Sadaka, bağışlar ve onların sevapları hakkında el-Muvattâ adlı eserde O-merî'den rivayet olunan şu haber yeralmaktadır: Haris b. Hazrec oğullarına mensup ensardan bir adam anne ve babasına sadaka verdi. Daha sonra an*nesi ve babası öldüler, oğullarına miras olarak hurma ağaçları kaldı. Bunun üzerine Resulullah'a (as) durumu aktardılar. Resulullah (as) şöyle buyurdu: "Ana ve babana sadaka vermekle zaten hak ettiğin seyjzbım (ecrini) aldın-Şimdi de sana kalan mirasını al".
İbn-i Ebu Şeybe'nin kitaplarından birisi olan "Kitabu Ukdiyeti Resulullah (as)" adh eserde Câbİr'den şöyle rivayet olunmaktadır: Ensar'dan bir kadına oğlu bir hurma bahçesi vermişti. Sonra kadın vefat etti. Kadının çocuğu şöy*le dedi: "Ben hurma bahçesini anneme hayatta iken verdim, o şimdi Ölü, aynı zamanda kardeşleri var". Resulullah (as) şöyle fetva verdi: "Hurma bahçesi hem sağlığında hem de ölümü durumunda annene aittir". Çocuk, "ama ben ona bahçeyi sadaka olarak verdim" dedi. Resulullah (as), "şimdi bu durum ortadan kalktı", buyurdu.
Muvattâ, Buharı ve Müslim'de Numan b. Beşir'in şöyle dediği rivayet e-dilmektedir: Babam beni Resulullah'a (as) .getirerek bana mal vermesine ta*nık olmasını istedi, ve Resulullah'a (as) şöyle dedi: "EyAllah'ın elçisi!Ben oğ*luma bana ait olan bir köle verdim". Resulullah (as) şöyle buyurdu: "Her ço*cuğunun (-böyle bir kölesi- var mı?)".
Yunus ve Muammer'in rivayet ettikleri hadiste de bunun benzen ifade*ler geçmektedir: Resulullah (as), "her çocuğuna böyle bir köle verdin mi?" buyurdu. Adam, "hayır" dedi. Resulullah (as), "öyleyse (bu köleni veya malı*nı) geriye al", buyurdu.
Hadisi İmam Müslim rivayet etmiştir.
Müslim'de şunlar geçmektedir: Resulullah (as), "Allah'tan korkun ço*cuklarınız arasında adaleti gözetin" buyurdu. Ümmü Nu'man, yani Abdul*lah b. Revâhâ'nın kızkardeşi olan Umre bint-i Revâhâ, kocası Beşir'den, oğlu Nu'man'a diğer kardeşlerinden ayrı olarak bir şeyler vermesini istiyor ve O'na, "Nu'man'a vereceğin bağışa Resulullah'ı (as) tanık tut" diyor, bunda ısrar ediyordu. Kocası ise bu işte ağır davranıyor ve kafisini bir yıldır oyalı*yordu. Nihayet Umre, çocuğuna mal (veya bir köle) verdi ve şöyle dedi: "Re*sulullah 't (as) tanık tutmadıkça (bu işten veya senden) asla razı olmayaca*ğım". Bunu duyan Resulullah (as), "ben asla (zulme ve haksızlığa) zorbalığı tanık olmam" buyurdu. Küçük çocuğuna karşı babanın tavrı budur. Arria bü*yük oğluna yahut bir yabancıya herhangi bir şey verdiğinde veya bağışladı*ğında verilen bu şeyin geri alınması kaçınılmazdır. Küçük oğlana verilen ise asla geri alınmaz. Bu hususta asıl olan, Ebubekir'in, kızı Aişe'ye söylediği şu sözdür: "Eğer Huzeyne gibi olsaydın bugün bir malın varisi olurdun. Tekâ-sur suresi indiğinde Resulullah (as) şöyle buyurdu: Ademoğlu 'malım, ma*lım ' der durur. Ey insan! Acaba senin malından sana ne yarar var? Malın*dan sana gelen yarar yiyerek tükettiğin şeyler, giyerek eskütiklerin ya da ma*lından insanlara dağıttığın sadakalardır". Resulullah (as) sadakalara "im-dâ"ı şart koşmuştur. İmdâ (imza) ise verilen malın o kişiye ait olduğunu tes-bit etmek, alan kimseyi güçlü kılmak ve sağlama almak demektir. Ariyet (ö-dünç verilen) bir şey ve avans (faizsiz ödünç) olarak verilen mallar gibi. Bunların koşulları, geri alınmalarıdır. Vasiyet de bu kabildendir. Çünkü vasi*yet yalnızca vasiyet eden kimsenin ölümüyle gerçekleşir.
Tâvus'tan rivayet olunan ve Abdurrezzak'm "Musannef'inde yeralan bir haberde Tavus şöyle dedi: Adamın biri Resuluİlalra (as) bir bağışta bulundu, Resulullah da (as) buna karşılık adama bir şeyler hediye etti. Adam razı oi-
mayınca Resulü ilah (as) verdiği ödülü artırdı. (Anlatan, "saymıyordum ama herhalde bu hal üç kez yinelendi" dedi) Resulullah (as) bu durumdan hoşnut olmadı ve şöyle dedi: "Bağış kabul etmeyişim seni üzmüş olmalı!". Bu hu*susta Muammer şöyle dedi: Resulullah (as) dedi ki, "ben Kureyşltlerden, En-sar'dan ya da Sakif kabilesinden başka kimselerden bağış kabul etmem ".
Ebu Hureyre'nin hadisinde ise, "... ya da Devsîlerden başka,." ifadesi yer almaktadır.