Konu: İslam Toplumunda Kadının Rolü

İslam Toplumunda Kadının Rolü

İslam toplumunda kadın da, erkek gibi hayatın her alanında önemli rol oynar. Hatta bazı hususlarda kadınlar erkekten daha önemli rollere sahiptir. İslam toplumundaki sahabe hanımları bu fonksiyonlarını mükemmel olarak yerine getirdikeleri için saadet devri denilen o örnek devir ve saadet nesli denilen o örnek nesil ortaya çıkmıştır. Şimdi bize her yönü ile örnek olan sahabe toplumunda müslüman kadınların ifa ettikleri önemli rolleri görelim.

1- Nesli Terbiye:

Sahabe hanımları, bir toplumun kurtuluşu ya da bedbaht olmasında en önemli rolü oynayan nesli islah görevini yüklendiler. Onlar çocuklarını Allah'ın istediği şekilde yetiştirmişler ve onlara Allah rızasının her şeyden önemli olduğunu öğretmişlerdir. Onlar çocuklarını hayırlı işlere teşvik etmişler ve şerli işlerden sakındırmışlardır. Sahabe kadınlarının hayatları bu gibi örneklerle doludur.

Abdullah Bi Zeyd (r.a) şöyle dedi:
"Uhud günü sol pazumdan bir yara almıştım. Hurma ağacı gibi uzun boylu biri bana vurmuş, sonra bana yönelmeden ilerlemişti. Yaramdan akan kan durmak bilmiyordu. Rasulullah (s.a.s) bana: "Yaranı sar" dedi. Bunu üzerine annem yanıma geldi. Böğründe yara sarmak için hazırladığı sargılar vardı. Annem yaramı bir güzel sardı. Bu sırada Rasulullah (s.a.s) ayakta dikilmiş bana bakıyordu. Annem işini bitirdikten sonra bana: "Ey oğlum! Kalk ve müşriklerle vuruş!" dedi. Bunu üzerine Rasulullah (s.a.s) anneme: "Senin çektiğini kim çekebilir ey ümmü Amara!" diye iltifatta bulundu. Beni yaralayan müşrik o anda oradan geçiyordu. Rasulullah (s.a.s): "İşte oğluna vuran şu adamdır!" dedi. Annem hemen onun önünü kesip, onu yere çöktürdü. Rasulullah'ın azı dişleri görünecek kadar gülümsediğini gördüm.

(Vakidi, İbn-i Sa'd- Tabakat)

Hendek günü Aişe (r.a) ve Sad b. Muaz'ın annesi Medine'nin bir kalesinde idiler. Bu esnada önlerinden Sad b. Muaz geçti. Üzerinde kısalmış bir zırh vardı. Zırh kısa olduğundan omuzları ile bütün kolları açıktaydı. Elinde bir hançer vardı ve şöyle diyordu:
"Biraz beklerse, savaş büyük bir kahraman görecek. Ölümde bir veis yok. Meğer ki ecel gelecek."
Bunun üzerine annesi ona:
"Ey oğlum! Vallahi geciktin" dedi. Aişe (r.a) şöyle diyor ona:
"Ey ümmü Sad! Eğer isteseydin, Sad'ın zırhını daha geniş yapabilirdin" dedim. O da:
"Daha geniş yaparsam onu ok darbelerinden korumaz diye korktum" cevabını verdi.

İşte bu hanımların çocuklarını Allah sevgisini en üstün tutacak bir şekilde yetiştiriyorlar ve gerektiğinde onları Allah yolunda ölüme ve şehitliğe kendi elleri ile gönderiyorlardı.


2- Kocasının Haklarına Riayet Ederek Ona Destek Ve Yardımcı Olmak:

Müslüman hanım kocasını haklarını yerine getirmek sureti le onun için düşmanlarına ve şeytanın tuzaklarına karşı en büyük yardımcısıdır. Salih bir müslüman hanım, kocasının sıkıntılarını hafifletir ve onun işlerini kolaylaştırır. Allah yolundaki işlerinde ona köstek değil destek olur.

