Çocuklarda görülen bulaşıcı hastalıklar nelerdir korunmak için neler yapmak gerekir?

Çocuk doktoru ancak bir takım temel bilgiler yardımıyla anne ve babalar da olasılıkları belirleyebilir ve ne zaman tıbbi yardıma gereksinim duyacaklarını öğrenebilirler.

Hastalıkların nasıl bulaştığı her zaman tam olarak bilinmeyebilir. Ancak çoğu zaman mikroplar solunum salgıları veya dışkı yoluyla bulaşma olabilir.

Çocuğun genel sağlık durumunun iyileştirilmesiyle bir çok hastalığa maruz kalınması kirli bezin uygun biçimde çöpe atılması) sağlanır. Bulaşıcı hastalığı olan kişilerle temasın önlenmesi de çok önemli.

SU ÇİÇEĞİ (VARİCELLA)

Daha çok kış sonu ve ilkbaharda olmak üzere tüm mevsimlerde görülebilir. Çoğu kişi bu hastalığı çocukluk döneminde geçirir. Oldukça bulaşıcıdır. Etkeni bir virüstür. Damlacıklar yoluyla havadan bulaşır. Bulaşıcılık süresi tüm alttaki lezyonlar kabuk tutana kadar devam eder.

Kuluçka dönemi 14-16 gün kadardır. Mikrop bulaştıktan sonra önce kırmızı leke şeklinde olup sonradan sivilceye dönüşen ortası sulu vesiküller belirir ve tüm vücuda yayılır. İlk vesiküller 6-8 saat sonra kabuklanmaya başlar. Döküntüler ortalama 5-20 gün sürer.

Yapılması Gerekenler: Tanının doğrulanması için doktorun görmesi gerekir. Ateş için aspirin verilmez. Paracetamol gibi ateş düşürücüler verilmelidir.

Korunma: Aşıyla korunulabilen bir hastalıktır 12 aydan büyük çocuklara aşı yapılmalıdır.Virüs sessiz kalarak daha sonra Zona’ ya dönüşebilir.

Komplikasyonlar: Nadiren ansefalit (Beyin İltihabı) görülebilir gebe kadınlarda fötüse bulaşma riski vardır.

KIZAMIK (RUBELLA)

Daha sıklıkla kışın ve ilkbaharda görülür. Aşılanmamış tüm bireyler hastalık riski taşır. Etkeni kızamık virüsüdür. Vücuttaki döküntüler başlamadan 2 gün önce ve döküntüden 4 gün sonrasına kadar bulaşıcı dönemi devam eder bazen ishal olabilir. Ağız içinde yanakların iç kısmında küçük beyaz lekeler (koplik lekeleri) oluşur. Bunun hemen ardından yüzden başlayan ve vücuda yayılan kırmızı döküntüler görülür. Hastalık yaklaşık 1 hafta kadar sürer.

Yapılması Gerekenler: Tanı için mutlaka doktor kontrolü şarttır. Özellikle komplikasyonları izlemek açısından çocuk yakından takip edilmeli dinlenme ve bol sıvı ağırlıklı beslenme önerilir.

Korunma: Kızamık aşısı mutlaka her çocuğa zamanında yaptırılmalıdır. Enfekte kişilerle temas önlenmelidir.

Komplikasyonlar: Kulak iltihabı ansefalit (beyin iltihabı).

KIZAMIKÇIK (RUBELLA)

İlkbahar ve kışın daha sık görülür. Aşısız tüm insanlarda görülebilir. Etken Rubella virüsüdür. Doğrudan ya da damlacık yoluyla bulaşır. Bulaşıcılık dönemi döküntüden önceki 1 hafta ve döküntü sonrası 1 haftalık dönemdir.

Kuluçka dönemi 14-21 gün sürer. Hafif ateş ve boyundaki lenf bezlerinde şişlik olabilir. Daha sonra yüzde küçük pembemsi döküntüler şeklinde başlar ve vücuda yayılır. 4-5 gün kadar sürer. Nüks görülmez. Bir kez geçirdikten sonra bağışıklık gelişir.

Genellikle hafif seyirli bir hastalıktır fetüs açısından risk oluşturur.

Tedavisi: Yoktur. Beslenmede bir değişikliğe gerek yoktur.

