Hiperaktif Çocuklar Için Evde ve Okulda Neler Yapilabilir?

Hiperaktif çocularla neler yapilabilecegi konusunda ayrintili bilgiler içeren bir yazi.




1. HIPERAKTIVITE TANIMI


Ergenlige kadar uzanan çocukluk çaginin tümünde gelip geçici veya uzun süreli bir özellik olarak asiri hareketlilik görülebilir. Hiperaktivite veya hiperkinezi de denen bu uyum sorunu içinde organik kaynakli MB.D (Minimal Brain Dysfunction) özel ve Önemli bir yer tutar (Aydogmus. 1984. s.514).


Minimal Brain Dysfunction kelimelerinin bas harflerinden olusan MBD. dogustan hafif motor koordinasyon kusuru olan ya da hareke! sistemi koordinasyonu erken yaslarda gecikerek olgunlasan çocuklari ifade ederken kullanilmaktadir. Zeka problemi olmayan bu çocuklar, sarsak, beceriksiz, asiri hareketli, dikkati zayif çocuklardir (Madi. 1989. s.51).


Özellikle okul çagma gelince daha kola}" taninan bu çocuklar, okul öncesinde de yasitlarindan çok degisik bir görünüm içindedirler. Anneler bu çocuklari '"Düz duvara tirmanan" çocuklar olarak nitelendirirler. Bir dakika oturmadan anneyi gün boyu ardindan kostururlar. Koltuklarin üstünden atlar. dolaplara tirmanirlar. Boyundan büyük islere kirlar. Düsseler de. yaralansalar da taskinliklari sürer gider. Kuskusuz böyle bir çocukla gün bo_ u ugrasmak zorunda kalan anne yorulur, katlanisi (sabri) tükenir. Sen tepkiler ve cezalarla çocugu dizginlemeye çalisir. Anne-çocuk iliskisi gittikçe bozulur, ama, çocuk durulacagi yerde daha çok azar. Böylece, anne ile çocuk, kisir bir döngü içine girerler. Kimi anne bu tür çocuklarin daha bebekliklerinde kipir kipir ve tedirgin olduklarini animsarlar (Yörükoglu. 1983. s.265).


Hiperaktivite. dikkat süresinin kisaligi, engelleme) e yönelik denelim eksikligi nedeniyle davranislarda veya bilisle onaya çikan ataklik e huzursuzluktur (Haris, 1994. s.8).


II- HIPERAKTIVITENIN GÖSTERGELERI

Hiperaktivite genellikle 6-8 yaslari arasinda fark edilir. Tedavide önemli olan erken taninmasidir.


Erken Semptomlari: Devamli huzursuzluk, sebebsiz bagirma. uykusuzluk, memnun olmama
telasli, hareketli, karmasik düzeni çocuktaki asiri hareketliligin ve tedirginligin baslica sebebidir. Bütün çocuklarda kisa süreli, gelip geçici asiri hareketlilikler görülebilirse de siddetli ve uzun süreli olanlara önem vermek ve tedavi ettirmek gereklidir (Ay dogmus. 1983. s.9).


Ergenlik döneminde Hiperaktivite bozuklugu olan çocuklarin bu dönemi daha zor geçirdikleri belirtilmistir. Anne-baba çocuk arasinda en sik karsilasilan sorunlar genellikle su konularda yasanmaktadir.


• Ders çalisma ödevlerini yapma
Evde yapilmasi gereken islere yardimci olma. sorumluluklar yerine getirme
• Iyi arkadas seçme
• Bos zamanlarini yasma uygun yerlerde geçirme
• Diger aile bireylerine saygili davranma, onlarin özgürlüklerine engel olmama,
• Ev disinda oldugu zamanlarda sorumlu bir biçimde davranma
• Eve belirtilen zamanlarda dönme
• Sigara alkol kullanma


Bu konulardaki çatismalarin temelinde herkesin tahmin edebilecegi gibi. gencin kendi istedigi gibi davranma istegi, anne babanin ise otorite'yi sürdürme ve kontrolü birakmamasi beklentileri yatmaktadir (Aydin ve Ercan. 1999. s. 165-Î66).


Baslangici genellikle 3 yas dolaylarinda olmakla birlikte tani düzenli ögrenim için gerekli dikkat süresi ve yogunlasmasinin gelismesinin beklendigi ilkokul yillarinda konulmaktadir. Populasyonun yaklasik %3 ile 6 sinda gözlenir. Erkek/Kiz orani 3/1 dir.