123- (2466) Bize Abd b. Humeyd rivayet etti. (Dedi ki) : Bize Ab-durrezzâk haber verdi. (Dedi ki) : Bize İbni Cüreyc haber verdi. (Dedi ki) : Bana Ebû'z-Zübeyr haber verdi ki : Câbir b. Abdillah'i şöyle derken işitmiş: Sa'd b. Muâz'm cenazesi ashabın huzurlarında iken Resûlüllah (SallallahÜ Aleyhi ve Sellem):
«Bunun için Rahman'ın arşı sarsıldı.» buyurdular.

124-(...) Bize Amru'n-Nâkıd rivayet etti. (Dedi ki) : Bize Abdul*lah b. İdris El-Evdî rivayet etti. (Dedi ki) : Bize A'meş, Ebû Süfyân'dan, o da Câbir'den naklen rivayet etti. (Şöyle demiş) : Resûlüllah (Salİaltahü Aleyhi ve Seîlem):
«Sa'd b. Muaz'ın vefatı için Rahman'm arşı sarsılmıştır.» buyurdular.
125- (2467) Bİze Muhammed b. Abdillah Er-Ruzzî rivayet etti. (De*di ki) : Bize Abdu'l-Vehhab b. Atâ1 El-Haffâf, Sa'd'dan, o da Katade'den naklen rivayet etti. (Demiş ki) : Bize Enes b. Mâlik rivayet etti ki, onun — yâni Sa'd'ın— cenazesi konduğunda Ncbiyyullalı (Sallallahü Aleyhi ve Seîlem):
«Bunun için Rahman'm arşı sarsılmıştır.» buyurdular.
Bu hadîsi Buhârî «Kitâbu Menâkibu'l-Ensar'da tahric etmiştir.
Hz. Sa'd, Evs kabilesinin reisi idi. Nitekim Sa'd b. Ubade de Hazrec'in büyüğü idi. Bedir, Uhud ve Hendek gazalarında bulunmuş, Hendek gazasından bir ay son*ra harbde aldığı yaradan vefat etmiştir. .
Ulemâ bu hadîsin te'viîinde ihtilâf etmişlerdir. Bir kısmı zahirî mâ*nâsına almış ve Arş-ı Alâ'nm Sa‘d'in ruhu geliyor diye sevincinden sallandığını söylemişlerdir. Onlara gör-e Allah Teâlâ arşa akıl ve temyiz bahsetmiş, sallanma bu suretle olmuştur. Buna bir mâni de yoktur. Nite*kim Teâlâ Hazretleri:
«O taşlardan bâzıları hakikaten Allah korkusundan aşağı düşerler.» buyurmuştur. Nevevî: «Hadîsin zahirinden anlaşılan budur. Muhtar olan da budur.» diyor. Mazirî bu kavli naklettikten sonra şun> lan söylemiştir : «Akü cihetinden bu inkâr edilemez. Çünkü arş hareke' ve sükûnu kabul eden bir cisimdir. Lâkin bununla Sa'd'a bir fazıl e' hâsıl olmaz. Meğer ki: Allah Teâlâ arşın hareketini melekler için Sa'd'u ölümüne bir alâmet kılmış ola.»
Ulemâdan bazıları arşın sallanmasını, onu taşıyan meleklerin titreş-nesi mânâsına almışlardır. Onlara göre cümleden muzaf hazf edilmiştir, iurad olan arşın sallanması değil, ehl-i arşın hareketidir. Buradaki salan.mad.an maksad sevin,ç ve kabuldür. Harbi: «Bu söz Hz. Sa'd'm efâtı meselesini büyültmekden kinayedir. Arablar büyük bir şeyi, ondan laha büyüğüne nisbet ederler. Meselâ : Filânın ölümü için dünya karar*lı; onun için kıyamet koptu derler.» şeklinde mütalâada bulunmuştur,
azıları hadîsden murad Hz. Sa'd'in tabutu sallandı manasınadır, demişlerse de Nevevî bu sözün bâtıl olduğunu söylemiştir. Filhakika ;ahîh rivayetler bunu reddetmektedir. İhtimal ki, bu zevata Müslim 'in îvâyet ettiği bu hadîsler ulaşmamıştır.

126- (2468) Bize Muhammed b. Müsennâ ile İbni Beşşâr rivayet ittiler. (Dediler ki) : Bize Muhammed b. Ca'fer rivayet etti. (Dedi ki) : ize Şu'be, Ebû İshâk'dan rivayet etti. (Demiş ki) : Bcra'i şunu soyler-ten işittim: Resûlüllah (Sallallahü Aleyhi ve Sellem) ipek bir hülle hediye îdildi de ashabı ona dokunarak yumuşaklığına şaşmaya başladılar. Bunun üzerine :
«Siz bunun yumuşaklığına mı şaşıyorsunuz? Sa'd b. Muaz'ın cennetteki mendilleri bundan daha hayırlı ve daha yumuşaktır.» buyurdular.

