Öncelik Dinî Egitime

Çocuklara ögretilmesi gereken “hayir”lar çoktur. Bunlarin hepsi birden ögretilemez. Mutlaka burada bir hiyerarsi gerekmektedir. Bu noktada hemen belirtmek isteriz; Islâm dini, ta bastan beri, çocuklara önce îmân esaslarinin ögretilmesini, sonra da ibâdetlerini yapmaya alistirilmasi sûretiyle dinî terbiyenin verilmesini esas almistir.

Bazi rivâyetlerde Hz.Peygamber: “Çocuklara ilk ögrettiginiz kelime ‘Lâilâhe illallah’ (Allah’tan baska tanri yoktur) olsun” emretmistir. (1) Kezâ Abdulmuttalib ogulllarindan bir çocuk konusmaya basladigi zaman, su mealdeki âyeti yedi sefer okutarak ezberlettigi rivâyet edilmistir(2): “Hamd o Allah’a olsun ki, O, ne bir çocuk edinmistir ne de mülkünde ortagi vardir.” (3)

Muallim, veli ve ögrenci ile ilgili meseleler üzerinde yazilan ilk te’lîflerden olan Kaabisî’nin risâlesinde: “Kur’ân ve yazi ögretmek maksadi olmadan sâdece baska seyleri ögretmek için hoca tutmak câiz degildir” denir. (4) Ibnu Haldun, kendi devrinde, Kuzey Afrika’da çocuklara önce sâdece Kur’ân ögretildigini; çocuk Kur’ân’i iyice ögrenmedikçe hadîs, fikih, siir, Arapça, hiçbir sey ögretilmedigini belirtir. (5) Çocuklara meslek bilgisi de vermenin geregine dikkat çeken Ibnu’l-Kayyim, bunun, “çocugun muhtaç oldugu her çesit dinî bilgilerin ta’lîminden sonra olacagini” ayrica belirtir. (6)

Esâsen Kur’ân-i Kerîm’de, âile efrâdina ögretilmesi gereken pek çok sey içerisinde sâdece namâzla ilgili açik bir emre yer verilerek: “Âilene namâzi emret, sen de namâza sabir ve sebâtla devâm et” (7) denmesi, namâzin nasil öncelikli bir yer tuttugunu gösterir. Diger taraftan Kur’ân-i Kerîm’de, namâzin “hayasizlik ve kötülükten” alikoyacaginin ifâde edilmesinden (8), dinimiz açisindan çocuklarin fenaliklardan, suçlardan korunmasinda önce namâz olmak üzere, din egitiminin nasil önemli bir yer tuttugu anlasilir. Önceligi dinî terbiyeye veren bir terbiyenin gerçeklesmesinden Imam’in da sorumlu olduguna dikkat çeken Kadi Iyaz, gerekçeyi de ilâve eder: “... Zîrâ çocugun, bilâhare kalbinden sökülüp atilmasi zor olan bozuk bir mezhep üzere yetisme ihtimâli vardir.” (9)

Kaynaklar:
1-Abdurrezzak es-San’ânî (v. 211 h.), el-Musannaf, Beyrut, 1970, 4, 334
2-Ibnu Ebî Seybe, Ebu Bekr Abdullah Ibnu Muhammed (v. 253 h.), Müsnedu Ibni Ebî Seybe, Haydarâbâd, 1966, 1, 348; Abdurrezzak, age, 4, 334
3- Isrâ 111
4-el-Kaabisî, Ebu’l-Hasen Muhammed (v. 403 h.), Islâm’da Ögretmen ve Ögrenci Meselelerine Dâir Genis Risâle, Çeviri: Süleyman Ates, Ankara, 1966, s.45
5-Ibnu Haldun, Mukaddime, Beyrut, tarihsiz, s. 538
6-Ibnu Kayyim, Tuhfetu’l-Mevdûd, Bombay, 1961, s. 145
7-Tâ-Hâ 132
8-Ankebut 45
9-Teferruat için Islâm’da Temel Egitim Esaslari adli kitabimiz görülmelidir. (Yeni Asya, Istanbul, 1980, s. 45-46)