Konu: Esmâ-ül Hüsnâ ve Şerhi

Habir :Her şeyden haberdar olan, gizli hallerden haberdar olan
Al-Khabir : The All-Aware. He who has knowledge of the inner, most secret aspects of all things.

Cenab-ı Hak Buyuruyor:

• bilendir, hikmet sahibidir. (Enfal,71)
• O, kullarının üstünde her türlü tasarrufa sahiptir. O, hüküm ve hikmet sahibidir, herşeyden haberdardır. (Enam, 18)
  
• Hiç yaratan bilmez mi? O, en ince işleri görüp bilmektedir ve her şeyden haberdardır. (Mülk, 14)
  

• Herşeyi O yaratmıştır. Yaratan yarattığını bilmez mi? Bir duygu duyan, bir şey düşünen, bir niyet eden, bir söz söyleyen, kasıtlı olarak bir iş yapan, onu yaparken ne kadar gizlemek istese kendinden gizleyemez, vicdanında onu o anda duyabilir. O halde onu ve bütün göğüslerin hakikatini, bütün mahlukatı yaratan yaratıcı daha önce ve daha mükemmel şekilde bilir. O göğüsler, o nefisler, o düşünceler, o kuvvetler, o fiiller ve o duygular bilgiyle, hep 'ın yaratmasıyladır. O yaratmayınca kimsenin ne eli oynar ne dili, ne hissi yürür ne fikri, ne vicdanı kalır ne kendisi. Bakarsın bir an içinde el çolak olmuş, dil tutulmuştur. Fikir durmuş, akıl boğulmuştur. Gönül kendinden geçmiş, ben böyle yaparım diyen nefis yerle bir olmuştur. Yaratıcının yeni bir yaratma ile imdadı yetişmezse hiçbir yaratık onu kendine getiremez ve o yaratmayı işletemez. Çünkü bir zerre, bir şuur, bir şey yaratmanın dayandığı teferruatı bilemez. O, bütün sebepler silsilesini kuşatan olgun bir ilim ve kudretin eseridir. Yaratıkların, yaratıcıdan bir şey gizlemesine imkân yoktur. Bir yaratık kendinde sonradan meydana gelen bilgiyi ve onun mânâsını ondan önce onu ve onda o bilgiyi bütün hakikatiyle yaratan yaratıcının ilmine borçludur. Mahlûkta herhangi bir hadise meydana gelir de onu, yaratan bilmez olur mu? O, latif ve habirdir.. (3)
  
• 'ın bu ismi, O'na imanı olan kullarının yalandan, hilekarlıktan ve edeb dışı hallerden sakındırır.
  
• O'na karşı gizliliğin mümkün olmadığını hatırlatır. Ayrıca da onu; bizzat dua ve ibadet etmek yerine, ihtiyaçlarından doğrudan doğruya haberi olmaz zannıyla kendisine dileklerini sunmak için vasıta ve aracılara başvurmak gibi cahilane davranışlara meyletmekten de alıkoyar.
  
• O, kullarının bütün ihtiyaç ve hallerine, şüphesiz tamamen, her an ve vasıtasız olarak vakıftır.
• Bir müslüman ihlasla "Ya Habîr" diye bu mübarek ismin zikrine devam ederse onun tecellisine mazhar olur. Kötü ahlaktan kurtulur. Zihni açılır. (2)
• Bu ismi bilmenin faydaları:
• Kul, bildiklerine aldanıp büyüklenmemeli ve şeytanın oyununa gelmemelidir. Daima güzel ahlakla donanmalı, araştırmalı ve ilmin artırmaya çalışmalıdır.
• Bütün amellerinde, sözlerinde ve gizli hallerinde Mevla'sından haya ederek O'na isyan etmekten kaçınmalıdır.
• 'ın sıfatlarını, hükümlerini, helal ve haramını öğrenmeli, kendisini O'na yaklaştıracak ve mertebesini yükseltecek şeylerle uğraşmalıdır. (1)
  

Azim : Çok ulu, sonsuz büyük
Al-'Azim : The Magnificent who is Most Splendid.