Sahabe hanımları daima kocalarının en büyük destekçileri olmuştur. Onlar gerek hayatlarında gerekse öldüklerinde kocalarına karşı vazifelerini ihmal etmemişlerdir. Sahabe hanımlarının hayatları bunların örnekleri ile doludur.
İşte Hind Binti Amr B. Haram! Uhud ssavaşında kocası, oğlu ve kardeşi şehit düştüğünde onlara karşı olan son vazifesini yerine getirmek için, cesetlerini bir deveye yükleyip Medine'ye doğru çekiyordu. Fakat kocası Amr B. Cemuh Allah'tan şehit olmak ve Medine'ye dönmemeye dua ettiği için deve Medine'ye değil, Uhud'a geri döndü. Hind, Rasulullah (s.a.s)'a durumu sorduğunda, Rasulullah: "Deve emrolunmuştur" dedi ve bu şehitler Uhud'da defnedildiler.

(Makrizi- İmta-ül Esma)


Bu konuda diğer bir örnek ise, çocuğu öldüğü zaman Ümmü Süleym'in bunu kocasına bildirirken kocasına kullanmış olduğu ince bir plândır. Olay şöyle cereyan etmiştir;
Ebu Talha'nın Ümmü Süleym'den olan çocuğu ölmüştü. Ümmü Süleym akrabalarına "Ebu Talha'ya oğlunun öldüğünü anlatmayın, ona ben kendim haber vereceğim" dedi. Ebu Talha evine geldiğinde Ümmü Süleym kendisine akşam yemeğini hazırlayıp verdi. Sonra Ümmü Süleym, her zamankinden daha alımlı giyinip süslenerek Ebu Talha'nın yanına geldi. Ebu Talha hanımı ile cinsi münasebet kurdu. Ümmü Süleym, Ebu Talha'nın karnını doyurup, diğer hacetini de giderdiğini gördükten sonra ona "Ey Eba Talha! Eğer birileri bir eve bir emanet bıraksalar, aradan bir müddet geçtikten sonra da gelip emanetlerini isteseler, o ev halkının onları men etmeye hakları var mıdır?" diye sordu. Ebu Talha: "Hayır, hakları yoktur" diye cevap verince, Ümmü Süleym, "Allah sana verdiği emanetini, oğlunu aldı. Oğlun için hasbunallah (Allah bize yeter) deyip, ecrini yalnız Allah'tan bekle" diyerek, oğlunun ölüm haberini verdi.

Bu olayda da görüldüğü gibi, sahaba hanımları, evlat kaybetmek gibi çok acı bir olayda dahi, acısını bir tarafa bırakıp kocasını teselli etmek için böyle büyük fedakarlıklara katlanmış ve bu kadar ince düşünebilmişlerdi.

3- Musibet ve Sıkıntı Halinde Sabretmek ve Sevabını Allah'tan Beklemek

Allah'a samimiyet ile bağlanmış sahabe hanımlarının hayatlarına baktığımızda en değerli varlıklarını kaybetme musibetine uğradıklarında dahi, bunu büyük bir sabır ve metanet ile karşılayıp ecrini Allah'tan beklediklerini görmekteyiz. Zira onlar musibet anında sabırsızlık gösterip, isyan etmenin kendilerini fayda sağlamayacağı gibi, Rabbi Zül Celal'in Rahmetinden uzaklaşma felaketine düşüreceğine de çok iyi biliyorlardı. Sahabe hanımlarının hayatı bunun sayılamayacak kadar çok örnekleri ile doludur.
Dırar oğullarından bir kadının kardeşi, kocası ve babası Uhud günü Rasulullah ile birlikte müşriklere karşı savaşırken şehit düşmüşlerdi. Onların ölüm haberi kadınlara verildiği zaman kadın "Rasulullah nasıldır" diye sordu. "Allah'hamd olsun, istediğin gibidir, iyidir" dediler. Kadın "bana onu gösterin de bakayım" dedi. Kadına Rasulullah'ı işaret ettiler. Kadın Rasulullah'ı sağsalim görünce, "sen sağ ve selamette olduktan sonra, [color=red]bütün musibetler bize hafif gelir" dedi.
Başka bir örnek ise, Safiye Binti Abdulmuttalip'tir. Safiye ana baba öz kardeşi Hamza (r.a)'nın cesedini görmeye geliyordu. Rasulullah (s.a.s) onun oğlu Zübeyr b. Avvam'a "onu karşıla ve geri çevir, kardeşine ne olduğunu görmesin" buyurdu. Bunun üzerine Zübeyr anasını karşılayarak ona: "Ey anacığım, ona Rasulullah geri dönmeni emrediyor." Bunun üzerine Safiyye (r.a): "Niçin?" dedi ve sözüne şöyle devam etti: "Duyduğuma göre kardeşimin cesedini parçalamışlar. Olsun! Bunların hepsi Allah içindir. İnşaallah sabredeceğim ve Allah rızasını gözeteceğim" dedi. Zübeyr, Rasulullah'a gelip bunu söyleyince Rasulullah (s.a.s):"Onu bırak gelsin" buyurdu. Safiyye gelip kardeşinin cesedine baktı. Ona namaz kıldı. Dua etti ve: "Biz Allah'a aitiz ve O'na döndürüleceğiz" deyip Hamza için istiğfarda bulundu. Sonra Rasulullah (s.a.s) cesedin gömülmemisini emretti.


