Konu: Hz.Mevlana "Divan-ı Kebir"

1311. Aşkın verdiği rahatlıkların, aşk gibi, sonu yoktur!
Müfte'ilün, Mefa'îlün, Müfte'ilün, Mefa'îlün
(c. V, 2468)

• Gönül ehlinden (aşıklardan), canın ölümsüzlüğünden başka bir rivayet gelmemiştir! Aşkın verdiği rahatlıkların da, aşk gibi, sonu yoktur!
• Bu topluluk ne kadar hoştur! Hepsinden de şükürler duydum! Sen, kendine gel de, aşktan şikayet edenin şikayetine kulak asma!
• Her seher vaktinde, başka bir tatlılık, başka bir güzellik vardır; her tarafta bir başka terütazelik vardır! Sanki herşey, yeniden yaşamaya başlamıştır! Her adımda bir şaşılacak şey, her nefeste bir başka lütuf, bir başka kerem hissedilir!
• Canın güzelliği haddi aşınca, Hakk'tan ona yardım üstüne yardım gelir! Fakat, hasedin kötü gözü kurumaz ki!..
• Gökyüzü, her zaman aşkı arayıp durduğu için, sırtı, aşıkların sırtı gibi bükülmüştür! Çünkü, onun güzelliği, eşsiz ve ömeksiz bir güzelliktir!
• Seher vakitleri güneşin mızrak çekmesi, sabahın bayrak açması, aşkın yüzünün parıltısıdır!
• Aşk yol gösterince, can rahata kavuşur; başını gökyüzünden çıkarır da; "Ne güzel memleket!" der!
• Allah, aşkına; "Senin güzelliğin olmasaydı, ben, varlık aynasına itibar eder miydim?" diye buyurdu!
• Ne zamana kadar anlatıp duracaksın? Canın hakkı için, daha fazla söyleme! Gönül, senin dilinden dertlere düşüyor, tasalara batıyor!
• Halvete girenler, yalnızlığı arayan kişiler kaçmışlar, sesin azığını dökmüşler! Çünkü susmak, sarhoş olanlara güçtür, kuvvettir!
• Bülbüllerin ötmesi, aşıklara ilaçtır, devadır! Ama, sen sus da, aşk, sana daha başka bir güç, daha başka bir kuvvet versin!

1312. Gamının dikenine katlanmadıkça, gülistandan gül toplayamazsın!
Müfte'ilün, Mefa'îlün, Müfte'ilün, Mefa'îlün
(c. V, 2455)

• Güzellerin yanından geçtiğin zaman, güzellerin gönüllerinden başka birşey alıp gidemezsin! Ey gönül! 0 sevgiliden kendini çekme; ne yapsan, canını ondan kurtaramazsın!
• Kapısının toprağı olmadıkça, razı olup kapı açmaz! Gamının dikenine katlanmadıkça, gülistandan gül toplayamazsın!
• Dağı bir hayli kazmadıkça, eline bir la'l geçmez; denize dalmadıkça, inci ve mercan elde edemezsin!
• Sen alçak gönüllü olmadıkça, felek, sana baş eğmez; nakdinin değeri doğru olmadıkça, kimse senin nakdini almaz!
• Allah'ın mesti olmadıkça, gam, keder, sıkıntı senden ayrılmaz; kurt kılığına girmedikçe, Ken'an Yusufu'nu kapamazsın!
• Teni çeşitli nimetlerle beslemek, insana hamlık verir! Halbuki, mihnet vemeşakkat, onu yola getirir! Din mihnetini çekmedikçe, iman devletini elde edemezsin!
• Ey dudağım; gönlüm açılıncaya kadar hiçbir şey söyleme! Çünkü sen, bir taş yürekli ile düşüp kalktıkça, Bedahşan la'lini bulamazsın!