Cenab-ı Hak buyuruyor.
"O, yücedir, büyüktür." (1)
"Göklerde ve yerde ne varsa hepsi O'nundur. O yücedir, uludur." (2)

• Bir toplumun büyüğü, kendisine karşı çıkılamayan ve emirleri üzerine hareket edilendir. Ancak böyle olmakla beraber bu kimse zaman gelip çeşitli nedenlerle zayıf düşer, aciz kalır, mağlup edilir, sahip olduğu saltanatından ortada eser kalmaz. Oysa Teala, mutlak güç sahibidir ve hiçbir şey O'nu güçsüz kılıp aciz düşüremez. Karşı çıkılıp mağlup edilemez. O gerçek büyüktür. Bu ismin başkaları için kullanılması mecazi anlamdadır. Hakiki büyüklük 'a mahsustur.
  
• O, her büyükten daha büyüktür. Bu yüzden hiçbir akıl, O'nun büyüklüğün kavrayamaz. Yaratılan bütün varlıklar O'ndan birçok ilimler öğrenmiş olsa bile, bu bilgiler sınırlı ve sonludur. Akılların, sonsuz nurunu kavramaktan aciz kaldığı, anlayışların izzetinin aydınlığında kaybolduğu ne yücedir. Bütün her şey 'ın yüceliğine, büyüklüğüne ve kemaline göre bir hiç gibidir. O'nun azametinin başlangıcı, yüceliğinin sonu yoktur. (3)
  
• hiç bir şeye muhtaç değildir ve yarattığı her şeyde O'nun büyüklüğünü görmek mümkündür.
  
• 'ın azametini tefekkür eden insan; O'nun büyüklüğü karşısında gafletten kurtulur, imanı kuvvetlenir; acz ve kusurlarını anlar. Alemin düzenliliğini, yaratılış gayesini, verilen nimet ve güzellikleri, dünyanın geçiciliğini, süt veren hayvanlardaki icazı, gece ve gündüzün dönüşümünü düşünen insan, 'u Tealâ'nın sonsuz ihsanlarıyla kullarını nasıl donattığı karşısında O'nun büyüklüğünü idrak eder.
• Büyüklük ve ululuk yalnız ve yalnız 'a aittir. Bunların gerçekleri kavranılamadığı gibı mahiyetlerinede ulaşılamaz. Resülullah (s.a.v) buyurdular ki: " Teâla hazretleri şöyle dedi: "Büyüklük benim örtümdür, ululuk da elbisemdir. Kim bu iki şeyde benimle çekişirse ona azab veririm." (4)
  
• 'ın büyüklüğü ve azameti kuşkusuz bir insanın kavrama sınırının çok üstündedir. Fakat insan yine de kendi aklının sınırları dahilinde 'ın ne kadar güçlü ve kudretli olduğunu görebilir, anlayabilir. Zira tüm kainat 'ın büyüklüğünü gösteren sayısız örnekle doludur. İnsanın yalnızca içinde yaşadığı dünyayı biraz incelemesi dahi, herşeyi yaratan 'ın azametini hissettirecektir. Tonlarca ağırlıkta bulutları taşıyan gökyüzü, binlerce metre yükseğe uzanan dağlar, içlerinde milyonlarca çeşit canlının bulunduğu denizler, çakan şimşek ve onun ardından gelen gök gürültüsü ve 'a boyun eğmiş milyarlarca canlı... Bunlar ve burada sayılamayan sayısız detay 'ın büyüklüğünün açık delillerindendir.
  Bir de dünyanın biraz dışına çıkıp düşünelim. Evren adını verdiğimiz sınırsız bir mekan içinde yaşıyoruz. Bugün bilim adamlarının ulaşabildikleri bilgi seviyesine göre bu evren, içinde milyarlarca galaksiyi barındırıyor. Peki bu galaksilerin içinde neler var? Yine bilimin bize bildirdiği, her galaksi içinde milyarlarca yıldız bulunduğu. Biz de içinde milyarlarca yıldız içeren milyarlarca galaksiden birinin içinde, Dünya ismi verilen ve saatte 1670 km. hızla hiç durmadan dönen bir gezegen üzerinde yaşıyoruz. Ve kuşkusuz bu rakamlarla düşünüldüğünde, kainat içindeki varlığımızın, bir toz zerreciğinin dünya içindeki varlığı ile dahi kıyaslanamayacak derecede olduğu anlaşılacaktır. İşte insan, samimi olarak düşündüğünde dahi milyarlarca galaksiyi yaratan ve tümünü kontrolü altında tutan Rabbimiz'in azametini fark edebilir. Rabbimiz tüm kainatı yaratan, milyarlarca yıldızı barındıran, milyarlarca galaksinin tümünü kontrolü altında tutan büyük bir gücün sahibidir. (5)
  
