Herkesin en az bir kez yaşadığı ama bir türlü anlam veremediği olay...




"Beyaz bir arabanın içerisindeydim. Yanımda annem ve babam vardı. Hız ibresi 140 km'yi gösteriyordu. Birden bir gürültü koptu ve takla atmaya başladık. Dışarı çıktığımızda hepimiz sağdık ve o arabadan nasıl sağ çıktığımıza şükrediyorduk. Bir anda kan ter içinde uyandım ve gördüğümün bir rüya olduğunu fark ettiğimde rahatladım. Ancak bu bir rüya değilmiş. Bir hafta sonra aynı anlattığım gibi bir trafik kazası geçirdiğimizde tüylerim diken diken olmuştu." (A.Ç- Serbest meslek)

"Üniversite 2. sınıftaydım. Rüyamda büyük çok katlı camlı bir binaya girdiğimi ve orada çalıştığımı gördüm. Bu rüyanın üzerinden 4 sene geçtikten sonra aynı rüyamda gördüğüm binada çalışmaya başladım. 'Ben bu binayı daha önce görmüştüm' dedim. Hatta yemekhane lavabo gibi yerleri kimseye sormadan da bulmuştum. Hala şoktayım" (B.Ö.- Muhasebeci)

"Bir gün işyerinde günlük çalışırken televizyondan geçen bir haberi daha önce gördüğümü anımsadım ve 'Ben bu anı daha önce yaşamıştım' dedim. İş arkadaşlarım hep bir ağızdan 'Deja vu' diye bağırdı" (Y.A.- Editör)

****************

 Begüm Çelikkol / HABERTURK

"Çok eskiden yaşadım bu anı ben" dersiniz şaşkınlık içinde. ilk girdiğiniz bir ev bir merdiven birden güneş vuran pencere… Ve tam sırasında tren düdüğü” Melih Cevdet Anday da dizelerinde bu olaya biraz da olsa değinmiş.

Sizin de muhakkak ki başınıza gelmiştir. Kiminin zihnin bir oyunu olarak nitelendirdiği kiminin de “Benim mistik güçlerim var. Ondan başıma geliyor” dediği bir deyim Deja vu. Kelime anlamına bakacak olursanız “Bir olayı ya da bir anı daha önceden yaşama hissi” diyor araştırma sonuçları. Peki Deja vu gerçekten nedir? Psikolojiyle ne alakası vardır İslam’da bilinen bir şey midir? Veya psikolojik bir rahatsızlıktan mı ileri gelir? Sizin için araştırdık.

Psikolog Uğur Dalan bu ilginç olayı şöyle tanımlıyor: “Deja vu Fransızca "daha önce görüldü" anlamına gelen bir kelimedir. Genellikle kişinin yeni gördüğü veya yaşadığı bir olayı daha önce gördüğüne veya yaşadığına inanmasıdır. Bu yaşamışlık duygusunun altında çeşitli nedenler olabilir. Bu nedenlerden bazıları yaşanılan durum ile geçmişte yaşanılan durumlar arasındaki benzerliklerin olması olabileceği gibi yaşanılan duruma benzer bir durumun hayal edilmesi veya rüya da görülmesi de olabilir.”

BAZI ZAMANLARDA PSİKOLOJİK AÇIDAN HASTA KİŞİLERDE DE OLABİLİYOR

Dalan bu durumun kişilerin günlük hayatında yaşadığı bir olay olduğunu ama bazı zamanlarda da epileptik ve histerik hastalarda da gözlemlenebildiğini söylüyor. Dalan şöyle devam ediyor: “Psikoloji karşılığı olarak "paramnezi" sadece dinlediğimiz
bir olaya tanıklık ettiğimiz ya da aslında yeni gördüğümüz bir yeri daha
önceden görmüş olduğumuz yanılsaması türünden bellek çarpıtmalarıdır.
Terapist olarak bu durumu terapilerimizde zaman zaman görebiliyoruz hatta
ilk seansımızda odaya veya kliniğimize daha önceden gelmiş gibi hissettiğini düşünen danışanlarımız bile olabiliyor veya beni sanki tanıdıklarını söyleyenlerle de karşılaşabiliyoruz.

İSLAM İLE İLİŞKİSİ VAR MI?

İlahiyatçı yazar Adnan Şensoy’a Deja vu’nun İslam’la bir bağlantısı olup olmadığını söylediğimizde bize yanıtı şu oldu: “Deja vü halihazırda yaşanılan bir olayı daha önceden yaşamışlık veya görülen bir yeri daha önceden görmüş olma duygusudur. Fransızca déjà [daha önceden] ve voir [görmek] fiilinin geçmiş zamanda çekimi olan vu’nün birleşiminden türemiştir. Beynin yorgunluk veya başka sebeplerden dolayı bir görüntü ses gibi herhangi bir girdiyi giriş anı sırasında algılayamamasından kaynaklanabilir. Beyin bu girdiyi algıladığında kişi bu olayı daha önce yaşadığı hissine kapılabilir. Ayrıca beynin sağ lobu ile sol lobunun milisaniyeden daha küçük bir zaman farkı ile çalışmasından da kaynaklanabilir. Bir taraf diğer taraftan önce algıladığı için geç algılayan taraf bu olayın daha önce yaşanmış olduğu duygusuna kapılır. Bu durum sinir aksonlarındaki küçük bir sapmadan kaynaklanır.

Dejavü’nun zıttı jamais-vu'dür Jamevü okunur. Bu durumda insanlar tanıdığı bir çevrede yabancılık çekebilirler. Dejavü’ya benzer sebeplerle ortaya çıkar. Araştırmalara göre insanların %50 den fazlası dejavü durumunu yaşamıştır. İnsanların çoğu bir süre sonra en son ne zaman dejavu yaşadığını unutur. Dejavu’nün reenkarnasyon [tenasüh] ile hiçbir ilgisi yoktur. Din ile bu sebeple direk ilgisi yoktur.”