1313. Gel; gel ki, sen, bizim gibi bir dost bulamazsın!
Mefa'îlün, Fe'ilatün, Mefa'îlün, Fa'lün
(c. VI, 3055)

• Gel; gel ki, sen, benim gibi bir dost bulamazsın! İki dünyada da bizim gibi gönüller aşığı bir dost bulamazsın!
• Sen, kupkuru çorak bir vadi gibisin; bizse, sevgi yağmuruyuz! Sen yıkılmış, harab olmuş bir şehirsin; biz ise, yıkık yerleri tamir eden, yeni binalar yapan mimarız!
• Uykuya yatınca, rüyada binlerce şekil görürsün; gezer tozar, insanlar arasına karışırsın! Uyanınca, o insanlardan hiç birinin mevcut olmadığını anlarsın!
• Aklını başına al da, seni yaratanın şifa yurduna gel; bütün hastalara şifa bağışlayan o büyük hekimden hiç bir hasta çekinip kaçamaz!
• 0 eşsiz padişah olmasa, dünya, başsız bir bedene döner! Sen, benzeri olmayan o başın etrafina sarık gibi sarıl da, ondan asla ayrılma!
• Yüzün kara değilse, yani, yüzünde günahlardan arta kalan lekeler yoksa, aynayı elden bırakma! Çünkü can, senin aynandır; balçıktan yaratılmış bedeninse, o aynanın pasıdır, lekesidir!
• Gel de, beni zaman zaman hatırla, beni aklına fıkrine getir! Çünkü, o aklı, o düşünceyi sana ben verdim! Eğer la'l satın almak istiyorsan, benim madenimden al!
• Eğer yürüyüp gideceksen, sana ayak lütfeden, yürüme gücü veren o büyük varlığa doğru git; iki gözünü aç da, sana görüş verenin, güzel eserlerle dünyayı süsleyenin yarattıklarında, onu görmeye çalış!
• Coşan, dalgalanan, köpürüp duran denizi hayranlıkla seyrediyor, neşeleniyor, el çırpıyorsun! Seni neşelendiren köpükler, onun denizinin köpükleridir! Bu yüzden, onun neşesine ne gam gelir, ne keder!
• Onun sözlerini baş kulağı olmaksızın duy; ona, dilsiz dudaksız hitap et; söz söyle! Çünkü, dille söylenen sözlerin bazan hoş. olmayan yalan sözler, bazan da gönül kıran acı sözler olmamasına imkan yok!

1314. Benim coşkunluğumu, benim duyduklarımı Allah bütün aleme dağıtsa, herkese pay etse, o zaman dünyada akıllı tek bir insan bulamazsın!
Mefa'îlün, Fe'ilatün, Mefa'îlün, Fe'ilün
(c. V, 2537)

• Ben, dün kendimde değildim; adeta hasta idim! Sevgili hakkında bazı sözler söyledim! Dostluğumuz hakkı için, yaptığımız sohbet hakkı için söylediğim sözleri sevgiliye duyurmayın!
• Allah korusun, o ay yüzlü sevgili söylediklerimi ansızın duyarsa, işitirse, gece karanlığında bana ne yapar, ne eder; artık kendisi bilir!
• Aklı başında olmazsa, sevda masalı perişan olur, dağılır gider! Akıl, bazan alta düşer, bazan üste çıkar; bazan nefisle savaşa girer, bazan ağlar inler!
• Bendeki coşkunluğu, benim sevdamı Allah bütün aleme dağıtsa, herkese pay etse, o zaman dünyada akıllı tek bir insan göremezsin; herkes deli divane olur, herkes aklından olur!
• Ey akıl; durmadan başıma vesveseleri döküyorsun! Ey bulut; sen de, aralık vermeden üstüme acılar, kederler şarabı mı yağdırıyorsun?
• Ey müslümanlar, ey müslümanlar! Gönlünüze sahip çıkın, gönlünüzü kederden, vesveseden koruyun! Bana ne yakın olun, ne de, acılar çektiğim için bana acıyın, ne de beni teselli edin

1315. Bizim sevdamız, bir başka sevdadır!
Fa'ilatün, Fa'ilatün, Fa'ilatün, Fa'îlün
(c. VI,2784)

• Bütün dünyayı arayıp tarasan, sevdasız bir baş bulamazsın! Fakat bu bizim sevdamız, başka türlü bir sevdadır! Bu sevda, dünyada görülmemiştir; bunun eşi benzeri yoktur!
• Bu öyle bir sevda ki, bütün sevdalar, bu sevdanın hasretini çekerler! Çünkü, bunun insanı yüceltecek, mana alemine götürecek yüzlerce kolu kanadı vardır! Halbuki, öteki sevdaların bir tek kanadı bile yoktur!
• Öteki alemin bağına bahçesine karşı şu dünya bahçesinin güzelliği, hamamlardaki nakışlara benzer! Şu fani dünyanın meyvelerinin de ebedîliği yok; dallar da, her zaman taze, her zaman yaş değil

1316. Benim mezhebimde, kendinde oluştan daha beter bir cinayet yoktur!
Müfte'ilün, Mefa'îlün, Müfte'ilün, Mefa'îlün
(c. V, 2476)

