Konu: Osmanlı Yemekleri

HELVAYI LEBİDİLBER (Dilberdudağı Helvası)

Kullanılacak malzeme:
1 kilo süzme bal,
1 litre su.
1/4 kilo tuzsuz tereyağı,
1 kilo nişasta,
150 gram badem İçi,
100 gram pudra sekeri.

Yapımı :
1 kilo nişastayı 1/2 litre suda iyice karıştırıp ezmeli. 1 kilo süzme balı, 1/2 litre suyu ve 1/4 kilo tuzsuz tereyağını helvahaneye koyup orta ısılı ateşte kaynatmalı.
Suda ezilmiş nişastayı sicim gibi ince akıtarak, helvahanede kaynamakta ve karıştırılmakta olan yağlı ballı suya eklemeli; ara vermeksizin karıştıra karıştıra pişirmeye devam etmeli.
Heıva, suyunu tamamen çekip katıca bir hamur haline gelince ve yağını salmaya başlayınca bunu ateşten indirip yağlanmış bir kalaylı bakır veya alüminyum tepsiye aktarmalı. Helvayı bu tepsiye İyice yaydıktan sonra orta ısılı fırına koymalı ve üzeri nar gibi kızarıncaya kadar orada tutmalı; sonra fırından alıp soğumaya bırakmalı.
Helva soğuduktan sonra üzerine, makinede çekilmiş veya havanda dövülmüş 150 -gram badem içiyle 100 gram pudra şekerini ve arzu edildiği takdirde bir miktar da çiçek yahut gül suyunu serperek servis yapmalı

HELVAYI SABUNÎ (Osmanlı)

Kullanılacak malzeme:
1+1/4 kilo süzme bal,
600 gram nişasta.
1 litre su,
150 gram badem İçi,
250 gram tuzsuz tereyağı,
yeteri kadar tarçın.

Yapımı :
600 gram nişastayı, 1 litre suda iyice karıştırıp koyu bir ayran kıvamına getirmeli. Süzme balı, helvahane denilen yuvarlak dipli yayvan tencereye koymalı ve hafif bir ateşte ısıtıp üzerine çıkan köpüğünü almalı. Bu İşlemden sonra koyu ayran kıvamına gelmiş nişastayı ve kabukları soyulup uzunlamasına ikiye bölünmüş badem İçlerini bala kattıktan sonra sağlam bir tahta kaşıkla çevire çevire pişirmeye başlamalı (Bu işi yaparken tencerenin kenarından kalınca bir bezle sıkı tutmak ve helvayı dayanıklı bir tahta kaşıkla çevirmek gerekir. Zira bu kadar koyu bir hamuru çevirmek kolay değildir). Helva İyice koyulaşıp da tencerenin dibine yapışmaya başlayınca, tereyağını küçük parçalar halinde tenceredekilere katmalı ve karıştırarak helvayı pişirmeye devam etmeli.
Helva, tereyağını tamamen içmişse ve artık tahta kaşığa yapışmıyorsa pişmiş demektir. Helvayı sıcak sıcak bir kayık tabağa almalı, burada soğuttuktan sonra üzerine tarçın serpmeli ve istenildiği biçimlerde keserek servis yapmalı.

HÜNKÂR PİLÂVI

Kullanılacak malzeme (6 kişi için):
250 gram iç bezelye,
1/2 kilo pirinç,
250 gram orta yağlı kıyma,
50 gram sadeyağ,
1 küçük kutu natürel domates salçası,
1 çorba kaşığı zeytinyağı,
1 baş soğan,
2 adaçayı yaprağı,
1 tutam kekik,
1 tutam merzengûş otu,
1 fiske cevz-i bevva,
yeteri kadar tuz ve karabiber,
150 gram çemensiz pastırma,
1/2 bardak rendelenmiş kaşer peyniri,
yeteri kadar et suyu (tavuk suyu olursa daha iyi olur).

Yapımı: Bezelyeyi tuzlu suda diriliğini kaybetmeyecek kadar haşlamalı. 20 gram sadeyağla 1 çorba kaşığı zeytinyağını küçük bir güvecin içine koymalı. Güveci ateşe oturtmalı. Yağlar ısınınca kıyılmış soğanı içine atmalı ve tahta kaşıkla karıştırarak bunu kavurmalı. Soğan pembeleşmeye başlayınca bunun içine kıymayla kıyılmış pastırmayı atmalı, tuzunu ve biberini de serptikten sonra kaşıkla karıştırarak bunları iyice kavurmalı. Kıymalar kavrulunca bir çorba kaşığı et suyunda eritilecek domates salçasını, kekiği, merzengûş otunu adaçayını ve bir fiske cevz-i bevvayı da kattıktan sonra salçayı çok hafif ateşte pişirmeli. Salça suyunu çekmeye başlarken haşlanmış bezelyeyi güvece boşaltmalı. Salçanın güvecin dibine yapışmaması için vakit vakit tahta kaşıkla karıştırmayı unutmamalı.
Beri yanda pirinç, et suyu ve sadeyağdan yararlanarak bir pilâv pişirmeli.
Pilâvı demlendirdikten sonra servis tabağına alınca üstüne ateşten yeni indirilmekte olan salçayı boşaltmalı ve hemen sıcak sıcak servis yapmalı. Hünkâr pilâvını tabaklara boşalttıktan sonra rendelenmiş kaşer peynirini kaşıkla alıp pilâvın üstüne dökmeli.