• Bir müslüman ihlasla, inanarak ve yaşayarak "Yâ Azim" diye bu mübarek ismin zikrine devam ederse onun tecellisine nail olur. İzzet ve şerefe kavuşur. Şifa bulur. Korkulardan emin olur. (6)
• Bu ismi şerifi 1020 defa okumaya devam edene Cenab-ı Hak müşkülatını giderecek bir kuvvet azime ihsan buyurur. Herkese karşı sözü etkili olur. İtibari olup herkes ona hürmet eder ve saygı gösterir. (7)
  

Ğafur :Kullarının günahlarını çok örten, onları cezalandırmayan ve bağışı bol olandır.
Al-Ghafur : The Forgiver and Hider of Faults.

Cenab-ı Hak buyuruyor:
"O, günahı bağışlayan, tevbeyi kabul eden, azabı çetin, lütuf sahibi 'tandır ki. O'ndan başka hiçbir ilâh yoktur, dönüş ancak O'nadır." (1)
"Dikkat et! O, azizdir ve çok bağışlayandır." (2)
"Kullarıma, benim, çok bağışlayıcı ve pek esirgeyici olduğumu haber ver." (3)
"Hakikaten çok bağışlayıcı ve mağfiret edicidir." (4)

• , kullarını sadece bir kere değil defalarca bağışlar. Öyle ki, O'nun bağışlaması sayılamaz.
• Kullarını dünya ve ahirette rezil etmeyen onların günahlarını gizleyen, örten ve günahlarından dolayı cezalandırmayan. , iyiyi-güzeli açığa çıkaran, kötüyü, çirkini örtendir. dünyada üzerlerini örtmek, ahirette de cezasını vermemek suretiyle bunu örter. insanı üç türlü örtü ile örtmüştür.
  
  
  • İlk örtü; insanın ayıp ve çirkin görünen yerlerini gizleyen elbiseleridir.
    
  • İkincisi; insanın fikir, düşünce ve hayallerini kalbinde gizlemesidir.
    
  • Üçüncüsü ise; kulunun günahlarını örtmüş, gizlemiş; günahlarını sevaba çevirmiş, sanki hiç günah işlememiş gibi ahirette yalnızca sevaplarını yazan kitaplarını vermiştir.
• Peygamber Efendimiz (s.a.v) buyuruyor : (5)
  
  
  • Kul, günahını itiraf eder ve tevbe ederse, tevbesini kabul eder.
  • Açıktan günah işleyenler dışında ümmetimin tamamı affedilir.
  • Kim bir müslümanın hata ve günahlarını örterse, da dünyada ve ahirette o kimsenin hata ve günahlarını örter.
    
• Bu İsmi Bilmenin Faydaları (6)
• O'ndan başka kulların günahlarını bağışlayan kimse yoktur. İçtenlikle tevbe eden, sanki hiç günah işlememiş gibidir. Kullar için zorunlu olan, bağışlaması pek geniş olan 'tan günahlarının bağışlamasını talep etmek ve hiç bir zaman ondan ümit kesmemektir.
• Her müslüman, bir günah işlediğinde onu insanlardan gizlemeli ve asla açığa vurmamalıdır. Günahlarını yalnızca 'a itiraf etmeli ve ondan bağışlanma dilemelidir.
• Bu ismi bilen her müslüman, kendi günahlarını örrtüp gizlediği gibi, başkalarının da günahlarını örtüp gizlemeli ve açığa vurmamalıdır. Yüce 'ın şu ayetini akıldan çıkarmamalıdır. "'ın sizi bağışlamasını arzulamaz mısınız? " (7)
  

Şekur :Kullukları kabul edici, az amele çok sevap veren.
Ash-Shakur : The Rewarder of thankfulnes. He who gratefully rewards good deeds.

