Peygamber Efendimiz (sav)'in Bağışlayıcı ve Hoşgörülü Ahlakı

İnsan gaflet sonucu unutarak ya da yanılarak hata yapmaya yatkın bir varlıktır. Nitekim http://www.tevbe.org/forum/images/smilies/allah.gif http://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif insanın bu zayıflığını “http://www.tevbe.org/forum/images/smilies/allah.gif http://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif sizi bir za'ftan yarattı...” (Rum Suresihttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif 54) ayetiyle haber verir. Ancak Kuran’da bildirilen ahlakı göz ardı edenhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif bu zaaflarının farkında olmayıp büyüklük taslayan insanlarhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif yapılan hatalar karşısında yanlış bir tutum sergilerler. Bu insanlar kendileri bir hata yaptıklarında bunu kabul etmek istemezler. Hatanın sorumluluğunu başka kimselere ya da olaylara yüklemeye çalışırlar. Eğer hatalarını kabul etmek zorunda kalırlarsahttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif bu kez uzun süre kendi kendilerini affedemezhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif sıkıntılı bir ruh haline bürünürler. Hatayı yapan başka biri olduğunda isehttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif affedici olmak Kuran ahlakına sahip olmayan bu kişilerin nefsine ağır gelir. Özellikle kendi menfaatlerine dokunan bir hata karşısında hemen öfkelenebilirler. Oysa Kuran ahlakını yaşayan müminler bir hata yaptıklarında bunu sahiplenmezhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif hatayı yaptıranın da http://www.tevbe.org/forum/images/smilies/allah.gif olduğunu ve bunda mutlaka öğrenmeleri gereken bir ders olduğunu bilirler. Kendi kendilerine zulmetmezler. Karşılarındaki kişi bir hata yaptığında ise affedicihttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif merhametli ve hoşgörülü davranırlar.

Kuran Ahlakında Bağışlamanın Önemi

Kuran'da "Kim sabreder ve bağışlarsahttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif şüphesiz buhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif azme değer işlerdendir." (Şura Suresihttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif 43) ayetiyle affetmenin üstün bir ahlak özelliği olduğu haber verilmektedir. Böyle bir durumda müminlerhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif karşılarındakine öfkelenmek yerinehttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif hatayı yapana güzel ve nezaketli bir şekilde uyarıda bulunurlar. Bir başka ayette de http://www.tevbe.org/forum/images/smilies/allah.gif http://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif "... affetsinler ve hoşgörsünler. http://www.tevbe.org/forum/images/smilies/allah.gif'ın sizi bağışlamasını sevmez misiniz? http://www.tevbe.org/forum/images/smilies/allah.gif http://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif bağışlayandırhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif esirgeyendir." (Nur Suresihttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif 22) buyurmaktadır. Mümin bir hata yaptığı ve bundan samimi olarak vazgeçtiği zaman http://www.tevbe.org/forum/images/smilies/allah.gif'ın kendisini bağışlamasınıhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif esirgemesini ve rahmet etmesini umut eder. Çevresindeki insanların da kendisini mazur görmesini ve affetmesini diler. İşte http://www.tevbe.org/forum/images/smilies/allah.gif Kuran’da bu durumu hatırlatarak insanlarahttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif kendilerine yapılmasından hoşlandıkları tavrıhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif başkalarına da göstermeleri gerektiğini bildirmiştir. Müminler kendileri için talep ettikleri bu bağışlanmayı karşılarındaki kimselere de gösterirler. Kuran'dahttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif bağışlamanın önemi şöyle bildirilmiştir:

“... Yine de affederhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif hoş görür (kusurlarını yüzlerine vurmaz) ve bağışlarsanızhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif artık elbette http://www.tevbe.org/forum/images/smilies/allah.gif http://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif bağışlayandırhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif esirgeyendir.” (Teğabün Suresihttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif 14)

Müminlerin Affediciliği

Müminlerin affedicilik anlayışlarıhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif Kuran ahlakından uzak yaşayan kimselerinkinden çok farklıdır. Bu kimselere özgü ‘Bir kereye mahsus affetme’ mantığı müminlerin asla benimsemeyecekleri bir davranış biçimidir. Herhangi bir hatahttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif kayıp veya kusurun değil bir defa defalarca devam etmesi durumunda dahi iman sahibi kişilerin tavrında bir değişiklik olmaz. Her defasında affedici ve hoşgörülü bir tutum sergilerler. Oysa ki Kuran ahlakından uzak yaşayan bir kimsenin hoşgörüsünün ve affediciliğinin kişiye göre değişebilen bir tahammül sınırı vardır. Toplum arasında ‘bardağı taşıran son damla’ olarak da bilinen bu anlayışa göre üstüste gelen farklı hatalar veya tekrarlayan yanlışlar sonrasında ortaya çıkan durumun artık affedilemez hale geldiği sonucuna varılır. Bu çarpık affetme anlayışının bir diğer örneği de ‘hataların hata sahibinin yüzüne vurulması’dır. Buna görehttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif üzerinden zaman geçmiş hatalı bir davranışhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif yeri geldiğinde sahibine imayla veya doğrudan hatırlatılarak karşı tarafa rahatsızlık verilir. Bu kişilerhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif karşılarındaki kişiyi bağışladıklarını söyleseler bilehttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif kalplerinde bulunan öfkeden ve kişisel kızgınlıklarından kurtulmaları uzun sürer. Tavırları genellikle bu kızgınlığı yansıtacak şekildedir.