Kaymaklı Kaygana

Malzemeler:

9 adet yumurta
1 çay bardağı nişasta (buğday)
Yarım çay kaşığı yuz
150 gr tereyağı

Şerbeti için:

1,5 su bardağı şeker
1,5 su bardağı su
1 çorba kaşığı limon suyu

İçi için:

Yeteri kadar kaymak

Yapımı:

Yumurtalar şeklini kaybedene kadar çırpıldıktan sonra tuz ve nişasta eklenir. Pürüzsüz kıvam alana kadar çırpılır. Tavaya tereyağı konur kaşıkla, karışım çay tabağı çapında dökülür, iki yüzü pembe renkte kızartılır. Kaynatılmış şerbetin içine atılır,yaklaşık 15 dakika şerbette tutulur. Daha sonra kenarlı bir tepsiye dizilir. Kayganaların üzerlerine birer parça kaymak konur. Üzerine ikinci şerbette tutulmuş kayganalar konarak kapatılır. Şerbet arttıysa üzerine gezdirilir. 1 saat sonra servise sunulabilir

Keşkülü Fukara

Osmanlı devleti devrinde, zenginlerin fakirler için hazırlatıp dağıttığı bir keşkül çeşidi. Normel keşkülden farkı içinde malzemenin bol ve zengin olması. Amaç fakir fukura beslensin, gıda alsın.

Kullanılacak malzeme (6 kişilik): 8 su bardağı süt, 1,5 su bardağı tozşeker, 1 su bardağı iç badem, 1,5 kahve fincanı pirinç unu, 1 bardak su, 1 çay kaşığı tuz. Üstünü süslemek için: 1 kahve fincanı iç badem, 1 kahve fincanı tuzsuz antepfıstığı, 2 kahve fincanı hindistancevizi.

Yapılışı: Tencereye 1 su bardağı dolusu iç badem, 1 bardak suyla birlikte konur ve tencere ateşe oturtulur. Su kaynamaya başlayınca tencere ateşten indirilir. Sıcak su süzülerek dökülür, kalan iç bademlerin kabukları ayıklanır ve makineden 2 defa geçirilerek kıyılır. Sonra bu kıyılmış bademler azar azar havana konur ve macun durumuna gelinceye kadar iyice dövülerek ezilir. Macun durumuna getirilmiş bademler büyükçe bir kâseye konur. Üzerine 1 su bardağı sıcak süt dökülür. İyice ovularak bademle süt birbirine karıştırılır. Sonra bu karışım tel süzgeçten geçirilir ve bir kenara bırakılır. Kalan 7 su bardağı süte 1 çay kaşığı tuz katılır ve süt kaynatılır. Süt kaynarken bir başka kâseye 1,5 kahve fincanı pirinç unu konur. Bunun üzerine 1 bardak su ince ince akıtılırken karışım hızlı hızlı karıştırılarak pirinç unu suya yedirilir. Sonra bu karışım yine azar azar akıtılarak hızlı hızlı karıştırılmakta olan kaynar süte dökülerek yedirilir. Pirinç unlu süt, tahta kaşıkla tencerenin dibi kazınırcasına karıştırılarak 10 dakika kadar kaynatılır. Sonra buna bir kenara bırakılmış olan sütlü bademle 1,5 su bardağı tozşeker katılır ve karışım düğün çorbası kıvamına gelinceye kadar karıştırılarak pişirilir. Karışım istenen kıvama gelince tencere ateşten indirilir. Keşkül küçük kâselere veya uzunca bir servis tabağına boşaltılır ve soğumaya bırakılır. Keşkül soğurken bir kaba, 1 bardak su, iç badem, tuzsuz antepfıstığı konur ve kaynatılır. Su kayriayınca kap ateşten indirilir, suyu süzülüp dökülür. îç kabukları ayıklanan fıstık ve badem ayrı ayrı makineden geçirilerek kıyılır. Keşkül soğuyunca kıyılmış olan antepfıstığı, badem ve hindistancevizi üzerine serpilir ve servis yapılır. İstenirse hindistancevizinin yerine dövülmüş lohusaşekeri serpilebilir.