• Kullarının şükürlerine karşılık onlara kat kat fazlasını veren, onların az amellerinin mükafatlarını artıran, çok şükreden.
• Cenab-ı Hak şükrü kabul eder ve karşılıksız bırakmaz. Şükrü şükürle ve ondan daha fazlasıyla cevaplandırır. Böylece iyiliklerin çoğalmasına yol açar.
  
• Kullarına, onlar tarafından şükrü ifade edilen nimetleri artıracağına dair 'ın kesin vaadi vardır. Şükür yolunu tutanlar; kendilerine gelmiş olan nimetleri, sebeplerden, vasıtalardan değil, ancak 'tan olduğunu itiraf ederler. Çünkü onlar hediyeyi getiren uşaklara değil, gönderen efendiye bakarlar. Gönüllerinden inanmışlardır ki, nimeti yaratan, kısmeteden, gönderen, onunla meşgul olacak kuvvetleri, sebepleri veren, tertib eden ancak 'tır.
  
• Teşekkür edilmeye layık olan O'dur.
  
• İhlasla "Yâ Şekûr" diye bir müslüman bu isme devam etse, iyi ameller yapmak nasip olur.

Aliyy

Aliyy : Çok yüce, yüceltici.
Al-'Ali : The Highest

Cenab-ı Hak buyuruyor:
"O, yücedir, büyüktür." (1)
" yücedir, büyüktür." (2)
"O, görüleni de görülmeyeni de bilir; çok büyüktür, yücedir." (3)

• 'ın yüceliğinin üstünde hiçbir yücelik yoktur. Bütün dereceler ve mertebeler O'ndan aşağıdır. Alalh, her üstün ve yüksek makamın daha üstündedir. Zira varlıklar ya etkileyen veya etkilenendir. Etkileyen etkilenenden üstündür. Teâlâ, her varlığı etkileyendir. Bütün varlıklara O'nun bir eseri ve etkilenenidir. Bu yüzden O, bütün varlıklardan daha üstün ve yücedir.
• kendi zatında yücedir. Bu yüzden her şeyden daha yücedir. O'nun bu yüceliği cihet ve mekan bakımından değildir. Zira O, cihet ve mekandan münezehtir.
  
• 'ın varlıklar üzerindeki üstünlüğüne, yüceliğine, büyüklüğüne inanıp bunu müşahede eden kimse, bu sıfatın gereği olarak O'na ibadet eder. Kalbinde sonsuzluk nuru ışıldar.
  
• Kuran'da kendisini bizlere tanıtmıştır: Tüm alemleri yaratan, kainatın tek hakimi olan uludur. Göklerin, yerin ve bu ikisi arasında bulunanların yegane sahibi O'dur. O'ndan başka ilah yoktur, insanların şirk koştuklarından çok yücedir. Tüm mülk O'na aittir; O, herşeye güç yetirendir. O, yüce makamların da sahibidir. O, ne bir eş edinmiştir, ne de bir çocuk; alemlerden müstağnidir. Kuşkusuz 'en güzel isimler' 'a ait olduğu için O'nu eksiksiz olarak tarif etmek bir insan için mümkün değildir. O'nu ancak kendisinin bize bildirdiği ile tanıyabilir, yüceliğini ancak Kuran ayetleriyle takdir edebiliriz. ( 5)
  

Kebir : Mutlak büyük
Al-Kabir : The Greatest. Who is supremely Great.

• Kainatın büyüklüğü; gerçekte 'ın kebir ismini gösteren bir delil; sadece onu yaratanın kibriyasını işaret eden bir vakıa olarak anlaşıması gerekir. İnsan için ihate edilmesi hakikaten imkansız bulunan sonsuz büyüklüğü ise ancak 'a mahsustur.
• Bu sıfat mutlak olarak sadece 'a mahsustur. Yaratıklar için sadece mecazi olarak kullanılabilir.

