi ya da cinsel ilişkiyle bulaşan hastalıkların en sık rastlananı değildir ama ilk birkaç yıl içinde tedavi edilmezse en tehlikelisi haline gelir. Tanı konulmazsa gittikçe ağırlaşan üç evre ortaya çıkar. Ancak tedavi görmemiş hastaların bir bölümünde hastalık sanki kendiliğinden iyileşir; bunun nedeni bilinmemektedir.







Nedenleri



Frengi mikrobu sarmal biçimlidir; "treponema pallidum" ya da "spiroket" adını alır. Hasta biriyle cinsel ilişki sırasında bunlardan binlerce alınabilir ve her mikrop otuz saatte bir ortadan bölünerek ikiye ayrılır ve bu yolla büyük sayılara ulaşır. Hastalığın ilk belirtisi ortaya çıktığında yeni frengi kurbanının bedenindeki mikropların sayısı milyonları bulmuş olur.







Belirtiler



Frenginin birinci ve ikinci evresi sakatlığa yol açan ve bazen öldürücü olabilen bir hastalıktır.







İlk evre: İlk evrede hastalık kendini cinsel organlarda bir yara (şankr) biçiminde gösterir. Bu yara ağrısızdır ve bu yüzden de üzerinde hiç durulmaz. Bazen yara ağız çevresi ya da parmaklar gibi bedenin başka yerlerinde de belirebilir. Eşcinsel erkeklerde makat çevresinde yaraya rasttlanabilir. Bu birincil yara (birden fazla olabilir) cinsel ilişkiden sonra yaklaşık 21 gün içinde ortaya çıkar. Ama kuluçka dönemi 9 gün kadar kısa sürebildiği gibi ender olarak 90 gün sürdüğü de olur. Bazı hastalarda yara hiç görülmez pek azında ise deride ufak bir çatlak biçimindedir.







Bir iki hafta içinde kasıkta ama ne yazık ki gerçek öyle değildir.







İkinci evre: Bu evre kendini genel bir döküntüyle gösterir. Döküntü kaşıntısızdır ve bedenin her yanında belirebilir. Üzerinde durulmayacak kadar hafif ve soluk da olabilir. Ağızda zaman zaman geçip yineler.







Latent (Sessiz) evre: Enfeksiyon tanılanmaz ya da gereğince tedavi edilmezse döküntü kurur sakat ya da hastalıklı doğar.







Üçüncü evre: Tanılanmamış frengisi olanların yaklaşık üçte birinde er geç deri yaraları tedaviyle yalnız hastalığın ilerlemesi durdurulabilir. Ama bazılarında enfeksiyon giderilirse de hastalığın mekanik tahribatı ilerler.







Tedavi



Birinci ve ikinci evrelerde yarayı kazıyarak elde edilen ya da döküntülerden sızan sıvıda mikroskop altında ufak sonra da üç ayda bir düzenli olarak kontrole gidip kan tahlili yaptırması istenir. Ancak bu koşulda doktor; iyileşmesinin kalıcı olacağına garanti verebilir. Latent evrenin ilk yılında uygulanan tedavi iyileştirmeye yöneliktir ama ondan sonra yapılacak tek şey hastalığın ilerlemesini durdurmaktır.







Frengi çok aldatıcıdır. Tedavisi vardır ama tanı 50 yıl sürebilecek dönemin ilk birkaç yılında konulursa etkilidir. Asıl sorun hiç tedavi edilmese de kendiliğinden geçer.







Frengi cinsel ilişkiyle bulaşan (her ne kadar çok ender olarak başka yollarla da bulaşabilmekteyse de) bir hastalık olduğundan göz ardı edilemeycek kadar ciddi bir hastalıktır.