(...) Bize Ahmed b. Ab'dete'd-Dabbi rivayet etti. (Dedi ki) : Bize Ebû Dâvud rivayet etti. (Dedi ki) : Bize Şu'be rivayet etti. (Dedi ki) : Bana Ebû İshâk haber verdi. (Dedi ki) : Bera' b. Âzib'i şunu söylerken işittim: Resûlüllah (Sallallahü Aleyhi ve Sellemj'e ipek bir elbise getirdiler...
Ve râvi hadîsi nakletmiştir. Sonra İbni Ahde şöyle demiştir : Bİze Ebû Dâvud haber verdi. (Dedi ki) : Bize Şu'be rivayet etti. (Dedi ki) : Bana Katâde, Enes b. Mâlik'den, o da Peygamber (Sallallahü Aleyhi ve Sellem)'den naklen bunun benzerini yahut mislini rivayet etti.

(...) Bize Muhaınmod b. Amr b. Cebele rivayet etti. (Dedi ki) : Biz? Ümeyye b. Hâiid rivayet etti. (Dedi ki) : Bize Şu'be bu hadîsi iki isnadla birden Ebû Davud'un rivayeti gibi tahdîs etti.

127- (2469) Bize Züheyr b. Harb rivayet etti. (Dedi ki) : Bİze Yû*nus b. Muhammed rivayet etti. (Dedi ki) : Bize Şeyban Katade'den riva*yet etti. (Dedi ki) : Bİze Enes b. Mâlik rivayet etti ki, gerçekten Ke-sûlüllah (Sallallahü Aleyhi ve Sellem) 'e ince ipekden bir cübbe hediyye edil*miş. Halbuki kendisi ipekden nehy buyuruyormuş. Halk buna şaşmışlar. Bunun üzerine Resûlüllah (Sallallahü Aleyhi ve Sellem) :
«Muhammed'in nefsi yed-i kudretinde olan Allah'a yemin ederim ki, Sa'd b. Muaz'ın cennetteki mendilleri bundan daha güzeldir.» buyur*muşlar.

(...) Bize bu hadîsi Muhammed b. Beşşâr rivayet etti. (Dedi ki) : Bize Salim b. Nûh rivayet etti. (Dedi ki) : Bize Ömer b. Âmir, Katade'den, o da Enes'den naklen rivayet etti ki, Dûmetü'l-Cendel'in Ükeydir'i Resûlül*lah (Sallallahü Aleyhi ve SeUem)'e bir hülle hediyye etmiş.
Râvi yukarki hadîs gibi anlatmış, yalnız bu hadîsde «İpekden nehy buyuruyormuş» cümlesini anmamıştır.
Bu rivayetleri Buharı «Kitâbu Menâkıbu'l-Ensar» ile «Kitâbu'I-Hil c»'de tahric etmiştir.
HulIc : İki parçadan müteşekkil elbisedir. Ekser ulemaya göre bura*da hülle tâbiri doğru değildir. Fakat hüllenin yeni yapılmış bir tek elbi*se mânâsına geldiğini söyleyenler de vardır. Siyer kitaplarında bunun bii kaftan olduğu rivayet edilmiştir.
Sündüs : İnce ipek mânâsına gelir. Kalınına istebrak derler. İbni în istebrakm sündûsden daha makbul olduğunu söylemiş : «Çünkü is-ıbrak dibanın kalımdır. İpeğin kalını ise incesinden daha makbuldür, demiştir.
Resûlüllah (Sallallahü Aleyhi ve Sellem) 'in mendilleri Hz. Sa'd'a tahs buyurması ihtimal ki, hediye edilen ipek, onun mendilleri cinsinden tduğu içindir. Yahut gelen elbiseye şaşanlar ensardan olduğu için : Sizin leisinizin mendilleri bundan daha hayırlıdır, demiştir. Hz. S a rd bu ins elbiseyi sevdiği için onu tahsis buyurmuş olması da mümkündür. Ni-ekim Hz. Cibri1'in başında ipekten bir sarık olduğu halde onun cenazesine iştirak ettiği rivayet olunmuştur.
Dûmetu'l-Cendel, Medine ile Şam arasında bîr kaladır. Şam'a daha yakındır. Bâzıları bunun Tebûk'e yakın bir ler olduğunu söylerler. Ükeydir b. Abdil-Melik bu kal'an hükümdarı idi. febûk harbinde Hâ1id b. Velid'in ökeydir'i esir aldığı ve bu hülleyi onun Üzerindeki eşyadan ganimet plarak elde ettiği rivayet olunur. Bu hülle altın işlemeli bir ipek kaftan-tmş. Hülle Resûlüllah (Sallallahü Aleyhi ve Stllem)'$ hediye edilince Ükey-İdir'i serbest bırakarak memleketine göndermiş ve onu vergiye bağla*mıştır. Vâkıdî, Ükeydir'in müslümanhğı kabul ettiğini, Pey*gamber (Sallallahü Aleyhi ve Sellem)'in de kendisine mektub yazdığım kay*deder.
Ulemâ bu Hadîs-i şerifin cennette Sa'd b. Muâz (Radiyallahu anh)\n yüksek mertebe sahibi olduğuna delil sayarlar. Hadîs-i şerîf Hz. Sa'd'in cennetlik olduğuna, oradaki en basit elbisesinin dünya elbise*lerinden daha kıymetli olacağına da delildir.