Tasavvufİ KISSALAR

GERÇEK TAHSİL



Sâmi Efendi Hazretlerihttp://www.islamseli.com/images/smilies/virgul.gif Daru'l-Fünûn Hukuk Fakültesi'ni yeni bitirmişti. Onun güzel hâlini ve tertemiz sîretini pek beğenen bir Allâh dostu:
"- Evlâdımhttp://www.islamseli.com/images/smilies/virgul.gif bu tahsîl de güzeldir amahttp://www.islamseli.com/images/smilies/virgul.gif sen asıl tahsîli ikmâl etmeye bak. Seni irfân mektebine kaydedelimhttp://www.islamseli.com/images/smilies/virgul.gif orada da gönül ilimlerini ve âhiret sırlarını öğren." dedi.

Ardından ekledi:
"- Evlâdımhttp://www.islamseli.com/images/smilies/virgul.gif o mektebde nasıl eğitim yaparlarhttp://www.islamseli.com/images/smilies/virgul.gif ne öğretirler bilemem. Ama bildiğim bir şey var kihttp://www.islamseli.com/images/smilies/virgul.gif bu tahsîlin ilk dersi incitmemekhttp://www.islamseli.com/images/smilies/virgul.gif son dersi de incinmemektir..."

HİSSE:

İncitmemekhttp://www.islamseli.com/images/smilies/virgul.gif nispeten kolaydır. Ama incinmemek elde değildir. Zîrâ ohttp://www.islamseli.com/images/smilies/virgul.gif bir gönül işidir. Dolayısıyla incinmemekhttp://www.islamseli.com/images/smilies/virgul.gif ancak fânîlerden gelen ve kalblere saplanan zehirli okların tesirsiz kalması ile mümkündür. Bu dahttp://www.islamseli.com/images/smilies/virgul.gif nefs tezkiyesi ve kalb tasfiyesinin kemâlindeki seviye nisbetindedir. Hazret-i Peygamber -sallâllâhu aleyhi ve sellem-http://www.islamseli.com/images/smilies/virgul.gif Tâif'te taşlanıp hakâret gördüğünde melekler:

"- Ey Allâh'ın Rasûlü! Dilersen şu iki dağı birbirine çarpıp buranın zâlim halkını helâk edelim." demişlerdi.
Ancak o âlemlere rahmet olarak gönderilmiş olan yüce Peygamberhttp://www.islamseli.com/images/smilies/virgul.gif meleklerin bu teklifini kabul etmediği gibi şefkat ve merhamet duyguları içerisinde mübârek yüzünü Tâif tarafına çevirdi ve ahâlisinin hidâyet bulmaları için duâ eyledi.

Bir Peygamber âşığı olan Hallâc-ı Mansûr da taşlanırken:
"- Allâh'ım! Bunlar bilmiyorlarhttp://www.islamseli.com/images/smilies/virgul.gif benden evvel onları affet!" diye duâ etmiştir.
Buhttp://www.islamseli.com/images/smilies/virgul.gif gerçek tahsîl ilehttp://www.islamseli.com/images/smilies/virgul.gif yâni mânevî terbiye neticesinde elde edilen kalb-i selîme âit bir hâldir.
Ebu'l-Kâsım el-Hakîm'ehttp://www.islamseli.com/images/smilies/virgul.gif kalb-i selîmin sıfatlarını sorduklarında şunları söylemiştir:
"Kalb-i selîmin üç vasfı vardır:
Birincisi incitmeyen bir kalbhttp://www.islamseli.com/images/smilies/virgul.gif
İkincisi incinmeyen bir kalbhttp://www.islamseli.com/images/smilies/virgul.gif
Üçüncüsü de iyiliği Allâh'ın rızâsı için yapıp karşılığını beklemeyen bir kalb...

Zîrâ bir müminhttp://www.islamseli.com/images/smilies/virgul.gif Cenâb-ı Hakk'ın huzurunahttp://www.islamseli.com/images/smilies/virgul.gif hiç kimseye eziyet etmeyince verâ ile; kalbini Rabbe yöneltip kimseden incinmeyince vefâ ile; yaptığı sâlih amellere herhangi bir fânîyi ortak etmeyince de ihlâs ile gelir..."

Şâir ne güzel söyler:
Cihân bâğında ey âşık budur maksûd-i ins ü cin;
Ne kimse senden incinsin ne sen bir kimseden incin!