Kızartma Güllaç


Kullanılacak Malzemeler
10 çorba kaşığı tereyağı
3 adet yumurta
2 su bardağı fındık (ince çekilmiş)
1 su bardağı gül suyu
1 su bardağı su
10 kat güllaç
2 su bardağı süt
1 su bardağı toz şeker


Hazırlanma Şekli

Güllaçları birer birer gülsuyu ve su karışımı ile ıslatıp ikiye katlayın. Üzerine çekilmiş fındığı serpin. Rulo biçiminde sarın. Bütün yaprakları bu biçimde hazırlayın. Çırpılmış yumurtayı kaba koyun. Tereyağını eritin yağ kızınca rulo biçimdeki güllaçları yumurtaya bulayıp altın sarısı renk alıncaya kadar kızartın havlu kağıt üzerinde yağını aldırın. Derin bir tepsiye dizin. Şekerle sütü kaynatın. Şurup hazırlayın. Kıvama gelince az soğusun. Güllaçların üstüne dükün. Şurubu çekene kadar bırakın. Güllaçlar şurubu çekince tabaklara aktarıp servis yapın.

LETAFET KEBABI

Kullanılacak malzeme (4 kişi için) :
500 gram süt danası eti,
2 baş soğan,
30 gram margarin yağı,
1 kaşık zeytinyağı,
1 elma,
1 kaşık un,
yeteri kadar tuz.

Yapımı;
Soğanları ince ince doğradıktan sonra tuzlayın ve zeytinyağıyla hafif ateşte kavurun. Eti kuşbaşı doğradıktan sonra unlayın ve margarin yağıyle orta derece ateşte kavurun. Yeteri kadar tuz serptikten sonra kavrulmuş olan eti kavrulmuş soğanlarla birlikte pyrex bir tencereye koyun. Kabuğu soyulmuş yuvarlak ve ince kesilmiş elmaları etin üstüne dizin, pyrex tencerenin kapağını örtüp hafif ısılı bir fırına sürün ve 2 saat pişirin. Patatesler pişince pyrex kabın ağzını açmalı ve kızarmış patatesle birlikte sıcak sıcak servis yapın.

MAFİŞ (OSMANLI)

«Mafiş» adı her ne kadar insana arapca bir isim gibi gelirse de tamamen Türk mutfağının malı olan bir Türk tatlısıdır. Yok denilecek kadar hafif, sindirimi ve yenilmesi kolay olduğu için bu tatlıya bu isim verilmiştir.
Osmanlı'nın en ünlü tatlılarından biri olan mafiş, ramazanda iftar sofralarının en makbul besinlerinden biriydi.

Kullanılacak malzeme:
4 yumurta,
250 gram un,
150 gram tuzsuz tereyağı,
1 kahve kaşığı tuz,
1 çay bardağı küllü su.
Şurubu için:
1/2 kilo toz şekeri,
1/2 litre su,
1 tatlı kaşığı limon suyu.

Yapımı: Toz şekeriyle suyu emaye bir ten. cereye koyup kabı orta ısılı bir ateşe oturtmalı. Su kaynayıp şeker eriyince limon suyunu katıp karıştırmalı ve bir taşım kaynattıktan sonra pek koyu olmayan bu şerbeti ateşten indirip soğutmalı. Beri yabda yumurtaları aklariyle birlikte çırparak iyice köpürtmeli. Çırpmaya ara vermeden elekten azar azar akıtılacak unu katarak buna yedirmeli. Sonra bu karışımı azar azar dökülecek küllü suyla (küllü su odun ateşi külünün suyla karıştırılması ve durulmasından sonra sadece üstteki suyun alınmasıyla elde edilir. Baz; kimseler küllü su yerine 200 el. suya ' gram çamaşır sodası koymaktaysalar da tavsiye edilmez) iyice yoğurmalı. Hamur, kulak memesi yumuşaklığı ktva. mini bulunca bunu yuvarlayıp bir yağ kâğıdına sarmalı, buz dolabına kaldırmalı iki saat sonra hamuru buz dolabından çıkarmalı. Unlanmış hamur yoğurma mermerinin üstüne koymalı ve unlu merdaneyle iki milimetre inceliğinde bir yufka oluncaya kadar açmalı. Üç santimden küçük çaplı çeşitli bisküvrt kalıplarıyle yufkadan parçalar çıkarmalı ve bunları içinde kızgın tereyağı bulunan tavaya atıp iki yüzlerini de nar gibi kızartmalı. Kızaran hamur parçalarını önceden hazırlanmış ve soğutulmuş şuruba atmalı.
Mafiş, şerbeti çekip iyice soğuyunca delikli servis küreğiyle şerbetinden çıkarıp tabaklara yerleştirmeli ve soğuk olarak servis yapmalı

MOLLA KEBABI

Kullanılacak malzeme (6 kişi için):
1 kiloluk kemiksiz dana eti,
50 gram füme pançeta (bir tek dilim halinde),
50 gram salamuraya yatırılmış dil (bir tek dilim halinde),
30 gram margarin yağı,
25 gram kurutulmuş mantar,
1 baş soğan,
1 körpe havuç,
1 sap kereviz,
5 çorba kaşığı zeytinyağı,
birkaç kaşık süt,
1 kahve fincanı et suyu,
yeteri kadar tuz ve karabiber.

