Cinler, halis yani dumansız ve korsuz ateşten yaratılmışlardır (Rahmân, 55/15). Cinlerin mahiyeti ve yapısı mevzûunda Kur'ân'ın verdiği malûmat bu kadardır. Yalnız, bir başka yerde "(vücudun gözeneklerine) nufûz eden kavurucu ateş" tabiri de kullanılır. (Hicr, 15/27).
Şu kadar var ki, mâhiyet ve keyfiyetleri bizim için yine meçhuldür. Teleskop ve mikroskop, bize henüz böyle bir âlemden ve bu âlemin mahiyetinden bir şey bahsetmiyor. Cin, örtülü ve perdeli demektir. Mahiyetleri konusunda "Ateşten bir şuâ, pırıl pırıl yanan, etrafa kıvılcımlar saçan bir ateş.. kor ya da kömür gibi" ifadeleri, onları anlatmaya yeterli midir bilemiyorum. Nasıl insanın morfolojik mahiyeti protein çorbası halinde yeryüzünden toplanmışsa, cinler de ateşin özünden alınmış oldukları için ateşin hususiyetini taşırlar. Bu, hava-ateş veya hava ile ateşin alaşımı alaz gibi bir madde midir, yoksa radyasyon mudur, partikül müdür veya güneşin ziyası mıdır bilemiyoruz. Belki de bunların enmuzeci, karışımı bilmediğimiz bir maddedir. Belki de atomun partikülleri, dalgaları veya atomaltı âlemden meydana gelen bir iyon halitası; bir esirî vücud veya antimadde varlıklardır. Titreşim süratlerinin saniyede 300.000 km.den fazla olması, görünmelerine ve âletle tesbit edilmelerine mâni olduğundan, onları kimse görmemektedir. Görünen maddî varlıkları meydana getiren temel yapı ‘kuant' denilen enerji zerreleridir; fakat bunlar, 5000 santigrad derecede çözülür ve müstakil atomlara dönüşürler. Halbuki, kâinatta binler, milyonlar santigrad derecede gök cisimleri vardır. Demek oluyor ki, oralarda yüksek ısıya dayanıklı enerji gibi varlıklar mevcuttur; bir farkla ki, bunlar şuurlu ve iradelidirler.
Evet cinler, belki de esirî varlıklardır. Esîr denilen madde hakkında ilim adamlarının muhtelif görüşleri ve mevcud olup olmadığı tartışmaları vardır. Bu mevzûda âyetlerde sarih bir şey olmamakla birlikte, bir hadis-i şerifte "Allah'ın arşı en önce amâ üzerindeydi"; bir başka hadîste "su üzerindeydi" buyurulmaktadır. Buradan, ‘amâ' sözüyle başka bir manânın kastedildiği anlaşılabilir. Yani atomların, moleküllerin teşekkülünden önce icraat-ı ilâhî, hükmünü ‘amâ' gibi, yani esîr gibi bir şey üzerinde yürütüyordu. İtikadî bir mevzû olmadığından üzerinde fazla durmak, vardı - yoktu, öyleydi, değildi böyleydi tartışmalarına girmek lüzumsuz olur. Yokluğu izah edilemediği gibi, henüz varlığı da izah edilemiyor. Var olabilir; en küçük maddeden öte, ışığı geçiren, sezilmeyecek kadar lâtif bir şey olabilir; kim bilir, belki de maddenin tükendiği yerde esir başlamaktadır.
Evet cinler, belki de mekân buudları dahilinde bile eşyayı bize gösteren ışık dalgalarının içinde göremediğimiz varlıklardır. Kelimelerle, ilmî tabirlerle bir şeyler söylenmeğe çalışılsa bile, yapılarının nasıl olduğu ve yaratılış maddelerinin hangi keyfiyette bulunduğu mevzûlarında kat'i hükme varmak yanlış te'vil ve tefsirde bulunmak olur ki, bu da vahyi kendi hesabımıza konuşturmak demektir. Zirâ, Kur'ân'da geçen ‘mâric' ve ‘nâr' ile, ‘nâr-ı semum'un ne olduğunu bilemiyoruz. Bakın, aslı toprak olan insan neticede nasıl bir şekil alıyor ve hangi hali kazanıyor; o halde cinlerin yaratıldığı ateş de, kim bilir nasıldır!?
Maddî âleme ait lâtif varlıklar olan cinlerin şuur sahibi ruhları vardır. Maddî yapılarındaki farklılık sebebiyle insan ve meleklerden, şuur sahibi olmakla da nebât ve hayvanlardan ayrılırlar. İnsanlar gibi iman, ibadet ve kullukla mükellef bulunduklarından, mü'min de kâfir de olabilirler. Müslümanların gâlip veya mağlûp olmaları, cinler âleminde de aynı tesiri gösterir; yani, Müslümanların gâlibiyeti cinnî Müslümanların da gâlip; mağlubiyetleri cinnî Müslümanların da mağlûp olması demektir. Erkeklik ve dişilikleri olduğundan evlenir ve çoğalırlar.. ömürleri hakkında 1000 yıla kadar rakamlar verilmiştir.