]MÂNEVÎ TERBİYEDE METOD



Şâh-ı Nakşibend Hazretleri Tasavvufta kalbi tasfiye ve nefsi tezkiye hususunda dikkat ettiği incelikleri şöyle beyan buyurmuşlardır:

"- Bizler mürîdi gerekli olduğu tarzda yâni onun içinde bulunduğu hâle göre terbiye ederiz. Îcâbında cezbe îcâbında sülûk yolunu tercih ederiz. Biliriz ki sohbetimize gelenlerin bazılarının gönüllerinde muhabbet tohumu vardır bazılarında yoktur veya dünyevî ve nefsânî alâkalardan dolayı çürümüştür. İşte bizim vazîfemiz bu fânî alâkaları temizlemek ve gönle muhabbet tohumu ekmek ekilmiş olanları da hakîkat zemzemiyle sulayıp yeşerterek mârifetullâh güneşiyle bir ihlâs fidanı hâline getirmektir.

Zikir telkînine gelince o bir kimsenin eline çakmak taşı vermek gibidir. Bundan sonraki netice yâni çakmak taşını çakıp da aşk çırasını tutuşturmak işi mürîde kalmıştır."

SÖZÜN ÖZÜ:
Nasıl ki bedene âit hastalıklar muhtelif ve onların tedâvî yolları da birbirinden farklı ise rûha ve gönle âit hastalıklar da böyledir. Bu bakımdan firâset ve basîret sahibi Allâh dostları mânevî terbiyede muhâtablarının durumlarına göre teşhis ve tedâvî yolunu tercih ederler. Kimine İbrâhim bin Edhem'de görüldüğü gibi:

"Tacı ve tahtını terket!" tavsiyesinde bulunurlarken kimine de Fâtih Sultan Mehmed Han'da olduğu gibi:
"Eğer bu vazifeyi bırakırsan ve senden daha liyâkatlisi de gelmezse vebâle girersin!" îkâzında bulunarak irşad ve teveccühlerini onların bulundukları makâmda devam ettirirler.

Kimini su ile kimini ateşle imtihân ederler. Dolayısıyla nasıl ki bedenî bir hastalıkla muzdarip kimsenin şifaya kavuşması için tabîbe teslîmiyeti ve verdiği reçeteyi tatbik etmesi zarurî ise kalbî hastalıklarda da durum aynıdır; hattâ daha hassastır. Zîrâ beden tedâvîsindeki ihmâl sadece bu dünyaya yönelik bir zarara uğratır; ancak gönül tedâvîsindeki ihmâl ise ebedî bir hayatı hüsrân eyler.

MÂNEVÎ TERBİYEDE METOD

Şâh-ı Nakşibend Hazretleri tasavvufta kalbi tasfiye ve nefsi tezkiye hususunda dikkat ettiği incelikleri şöyle beyan buyurmuşlardır:
“– Bizler mürîdi gerekli olduğu tarzda yâni onun içinde bulunduğu hâle göre terbiye ederiz. Îcâbında cezbe îcâbında sülûk yolunu tercih ederiz. Biliriz ki sohbetimize gelenlerin bazılarının gönüllerinde muhabbet tohumu vardır bazılarında yoktur veya dünyevî ve nefsânî alâkalardan dolayı çürümüştür. İşte bizim vazîfemiz bu fânî alâkaları temizlemek ve gönle muhabbet tohumu ekmek ekilmiş olanları da hakîkat zemzemiyle sulayıp yeşerterek mârifetullâh güneşiyle bir ihlâs fidanı hâline getirmektir.
Zikir telkînine gelince o bir kimsenin eline çakmak taşı vermek gibidir. Bundan sonraki netice yâni çakmak taşını çakıp da aşk çırasını tutuşturmak işi mürîde kalmıştır.”

SÖZÜN ÖZÜ:

Nasıl ki bedene âit hastalıklar muhtelif ve onların tedâvî yolları da birbirinden farklı ise rûha ve gönle âit hastalıklar da böyledir. Bu bakımdan firâset ve basîret sahibi Allâh dostları mânevî terbiyede muhâtablarının durumlarına göre teşhis ve tedâvî yolunu tercih ederler. Kimine İbrâhim bin Edhem’de görüldüğü gibi:
«Tacı ve tahtını terket!» tavsiyesinde bulunurlarken kimine de Fâtih Sultan Mehmed Han’da olduğu gibi:
«Eğer bu vazifeyi bırakırsan ve senden daha liyâkatlisi de gelmezse vebâle girersin!» îkâzında bulunarak irşad ve teveccühlerini onların bulundukları makâmda devam ettirirler.
Kimini su ile kimini ateşle imtihân ederler. Dolayısıyla nasıl ki bedenî bir hastalıkla muzdarip kimsenin şifaya kavuşması için tabîbe teslîmiyeti ve verdiği reçeteyi tatbik etmesi zarurî ise kalbî hastalıklarda da durum aynıdır; hattâ daha hassastır. Zîrâ beden tedâvîsindeki ihmâl sadece bu dünyaya yönelik bir zarara uğratır; ancak gönül tedâvîsindeki ihmâl ise ebedî bir hayatı hüsrân eyler.