• Horoz öttü! Haydi! Gafletten uyan, kendine gel; seher vaktinin gönlü uyanık kişilere sunduğu mana şarabını içme zamanı geldi! Feyzini uzunca anlatamıyorum; akıllı ve anlayışlı kişiye, bir işaret yeter!
• Zaten, sen de uyanık bir kişisin, akıllısın. temiz gönüllüsün! Mana şarabını getir de, gönlümü al! Böylece, seninle bir alış veriş yapalım!
• Ney'i eline al, üfür! Zaten, mübarek seher vakti bizim gafletimiz için ağlamakta, feryad etmektedir! Çeng de, ayrılıktan şikayet edip durmaktadır!
• Altın renkli şaraptan bize bir kadeh sun da, bizi bizden al! Bizim mezhebimizde kendini beğenmekten, kendinden yana çıkmaktan daha beter bir cinayet yoktur!117
117 Bu beyit, Şirazlı Hafız merhumun şu beytini hatırlattı:
"Kimsenin gönlünü kırma da, ne yaparsan yap! Bizim şeriatimizde bundan başka günah voktur!"
• Nefis, hırslı ve huyludur; nekestir, dünya malına aşıktır; dedikodudan hoşlanır! Bu kötü huyları yüzünden, sendeki gizli rahmet hazinesinden habersizdir!
• Ey gönül! Kendine gel; "Zahmet çekmeye gücüm kuvvetim yok!" deme! Kendi saçma görüşlerinden vazgeç; sen, güçsüz değilsin!
• Herkesin zahmetini bol bol çekiyorsun da, sende bulunan gizli hazineyi aramak zahmetine katlanmıyorsun! Bu; tembelliktir, hasisliktir, aşağılıklıktır!
• Gönlünde ne varsa, o, senin sözünde, feryadında gizlenmiştir! Onlar; sözünle, feryadınla meydana çıkarlar ve derlenir toplanır, kıyameti koparırlar!
• Müridin canı da, gönlü de, benlik ve bizlik şehvetinden, ancak senin tertemiz denizinden başka bir şeyle temizlenmez.
• Günah işlemekten çekinenler, temiz gönüllü kişiler, sabah akşam çölde yol alırlar, Kabe'ye gitmek isterler! Halbuki Kabe, onları ziyaret etmek için onlara doğru gelir, onları karşılar!
• Ruh, ona secdeye kapanır, onun varlığına şükürler eder! Allahım! Ruh, Sana ibadette baş olmuştur, yücelmiştir!
• Güneş gibi gülüşündeki lutfa, kereme, zerre zerre her şey, bir başka çeşit şehadette, tanıklıkta bulunur!
• Herkes, her şey, Sen'i arıyor; Sen'in mahallende itikafa girmiş, Sen'in kereminin, lütfunun kabesine yüzlerini dönmüşler, ibadet ediyorlar!
• Bazan çeng gibi, kapının önünde Sana rüku etmekte, bazan ney gibi, Senin nefesinin ümidi ile kamet getirmektedir!
• Yeter ey akıl! Artık, bu hüzünlü feryadı bırak; acıklı hikayeyi söyleme! Cesur olan her gönül,'konuşarak değil, susarak hakikatin kokusunu alır!

1317. Hem bedene can verirsin, hem de bedenden gizlenirsin!
Fa'ilatün, Fa'ilatün, Fa'ilatün, Fa'ilat
(c. VI, 2795)

• Ey yüzlerce gül bahçesinin canı! Yasemene kendini göstermedin, ondan gizlendin fakat, ey benim canımın canının canı olan sevgili; sen, nasıl oldu da, benden gizlendin?
• Gökler, seninle aydınlandığı, seninle nurlandığı halde sen, niçin kendini gizlersin, göstermezsin? Şu bedeni canlandıran, yaşatan sensin! Peki, ne diye can verdiğin bedenden de gizlenirsin?
• Hakk'ın gayretinin kemalinden ve kendi güzelliğinin üstünlüğünden ötürü mü, kendi güzelliğini kendinden mi kıskanıyorsun? Ey padişahlar padişahı:böylece, erkeklerden de, kadınlardan da gizleniyorsun!
• Ey kendinden geçen, kendinden bile gizlenen eşsiz, benzeri olmayan ay' Bizden de gizlensen, iki dünyadan da gizlensen şaşılmaz!
• Ey canlara, gönüllere apaçık görünen aziz varlık! Öyle bir gizlendin, şu fani gözlerimize öyle bir görünmez hale geldin ki, bu aşırı gizlenişle sen gizlilikten bile gizli kaldın!
• Ey Tebrizli Şems! Sen, Hz. Yusuf gibi, bir kuyuya düşmüş, kendini gizlemişsin! Ey ab-ı hayat, ey bizi ölümsüzlüğe kavuşturacak bengisu! Seni elde etmek için kuyuya sarkıtacağımız ipten bile gizlendin; seni nasıl bulabileceğiz?