4- Savaşta Su Dağıtma ve Yaralıları Tedavi:

Müslüman kadın sadece evinde değil, aynı zamanda savaşta da yerini almıştır. Savaşta müslüman kadın su dağıtmış, yaralıları tedavi etmiştir. Örneğin:

"Uhud Savaşında Aişe (r.a) ve Ümmü Süleym kollarını sıvamışlar, süratle ve mütemadiyen arkalarında hırbalarla su taşıyorlar ve yaralıların ağızlarına boşaltıyorlardı. Kırbalar boşalınca büyük bir çeviklikle geri dönüp kırbalarını dolduruyorlar, sonra yine acele gelip yaralıların ağızlarına su boşaltıyorlardı."

(Buhari)


5- Bizatihi Savaşa Katılma:

İslam toplumu, ihtiyaç duyduğunda gerekli olduğu zaman müslüman kadın bizzat savaşa katılmıştır. Şüphesiz cihad normal şartlarda kadına farz değildir. Fakat İslam toplumunun düşman tarafından işgal tehlikesi başgösterdiği zaman müslüman kadının da savaşa katılması gerekebilir. Örneğin:

Uhud Savaşında Ümmü Umare bizzat savaşa katılmış, kalkanıyla Rasulullah (s.a.s)'ı kafirlerin darbelerinden korumuş, kılıcıyla da Rasulullah'a saldıranlara saldırmış ve onları yaralamıştır.

Bu konuda diğer güzel bir örnek te, Ümmü Eymen'in Uhud Savaşında gösterdiği örnek tavırdır. Ümmü Eymen, Uhud Savaşında müslümanların dönüp kaçmaya başladıkları zaman bir taraftan yerden toprak alıp kaçanların gözüne atıyor, bir taraftan da kılıcını "al ve geri dön" diye mücahidlere haykırıyordu. Sonunda da bizzat kendisi eline bir kılıç alıp savaş saflarına daldı ve müşriklerle vuruştu.

(Es-Siyret-ül-Halebiyye, Rahik'ul-Mahtum)


6- İslamı Tebliğ:

Müslüman kadınlar İslam'ı çok iyi anlayıp yaşamlarında uygulamaları yanında bu akideyi diğer insanlara da ulaştırmak için üzerlerine düşeni yapmış ve bu yoldaki sıkıntılara Allah için katlanmışlardır. Sahabe hanımları bu konuda üzerine düşen görevi yapmışlar ve onların sayesinde birçok kişi İslamla şereflenip kurtuluşa ermiştir.

İbn-i Sa'd tabakatında şöyle nakletmiştir:
Ümmü Süleym (o zamanlar müşrik olan ikinci kocası Ebu Talha ile evlenmeden önce): "Ey Ebu Talha! Tapmış olduğun ilahının yerden çıkan bir ağaç olduğunu ve Habeşli falanca kölenin çekerek onu getirdiğini bilmez misin?" diye sordu.Ebu Talha: "Evet, bilirim" diye cevap verdi. Ümmü Süleym: "Yerden biten ve Habeşli falanca kölenin çeke çeke getirdiği ağaca secde etmeye utanmaz mısın?" dedi. Sonra: "Ne dersein? Allah'tan başka ibadete layık ilah olmadığına ve Muhammed'in Allah'ın elçisi olduğuna şehadet getir de seninle evleneyim. Bu sözünden başka senden mehir de istemiyorum." dedi. Ebu Talha: "Biraz mühlet ver de düşüneyim." dedi. Gidip biraz düşündükten sonra geri geldi ve: "Allah'tan başka ibadete layık ilah olmadığına ve Muhammed'in Allah'ın elçisi olduğuna şehadet ederim." [b]dedi. Bunun üzerine Ümmü Süleym oğluna: "Ey oğlum! Kalk ve Ebu Talha'yı evlendir." dedi. Böylece Ebu Talha Ümmü Süleym ile evlendi. Ona sunduğu mehir de müslüman oluşuydu.

(İbn-i Sad)