Hicrî 1340 senesinin mübârek bir gününde İstanbul Ayasofya Câmii'nde Kur'ân-ı Kerîm ve mevlid-i şerîf ziyâfeti vardı. Câmîhttp://www.islamseli.com/images/smilies/virgul.gif mahfellerine kadar doluydu. Ulemâ ve talebe câmîde idi. Zamanın güzîde hâfızları Kur'ân-ı Kerîm ve mevlid-i şerîf okumaya başlamışlardı.
Beylerbeyili Âdil Bey ismindehttp://www.islamseli.com/images/smilies/virgul.gif mânevî hâl sahibi ve keşfi açık bir zât da kürsüye yakın bir yerde oturmuş dinliyordu...
Biraz sonra Âdil Bey'e mânevî bir daralma hâli geldi. Sıkıldıhttp://www.islamseli.com/images/smilies/virgul.gif bunaldı. Oysa içinde bulunulan o mânevî atmosferde Kur'ân ve mevlid okunurken böyle bir gönül daralmasının olmaması lâzımdı. Âdil Beyhttp://www.islamseli.com/images/smilies/virgul.gif merakla etrafına baktı. Gördü kihttp://www.islamseli.com/images/smilies/virgul.gif tam karşısında kasvet-i kalbe mübtelâ bir gâfil var; farkında olmadan göğüs göğüse karşı oturuyorlar. Böylece o kasvetli ve gâfil kalbden kendisine daralma aksettiğini anlayan Âdil Beyhttp://www.islamseli.com/images/smilies/virgul.gif hemen yerini değiştirdihttp://www.islamseli.com/images/smilies/virgul.gif böylece biraz ferahladıysa dahttp://www.islamseli.com/images/smilies/virgul.gif tesirini bir müddet gideremedi.
KISSADAN HİSSE:
Sâlih kimselerden gönüllere huzur ve ferahlık aksettiği gibihttp://www.islamseli.com/images/smilies/virgul.gif gâfil kimselerden de huzursuzluk ve kasvet akseder. Zîrâ gül bahçesinde dolaşan kalblerhttp://www.islamseli.com/images/smilies/virgul.gif binbir râyiha ile mest olurlarkenhttp://www.islamseli.com/images/smilies/virgul.gif teressübat (pislik) civârına düşen ruhlar da teaffün eden (kokan) kötü kokularla bunalırlar. Onun içindir ki Cenâb-ı Hakhttp://www.islamseli.com/images/smilies/virgul.gif gönülleri çürümüş ve etraflarına dâimâ kötü tesir bırakan münkirler hususunda:
"Âyetlerimiz hakkında ileri geri konuşmaya dalanları gördüğündehttp://www.islamseli.com/images/smilies/virgul.gif onlar başka bir söze geçinceye kadar onlardan uzak dur. Eğer şeytan sana unutturursahttp://www.islamseli.com/images/smilies/virgul.gif hatırladıktan sonra artık o zalimler topluluğu ile oturma." (el-En'amhttp://www.islamseli.com/images/smilies/virgul.gif 6http://www.islamseli.com/images/smilies/cool.gif buyurmaktadır.
Bu ilâhî emirdeki inceliği kalbî hassâsiyete sahip olan has kullar daha iyi anlarlar. Zîrâ kalbdeki hassâsiyet arttıkça ölçüler derinleşirhttp://www.islamseli.com/images/smilies/virgul.gif bakışlar perdenin arkasındaki gerçekleri görmeye başlarhttp://www.islamseli.com/images/smilies/virgul.gif hisler herkesin farkedemediği oluşları sezer. Buna bir misâl olarak Seyfi Baba'nın şu hâli pek ibretlidir:
Sâmi Efendi Hazretleri'ni pek seven Hak dostlarından Seyfi Babahttp://www.islamseli.com/images/smilies/virgul.gif keşfi açıkhttp://www.islamseli.com/images/smilies/virgul.gif hâl sahibi bir zâttı. Topkapı'da oturuyordu. Birgün Sâmi Efendi -kuddise sirruh-'u ziyârete gelmişti. Ancak devlethâneye girer girmez düşüp bayıldı. Onu içeriye buyur edip üstadın huzuruna iletecek olan kişi telaşla üzerine su döküp ayılmasını temin ettikten sonra:
"Hemen bir doktor çağıralım!" dediğinde Seyfi Baba bitkin bir hâlde müdâhale etti:
"- Yok oğlum! Doktor filân çağırmayın; hâlimin maddî bir hastalıkla alâkası yok! Topkapı'dan Erenköy'e gelene kadar yollarda rastladığım isyân ehli ve isyân yerlerindeki kasvet tesir etti ve bu tertemiz kapıdan girip içerideki rûhaniyete nâil olunca da gönlüm o tesirlere dayanamadı. Buradaki mânevî iklîmin bereketi ve ârifler sultanı Sâmi Efendi'nin himmetiyle birazdan hiçbir şeyim kalmaz." dedi.
Hâsılı gâfillerden nasıl menfî tesirler zuhûr edip kalbi daraltıyorsahttp://www.islamseli.com/images/smilies/virgul.gif sâlihlerden de müsbet ve feyizli tesirler hâsıl olup gönlü ferahlatmaktadır. Bu bakımdan gönül erbâbıhttp://www.islamseli.com/images/smilies/virgul.gif hâllerini muhâfaza için mümkün olduğu kadar gâfillerden uzakhttp://www.islamseli.com/images/smilies/virgul.gif sâlihlere yakın olmalıdır. Bu meyanda Hazret-i Dâvûdhttp://www.islamseli.com/images/smilies/virgul.gif Cenâb-ı Hakk'a zaman zaman şöyle ilticâ eylerdi:
"Allâh'ımhttp://www.islamseli.com/images/smilies/virgul.gif beni gâfillerin meclisine yönelmiş görürsenhttp://www.islamseli.com/images/smilies/virgul.gif daha oraya varmadan ayaklarımı kır kihttp://www.islamseli.com/images/smilies/virgul.gif onların yanına gidemeyeyim. Böyle yapmanhttp://www.islamseli.com/images/smilies/virgul.gif benim için büyük bir lutuf olur."