Müminlerin affediciliği ise samimi ve süreklidir. Onlar yalnızca sözleriyle değil kalpleriyle de affederler. Gerçek affetme makamının Rahman ve Rahim olan Yüce http://www.tevbe.org/forum/images/smilies/allah.gif olduğunu bilirler. Geçmiş hatalardan tekrar tekrar bahsetmezler. İnsanların kusurlu yönlerini araştırıp yüzlerine vurmak yerinehttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif güzel özelliklerini ön plana çıkarırhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif bunlardan bahsederler. http://www.tevbe.org/forum/images/smilies/allah.gif’ın emri olduğunu bildikleri ve insanın dünyada imtihan olanhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif hata yaparak öğrenen bir varlık olduğundan haberdar oldukları için hoşgörülü ve şefkatlidirler. http://www.tevbe.org/forum/images/smilies/allah.gif müminlerin bu özelliğini bir ayette şöyle bildirir:

“(Bunlarhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif) Büyük günahlardan ve çirkin -utanmazlıklardan kaçınanlar ve gazablandıkları zaman bağışlayanlar(dır.)” (Şura Suresihttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif 37)

Ayrıca müminlerhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif kendilerinin tamamen haklı oldukları ve karşı tarafın tümüyle haksız olduğu bir durumda bile hiç tereddütsüz affedebilirler. Affetme konusundahttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif hatalarıhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif büyük ya da küçük olarak ayırmazlar. Bir kimse yaptığı bir hata sonucu büyük bir kayba sebep olabilir. Ancak meydana gelen her olayın http://www.tevbe.org/forum/images/smilies/allah.gif'ın kontrolünde ve bir kader dahilinde geliştiğini bilen müminlerhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif bu durumda da tevekküllü davranır ve kişisel bir kızgınlık içerisine girmezler. http://www.tevbe.org/forum/images/smilies/allah.gif müminlerin bu üstün ahlakını bir ayette şöyle bildirmiştir:

“…öfkelerini yenenler ve insanlar(daki hakların)dan bağışlama ile (vaz)geçenlerdir. http://www.tevbe.org/forum/images/smilies/allah.gif http://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif iyilik yapanları sever. (Al-i İmran Suresihttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif 134)

Peygamberimiz (sav)’in Sünnetine Uymak

Peygamberimiz (sav)’in affedicihttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif adilhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif hoşgörülühttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif merhametli ve şefkatli tavrı her dönemde kendisini izleyen Müslümanlar için çok güzel bir örnektir. Onun bu tavrıhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif birçok insanın kalbinin İslam ahlakına ısınmasına ve Peygamberimiz (sav)'e büyük bir sevgi ile bağlanmalarına vesile olmuştur. Peygamber Efendimiz (sav)’in güzel ahlakı tavsiye ettiği hadislerinden biri şöyledir:

"Rabbim bana dokuz şey emretti: Gizli halde de aleni halde de http://www.tevbe.org/forum/images/smilies/allah.gif'tan korkmamıhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif öfke ve rıza halinde de adaletli söz söylememihttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif fakirlikte de zenginlikte de iktisat yapmamıhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif benden kopana da sıla-ı rahim (dostluk) yapmamıhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif beni mahrum edene de vermemihttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif bana zulmedeni affetmemihttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif susma halimin tefekkür olmasınıhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif konuşma halimin zikir olmasınıhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif bakışımın ibret olmasınıhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif marufu (doğru ve güzel olanı) emretmemi." (Kütüb-i Sittehttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif Muhtasarı Tercüme ve Şerhihttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif Prof. Dr. İbrahim Cananhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif 16. cilthttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif Akçağ Yayınlarıhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif Ankarahttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif s. 317)

Peygamberimiz (sav)'in de "İmanın kemalihttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif güzel ahlakladır" (G.Ahmed Ziyaüddinhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif Ramuz El Hadishttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif 2. cilthttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif Gonca Yayınevihttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif İstanbulhttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif 1997http://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif 344/4) sözleriyle belirttiği gibihttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif imanın en önemli alametlerinden biri güzel ahlaktır. Bu nedenle Peygamberimiz (sav)’in sergilediği bu güzel ahlakın en güzel örneklerini öğrenmek ve uygulamak önemli bir ibadettir.

Bu makalehttp://www.tevbe.org/forum/images/smilies/virgul.gif Vakit gazetesinde 09 Şubat 2006 tarihinde yayınlanmıştır.