Yapımı:
Dil ve pançeta dilimlerini uzunla, masına ince şeritler biçiminde kesmeli. Etin çeşitli yerlerini ince ve uzun bir bıçakla delip bu şeritleri bu deliklere yerleştirmeli. Sonra eti iyice yuvarlayıp bir rosto gibi bağlamalı. Kurutulmuş mantarları soğuk suya atıp yumuşatmalı. Üstü kazınmış havuçla soğanı rendelemeli. Yıkanmış kerevizi kıyarcasına ince doğramalı ve bu sebzeleri birbirine iyice karıştırmalı. Etin tümünü rahatça alacak yayvan bir tencereye margarin yağıyle beş çorba kaşığı zeytinyağını koyup kabı ateşe oturtmalı. Yağ kızınca kıyılmış sebzeyi içine atmalı ve tahta kaşıkla karıştırarak bunları kavurmalı. Soğanların rengi pembeleşince tuzlanmış ve biberlenmiş eti bunların üstüne yatırmalı ve vakit vakit çevirerek her yanını nar gibi kızartmalı. Etin her yanı kızarınca kabın ağzını örtmeli ve eti vakit vakit çevirerek bir - birbuçuk saat kadar çok hafif bir ateşte pişirmeli. Bu arada vakit vakit kontrol ederek ete bir fincan kadar sıcak et suyu katmayı unutmamalı. Et 45 dakika kadar piştikten sonra suyu süzülmüş ve küçük parçalara doğranmış mantarı da katmalı. Et iyice pişince bunu kaptan çıkarıp dilimemeli ve düzenli bir biçimde servis tabağına yerleştirmeli. Servis tabağını sıcak bir yerde tutmalı. Tencerede kalacak salça oldukça koyu ve esmer renktedir. Tencereyi hafif bir ateşe oyup birkaç kaşık kaynar süt döküp bu salçayla iyice karıştırmalı. Bir - iki dakika kadar karıştırarak pişirmeli. Bu arada servis tabağının çevresini sote edilmiş iç bezelyeyle süslemeli. Salça hazır olunca bunu gezdirerek et dilimlerinin vs iç bezelyenin üstüne dökmeli ve hemen sıcak sıcak servis yapmalı.

MÜCEZZAGA (OSMANLI)

Kullanılacak malzeme:
1 kilo yağlı koyun eti,
250 gram soğan,
1 kilo çöğenderi veya pazı,
1/2 litre su,
3 gram darülfülfül,
3 gram kişniş,
3 gram kimyon,
3 gram damla sakızı,
3 gram tarçın,
3 gram karabiber,
1 kilo yoğurt,
1 kaşık tuz.

Yapımı : Eti kuşbaşı iriliğinde paraçalara doğrayıp iri bir güvece koymalı. Üstüne su döküp güveci ateşe oturtmalı. Su ısındıkça yüzeyinde belirecek köpükleri bir kevgirle topJayıp atmalı. Et, suyunu tamamiyle çekince soğanı ince ince doğrayıp ete katmalı. Üstü kazınmış havucu veya temizlenmiş pazıyı ince ince doğrayıp bir kaşık tuzla güveçtekilere katmalı. Kişnişle damla sakızını iyice dövüp öbür baharatla birlikte serpiştirdikten sonra güvecin ağzını örtmeli ve vakit vakit karıştırarak güveçtekileri bir süre daha pişirmeli.
Elle sebzeler iyice pişince ateşin ısısını azaltmalı, yoğurdu döküp iyice karıştırmalı ve bir taşım birlikte kaynattıktan sonra güveci sofraya ***ürüp servis yapmalı. Bu yemeği pişirdikten sonra da yoğurdu katmak mümkündür. Yemek tabaklara kon-auktan sonra üzerine yoğurt dökülebilir. Ancak bu durumda yemeğin yağı donuk olabilir, en iyisi yoğurdun yemekle birlikte ısınmış olması lâzımdır. Ancak bu takdirde yemek pişince ateşin ısısını iyice ha-filletmeli ve yoğurdu katıp iyice karıştırarak yoğurdun ısınmasını beklemeli.