KİMSEYİ AYIPLAMA!

Hamdun Kassar -kuddise sirruh- buyurur:
"Düşe kalka giden bir sarhoş gördüğünde dikkatli olhttp://www.islamseli.com/images/smilies/virgul.gif sakın onu kınama! İhtimâl kihttp://www.islamseli.com/images/smilies/virgul.gif sen de aynı belâ ile müptelâ olabilirsin!"
SÖZÜN ÖZÜ:
Tasavvufî anlayışta; irşadda merhamet ve şefkat vardır; ayıplamakhttp://www.islamseli.com/images/smilies/virgul.gif hor görmek ve muhâtabı rencide etmek yoktur. Zîrâ Cenâb-ı Hak kulununhttp://www.islamseli.com/images/smilies/virgul.gif kudretinden bir sır olduğunu beyân buyurmaktadır. Bu sebeple günâhkâra bakış tarzı olarakhttp://www.islamseli.com/images/smilies/virgul.gif çamura düşmüş bir cevheri zâil olmaktan kurtarma düşüncesi asıldır... Hor görmek isehttp://www.islamseli.com/images/smilies/virgul.gif zâyi olan cevheri ikinci kez zâyî etmektir! Bu bakımdan Cenâb-ı Hak kulların bu hatâya düşmemeleri için âyet-i kerîmede:
"Ey müminler! Bir toplulukhttp://www.islamseli.com/images/smilies/virgul.gif diğer bir toplulukla alay etmesin; olur ki (onlar) kendilerinden daha hayırlı olabilirler! Birtakım kadınlar da (başka) kadınlarla (alay etmesinler!). Belki (onlar da) kendilerinden daha hayırlıdırlar..." (el-Hucurâthttp://www.islamseli.com/images/smilies/virgul.gif 11) buyurmuş ve kulların günâhlarını mîzân etmeyi kendine münhasır kılarak insanlara bu dâirenin içine girmelerini yasaklamıştır.
Diğer taraftan başkalarını ayıplayıp duran ve hor hakîr görenlerin de aynı cürüm ve hatâ çukuruna düştükleri çoğu zaman müşâhede edilmiş ve bu durum:
"Gülme komşuna gelir başına!" şeklinde bir darb-ı mesel hâline gelmiştir.