Korunma: Aşı ile korunma mümkündür. (Kızamık Kabakulak aşısı)

Komplikasyon: Çok nadiren trombositlere düşüklük ve eklem iltihabı olabilir.

KABAKULAK

Etkeni kabakulak virüsüdür. Aşılanmamış herkes enfeksiyona yatkındır. Solunum salgılarıyla doğrudan bulaşır ekşi ve asitli yiyeceklerle ağrı olabilir. Olguların bir kısmında da hiçbir bulgu olmayabilir.

Yapılması Gerekenler: Tanının doğrulanması için doktor görmelidir. Kusma baş ağrısı gibi bulgular varsa meningoensefalit (beyin zarı ve beyin iltihabı) riski yönünden mutlaka doktora danışılmalıdır.

Semptomatik tedavi (ağrı ve ateş düşürücüler) ekşi olmayan yumuşak besinler önerilir.

Korunma: Aşı ile korunma mümkündür.

Komplikasyonlar: Meningoansefalit orşit (testis iltihabı) olabilir.

BOĞMACA

Etken Bordetella pertüsis bakterisidir. Damlacık yoluyla bulaşır. Hastalığın başlangıcındaki dönem en fazla bulaşıcılığın olduğu dönemdir. Antibiyotikler bulaşmayı azaltır. 1 yaşın altındaki ve özellikle aşıları yapılmamış çocuklar risk altındadır.

Kuluçka dönemi 7-10 gündür. Önce kuru öksürük ve hafif ateş görülür. 1-2 hafta içinde nöbetler tarzında arada hiç soluk almadan patlar tarzda öksürükler morarma ve terleme olabilir. Çok küçük bebeklerde solunum durması olabilir.

Öksürük sonrası genellikle kusarak balgam çıkarılır.

Hastalık ortalama 6 hafta kadar sürer.

Yapılması Gerekenler: Mutlaka doktor kontrolü şarttır. Bebeklerin hastanede gözetim altında tutulması gerekebilir. Antibiyotikler sıvı tedavisi gerekirse damardan beslenme uygulanır.

Korunma: Aşı ile (DTP) mümkündür.

Komplikasyonlar: Kulak iltihabı konvülsiyonlar.

BEŞİNCİ HASTALIK (ERITEMA ENFEKSIYOZA)

Etkeni insan parvo virüsüdür. İnsandan insana temasla bulaşır. En çok 2-12 yaşları arasında görülür.

Kuluçka dönemi 4-14 gün kadardır. Başlangıçta nadiren eklem ağrıları hafif ateş olabilir. İlk belirgin bulgu yüzde yoğun kızarıklıktır. (Yanaklara tokat atılmış gibi) Daha sonra kol ve bacaklarda kızarıklık ve döküntü görülür. Döküntü 2-3 hafta içinde kaybolup tekrar oluşabilir. Özellikle ısıya maruz kalındığında tekrar döküntü oluşabilir.

Tedavisi: Yoktur.

Korunma: Aşısı yoktur.

ALTINCI HASTALIK(ROSEOLA INFANTUM)

Etkeni insan herpes virüsüdür. Bulaşma yolu solunum yolu salgıları ya da dışkı iledir. Özellikle 3 ay ile 4 yaş arası çocuklarda sık görülür.

Kuluçka dönemi 5-15 gündür. Huzursuzluk tüm vücuda yayılan pembemsi döküntüler görülür.

Nadiren döküntü olmayabilir. Hastalık 3-6 gün kadar sürer.

KIZIL (SCARLATİNA)

Etken streptokoksik bakterilerdir. Özellikle okul çağındaki çocuklarda yaygındır.3 yaşın altında ve erişkinlerde daha az görülür. Bulaşma enfekte insanla doğrudan temasla olur. Kuluçka süresi 2-5 gündür daha sonra deri soyulur.

Yapılması gerekenler: Doktor görmeli ve gerekirse boğaz kültürü ile tanıyı doğrulamalıdır. Antibiyotikler ve ateş düşürücü semptomatik tedavi yapılır. Bol sıvı ve yumuşak gıdalar önerilir.

Korunma: Enfekte kişilerin izolasyonu sağlanmalı ve hijyen kurallarına uyulmalıdır. (Birden fazla kızıl enfeksiyonu geçirilebilir.)

Komplikasyonları: Kulak iltihabı böbrek iltihabı olabilir