1318. Bir sırları söylemeye imkan yok; bütün zerreleri açsan, her birini bir ağız yapsan, yine bu sırlar anlatılamaz!
Müfte'ilün, Mefa'îlün, Müfte'ilün, Mefa'îlün
(c. V, 2465)

• Sen; benim sırrımı, gizlediklerimi herkese söylemeye, nişanı izi belli olmayan o padişahı göstermeye, izini belirtmeye geldin!
• Dün akşam, sarhoş hayalin bana geldi; elinde bir şarap kadehi vardı! "Ben, içki içmem!" dedim; "Içmemezlik yapma, ziyan edersin!" dedi!
• "Eğer içersem, aklım başımdan gider, utanma nedir bilmem! 0 zaman elimi saçlarının üstüne korsam, sen, hemen benden kaçar gidersin!" diye korkuyorum!"
• Nazlanmamı gördü de, bana; "Sen, bir acayip adamsın!" dedi. "Can, sana yüzünü dönüyor, iltifat ediyor, sen, ondan yüzünü çeviriyorsun!
• Herkese karşı dalavere yapıyorsun, düzenler kuruyorsun ama, benim gibi birisine de mi dalavere?.. Ben ki, sana dostum, sana çok yakınım; benden de mi sır saklıyorsun?
• Yeryüzünün gönlünün hazinesiyim; ne diye başını yere koyuyorsun, secde ediyorsun? Gökyüzünün de kıblesi benim; ne diye yüzünü göğe tutuyor, ondan birşey diliyorsun?
• Sana görüş nurunu veren padişaha doğru bak! Eğer inadından ötürü ondan baş çekersen, ecel gününde halin nice olur?
• Eğri otur fakat, doğru söyle; insana, doğru söz yaraşır! Senin canın da, ruhun da benim! Halbuki sen, beni bırakıp başka tarafa gidiyorsun!"
• Yeter; bu söz anlatılamaz, ağıza gelmez! Hatta, bütün zerreleri açsan, herbirini bir ağız haline getirsen, yine anlatılamaz!

1319. Gönlüme, görülmemiş, acayip bir ateş düşürdün.
Müfte'ilün, Mefa'îlün, Müfte'ilün, Mefa'îlün
(c. V, 2488)

• Ey güzel varlık! Gönlüme, canıma görülmemiş, acayip bir ateş düşürdün! Düşürdüğün ateş, gönlümde yerleşti kaldı! Sen, ne diye yolculuğa çıktın?
• Ateşin gönlüme yerleşti kaldı, gönlüme dost oldu! Gönlüme attığın ateşe de ki: "Gönül senden şikayetçi değil; sana, ab-ı hayat gibi 'Hoş geldin!' diyor!"
• Senin hayalinin lezzeti, gönlümü yaktı yandırdı! Güzelim; sanki senin gamın tatlılaştı, şeker oldu da, gönlüm, bir kağıt gibi ona sarıldı!
• Mum, ateşinle yandığı için sızlanmadı, sabretti de, her tarafı nur kesildi! Nur, herşeyden iyidir; hele ölümsüz, sonsuz olursa!..
• Nur, bir an baş kaldırdı mı, ruhu isteyen, tek başına kalır! Allah'ın lütfu, ihsanı olmadıkça, benim ay yüzlüm de görünmez olur!
• Fakat, yine bir ihsana uğrar, Allah'ın yardımından yine bir lütuf gelir de, sonsuz birlik imam olur, kendisine uyulur!
• Allah, kahır kaplanını bağlar, sevgi kapısını açar ve şehrin üstüne bir kubbe kurar da, bütün şehir kötülüklerden kurtulur!

1320. Ay gibi bir güzellik definesi
Müfte'ilün, Mefa'îlün, Müfte'ilün, Mefa'îlün
(c. V, 2492)

• İki dünyada da gönlünü nefsanî arzulardan temizlemiş her insan, "Elest" sesine karşı, "Bela" (evet) demenin yokluk olduğunu görmüş ve anlamıştır!
• Topraktan yaratılmış olan şu dünyayı küçük bir tepe say; yokluk, onun altında gömülü bir hazine! Tepenin üstünde oynayıp eğlenmek, ancak çocukların zevkidir, neşesidir!
• Kimin gözü bağlanırsa, onun hırs parıltısı azalır! Gizli hazineden haberi olmayanın ise, hantallığı ve tembelliği artar!
• Ay gibi bir güzellik hazinesini can gördü de; "Aman ne kadar da güzel göz değmesin!" dedi. Binlerce padişah, onun yoluna düşmüş, onu arıyor! Ah ne de büyük, ne de elde edilmesi gereken yüce bir şey!
• Onun güzelliğini överdim, dudaklarından bahsederdim; canın yüzünü açardım, onu anlatmaya çalışırdım! Fakat, onu anlatacak, ona ulaşacak kişi nerede?
• İki köyde, yani iki dünyada, ona layık kimse yoktur! Ama, varsın olmasın;sen, onun yoluna canını da at, kendin de atıl! Baş çekme; başını yere koy!
• Ey tanınmış Tebriz! Şemseddin'in kapısında kemer kuşan; yani, ona hizmete hazırlan! Çünkü, başın, bir mübarek kişinin ayağına kapanması pek kutlu, şerefli bir şeydir!