Konu: Çeyizine güvenen gelsin..

Çeyizine güvenen gelsin..


Eskiden kayınvalideler gelin adaylarını ya hamamda ya da misafirlikte seçermiş. Hanım kızların maharetlerini, çay ikram edişini, elişi yapışını inceler ona göre oğullarına tavsiye edermiş.



Devir değişti. Artık gelinleri kayınvalideler seçmiyor. Zaten çoğu kız da çeyiz yapmıyor. Anneleri ne yaptıysa o. Bu sebepledir ki televizyon programı yapımcısı Fikret Eskişarlı, unutulmaya yüz tutan çeyiz geleneğini hatırlatmak için çeyiz yarışması hazırladı.
TRT Avaz'da yayınlanan programda her hafta Türk devletlerden 5 genç kız hem hünerlerini hem de çeyizlerini sergiliyor. Kızlar o kadar maharetli ki hepsi kaynana çatlatacak nitelikte. Mesela dördüncü üniversitesini okuyan da var, Türk kültürü üzerine doktora tezi hazırlayan da, başarılı bir sporcu olan da...
Tüm bunlara rağmen kalem gibi sarmalar sarabiliyor, börek açabiliyor, en zor yöresel yemekleri eksiksiz yapabiliyorlar. Yarışmanın tek amacı genç kızların maharetlerini sergilemek değil. Zaten hem yapımcılar hem de kızlar unutulmaya yüz tutan gelenekleri hatırlatmak, kültürel alışveriş yapmak için bu programı yapıyor.
Üniversite öğrencisi Özbek Munira Mamadjanova (20) yarışmaya katılacağını ailesine söylediğinde büyük bir mutlulukla karşılaşmış. "Kızım git ve unutulan Özbek kültürünü kardeşlerimize hatırlat." demişler. O kadar heyecanlı ki bir çırpı da Özbek genç kızlarını ve düğün âdetlerini anlatıyor. Geçtiğimiz haftaki yarışmada Azerbaycan'ı temsil eden İlahe Cebrailova'yı (32) nişanlısı da izliyor. O da kültürünü tanıtmak için gelmiş.
Kırgız Zaira Abdrahmanova (30), 3. üniversitesini okuyor. Kendi ülkesinde işletme ve hukuk eğitimi almış. Türkiye'de uluslararası ilişkilerde master yapıyor. Orta Asya'da bölgesel birlik tartışmaları ve Türkiye konulu bir tez hazırlıyor.
TRT Avaz tez konusuna giriyor. Yarışmada aslında tez çalışmasına bilgi topluyor ve çok keyif aldığını söylüyor. Bir de birinci olup 15 bin liralık çeyiz hediyesini alırsa değmeyin keyfine. Bu sebeple diğer yarışmacıların aksine programa yöresel kıyafetleriyle katılıyor. Kazakistanlı Ayman Jarrimboyava, İstanbul Üniversitesi'nde Türk Dili ve Edebiyatı bölümünde okuyor. Yarışmayı kendisi için hem bir tecrübe hem de kültürünü tanıtma fırsatı olarak görüyor.
Ülkemizi ise Karadenizli beden eğitimi öğretmeni Ebru Karanlık temsil ediyor. Ebru Hanım'ın hedefinde karalahana çorbası ve hamsi köftesi yaparak jüriyi etkilemek var. Gurme, dekoratör ve modacıdan oluşan jüriye her gün bir ünlü konuk eşlik ediyor.
Yarışmacıların hem yemek maharetlerini, kültürel bilgilerini hem de çeyizlerini inceliyorlar. Bir de stüdyodaki mutfak, oturma odası ve yatak odasını çeyizleriyle nasıl dizayn ettiklerini gözlemliyorlar, hal ve tavırları kaynana titizliğiyle denetleniyor.
Yarışmacıları sadece jüri değil, seyirci de değerlendiriyor. Oylarını SMS yoluyla gönderiyorlar. Çin'in Uygur Özerk Bölgesi, Kazakistan, Türkmenistan, Özbekistan, Kırgızistan, Azerbaycan, Afganistan, Rusya, Ukrayna, Moldova, Gürcistan, Suriye, Irak, İran, Bulgaristan, Yunanistan, Balkan ülkeleri ve Doğu Avrupa ülkelerinden izlenebilen yarışmaya buralardan da başvurulabiliyor.
Yuvayı dişi kuş yapar Kırgız, Kazak, Özbek ve Azerilerde 'yuvayı dişi kuş yapar' misali ev eşyasını tamamen kız tarafı alıyor. Oturma odası, yatak odası, halısı, beyaz eşyası... Her şey kız evine ait. Erkek ise evi alıyor. Bir de kıza takı takıyor, gelinin bütün kıyafetlerini alıyor.
Kırgızlar ve Kazaklarda el dokuması halılar çok önemli. Her genç kızın çeyizinde mutlaka var. Özbeklerde ise ağır el işçiliği kıyafetler aynı önemi haiz. Kızın onlarca kıyafeti oluyor. Evlendikten sonra 40 gün boyunca her gün farklı bir kıyafetle misafir ağırlıyor, onlara selam töreni yapıyor.
Azeriler için pırlanta çok önemli. Bütün evi döşeyen kıza erkeğin mutlaka küpe, kolye, bileklik ve yüzükten oluşan pırlanta setini alması gerekiyor. Altını ve pırlantayı bol isteyen Azeri kızlarının ince ve minik sarmaları ise dillere destan.
Zaman