Hafiz : Koruyucu, gözeten.
Al-Hafiz : The Preserver. He who guards all creatures in every detail.

• Kendisinden hiç bir şey gizli kalmayan, kullarının her şeyini gözetleyip, denetleyen ve onların işlerini melekler vasıtasıyla tescil ettirip unutulmaktan-kaybolmaktan koruyan, gökleri ve yeri muhafaza eden, tabiatı dengede tutan; genelde bütün kullarını helak olmaktan, özellikle müminleri şeytanın tasallutundan esirgeyen ve onları günaha düşmekten koruyan.

Mukît : Bütün canlıların gıdasını veren
Al-Muqit : The Nourisher. He who gives every creature it's sustenance.

• Gıdalandıran, besleyen, bakıp gözeten, muktedir olan, her şeyin karşılığını veren, gözetici ve şahit.
  
• Herkese uygun olarak gıdalarını yaratan O'dur.
  
• Çalışmanın, sebeplere sarılmanın ibadet olduğunu bildiğimiz için çalışacağız, çalışırken Rabbin rızasını isteyeceğiz. Bize uygun gıdamız bizim gölgemiz gibi bizi takip eder. Gölgenin peşinden gidenler sonuna varamadan öldüler.
  
• Midemizi helal ve temiz gıdayla, aklımızı şeriat ve tabiat ilimleriyle, gönlümüzü sevgisiyle gıdalandıralım.
• Kötü huylu çocuğu olan bir kimse "Ya Mukît" ismini 7 kere bir boş kaba okusa ve o kabı su ile doldurup o kötü huylu çocuğuna içirse 'ın izniyle o çocuğun huyu güzelleşir.
  

Hasib : Hesap Görücü, her şeyi saymışcasına bilen, hesaba çeken.
Al-Hasib : The Accounter. He who knows every details.

• , sayısal değerlerin tamamını, sonucu hesap ile kavranacak ne kadar mikta varsa onların bütününü; hiçbir işlem yapmaya ihtiyaç duyulmadan, doğrudan doğruya ve apaçık bilir.
  
• O'nun ilmi kayıt ve şarta, bir öğrenme sürecine, tefekküre veya herhangi bir işleme bağlı değildir; doğrudandır.
  
• 'ın Hasib ismi, insanların kesinlikle hesaba tabi olduklarını gösterir.
  
• Yüce kendisini bu sıfatla ilgili olarak üç şekilde vasıflandırmaktadır.
  
  • Hasib, hesaba çeken (Nisa Suresi :86)
  • Seriul-hisab: Hesabı çok çabuk yapan (Bakara Suresi :202)
  • Esrau'l-Hâsbin: Hesab görenlerin en çabuk olanı: (Enam Suresi :62)

İhlasla "Yâ Hasib" diye bir müslüman bu isme devam etse, gözden, zalimden kurtulur. Duası kabul olur.

Kerim :Çok cömert
Al-Karim : The Generous. He whose generosity is most abundant.

• Kerim, karşılık beklemeksizin veren.
• kerem sahibi olduğu içindir ki, hak sahibi olmayan yaratıklarına, en başta nimeti verir, bir karşılık beklemeksizin bağışta bulunur, günahı örter, kötülük yapanı affeder.
• Kerim, 'ın sıfatı olarak, hayrı çok olan, çok cömert, bağışı tükenmeyen, veren, her türlü şeref ve fazileti kendisinde toplayan, işleri öğülmeye layık, yüce, noksanlardan arınmıştır.
• , Kerim'dir ve Ekrem'dir. O, yaratıklarını nimete boğar, karşılıksız bağışta bulunur.
• Oku! Rabbin Kerim'dir. (Alâk Suresi :3)
  

• Bir Müslüman ihlasla, inanarak ve yaşayarak "Yâ Kerim" diye bu mübarek ismin zikrine devam ederse onunu tecellisine, eserlerine nâil olur. Ahlâkı güzelleşir. Kazancı artar. Her türlü şerden korunur. Günahları affolur.