Bilindiği gibi travma canlı üzerinde beden ve ruh acısından önemli ve etkili yaralanma belirtileri bırakan yaşantı olarak tanımlanmaktadır. Ruhsal travma kapsamına fiziksel ve duygusal tacizler (dövülmegasp olayları
çocukluk cağından beri süregelen sevgisiz ortam
sağlık
eğitim
barınma ve beslenme gereksinmelerinin karşılanamaması gibi)
cinsel tacizler
doğal afetler (deprem
sel
fırtına
gibi)
yangınlar
trafik kazaları
savaşlar
çatışmalardan etkilenmek girmektedir.
Ruhsal bir travmayı izleyerek bazı kişilerde önce akut stres bozukluğu bazı kişilerde de bunun sonrasında travma sonrası stres bozukluğu ya da diğer adi ile post travma tik stres bozukluğu dediğimiz bir durum gelişebilmektedir.
Akut stres bozukluğu nedir?
Travma oluşumundan sonraki ilk 1 aylık sure içinde gözlenir. Kişi aşağıdaki iki belirtinin olduğu travma tik bir yaşantıdan geçmiştir:
A-
1) Gerçek bir hayat kaybıolum ya da olum tehdidi
ağır bir yaralanma ya da kendisinin ya da başkasının fizik bütünlüğüne yönelik bir tehdit olayını yasamış
tanık olmuştur.
2) Kişi aşırı korkuçaresizlik ya da dehşete düşme seklinde tepkiler göstermiştir.
B-Kişi bu olayı yasarken ya da yasadıktan sonra dissosiyatif belirtiler dediğimiz aşağıdaki belirtilerden en az ucunu yasamıştır.
1)Uyuşuklukdalgınlık
duygusal tepkisizlik
donukluk hiç birsek hissetmiyorum
ne ağlamak ne gülmek geliyor içimden sadece bir noktaya bakıp
dalıyorum
2)Çevrede olupbitenlerin farkına varma halinde azalma etrafımdan habersizim
kim geldi
kim gitti
kim ne dedi bilmiyorum
3)Çevreyi olduğundan farklıyabancı
değişik algılama (derealizasyon) burası sanki benim odam
yatağım değil
sanki boşluktayım
yasadıklarım gerçek değil
4)Kendini olduğundan farklıyabancı algılama (depersonalizasyon) “sanki kendimi dışarıdan izliyorum
ellerim sanki benim ellerim değil
5) Dissosiyatif amnezi dediğimiztravma öncesi
esnası veya sonrasına ait olayları hatırlayamama ne olduğunu
ne yaptığımı bilmiyorum
kimlerle konuşmuşum
nerelerden geçmişim bilmiyorum
bir de baktım buradayım hatta simdi neredeyim bilmiyorum
C- Travma tik olayın kişinin gözünün önüne tekrar gelmesiister istemez düşünmesi
rüyalarda görülmesi
kabuslar
illüzyonlar (nesneleri korkutucu bir şekilde travmayla ilgili nesnelere benzetme
kalemleri bıçak gibi algılama seklinde)
flashback dediğimiz sanki o olayı tekrar ayni şekilde yasıyor gibi hissetme hali
olayı hatırlatan şeylerle karsılaşınca kaygı duyma (TV.de seyredilen deprem görüntülerinde
çatışma ve savaş sahnelerinde fenalık hissetme
travma tik olayın yıl dönümlerinde huzursuzluk hisleri)
D- Travma ile ilgili hatıraları akla getiren uyaranlardan kaçınma (onları düşünmekkonuşmak
o duyguları hissetmek
o olayın benzeri etkinlikler
yerler ve kişilerden uzak durma)
E- Aşırı uyarılmışlık hali (uykuya dalmakta ve sürdürmekte zorluk çekmehuzursuz bir şekilde dolaşma
bir noktaya
konuya dikkatini verememe
en ufak bir sesten irkilme
yerinde duramama gibi)
Bu belirtiler kişide belirgin bir kaygıya yol açıptoplum içinde
is yaşantısı
genel uğraşlarında belirgin bir bozulmaya yol açmaktadır.