HAK YOLUNA LEKE DÜŞÜRMEMEK

Bu yolhttp://www.islamseli.com/images/smilies/virgul.gif yâni Tasavvuf yoluhttp://www.islamseli.com/images/smilies/virgul.gif Hak nûrunun tecellî ettiği öyle pırıl pırıl bir ufuktur kihttp://www.islamseli.com/images/smilies/virgul.gif aslâ leke kabul etmez. Bu yolun özünü ve rûhunu görebilenlerhttp://www.islamseli.com/images/smilies/virgul.gif onda aslâ dîn-i mübîne aykırı bir hâl bulamaz.

Nitekim Şâh-ı Nakşibend Hazretleri'nin mânevî halkasında avâm-havâs her kesimden sayısız talebe vardı. Hüsâmeddîn Hâce Yûsuf gibi Buhârâ'nın önde gelen âlimleri de onun sohbet meclislerine katılmaya can atıyordu. Ancak ulemâdan bazılarıhttp://www.islamseli.com/images/smilies/virgul.gif bunu aralarında bir dedikodu vesîlesi yapıp Bahâuddîn Nakşibend -kuddise sirruh- hakkında ileri-geri konuşmaya başladılar. Nihâyet birgün bu muhâliflerhttp://www.islamseli.com/images/smilies/virgul.gif Nakşibend Hazretleri ile bir mecliste buluşup tenkitlerini dile getirdiler. Bahâuddîn -kuddise sirruh- onlara:

"- Gelinhttp://www.islamseli.com/images/smilies/virgul.gif yolumuzu size anlatalım; eğer Kur'ân'a ve sünnete aykırı bir husus varsahttp://www.islamseli.com/images/smilies/virgul.gif söyleyin ondan vazgeçelim!.." dedi.

Hazret-i Pîr'in anlattıklarını dinleyen ve bu yüce Tasavvuf yolunu inceden inceye mütâlaadan geçiren o ulemâhttp://www.islamseli.com/images/smilies/virgul.gif yakînen şâhid oldukları bu ulvî hakîkatler karşısında itiraz edecek bir şey bulamadılar. Kemâl-i edeble:
"- Efendimhttp://www.islamseli.com/images/smilies/virgul.gif yolunuz sırât-ı müstakîm imiş; gayrı hiçbir itirazımız yok!.." dediler.

HİSSE:
Bu hâdiseden anlaşılanhttp://www.islamseli.com/images/smilies/virgul.gif gerçek Tasavvuf yolunun Kur'ân ve sünnete tâbî olmada büyük bir titizlik ve kalbî rikkat içerisinde olduğudur. Sâliklerine de bu minvâl üzere hareket etmelerini işâret eden Şâh-ı Nakşibend'in zâhirî ilimlerde ulemâ ile çatışmayıphttp://www.islamseli.com/images/smilies/virgul.gif aksine "eğer Kur'ân'a ve sünnete aykırı bir husus varsahttp://www.islamseli.com/images/smilies/virgul.gif söyleyin ondan vazgeçelim" buyurmasıhttp://www.islamseli.com/images/smilies/virgul.gif istikâmetin bu yoldaki

ehemmiyetini ifâde eder. Dolayısıyla bu yolun sâliklerine gerekenhttp://www.islamseli.com/images/smilies/virgul.gif aynı hassâsiyeti göstererek bu tertemiz yola leke düşürmemektir. Ancak burada ulemâ ile kasdedilen sâlih âlimlerdirhttp://www.islamseli.com/images/smilies/virgul.gif yoksa "ulemâ-i bi's-sû'" denilen kalbleri ve ilimleri fesâda uğramış olup Hak yoluna ters hareket edenhttp://www.islamseli.com/images/smilies/virgul.gif ihlâs ve takvâyı hiçe sayanhttp://www.islamseli.com/images/smilies/virgul.gif Allâh dostlarının fazîletlerini inkâr eden ve Kur'ânî ifadeyle az bir dünyâlık karşısında Allâh'ın âyetlerini satan gâfiller değildir.

İbrâhim bin Edhemhttp://www.islamseli.com/images/smilies/virgul.gif önceleri Belh'te saltanat ve debdebeye düşkün bir hükümdardı. Onu bu düşkünlükten kurtarıp âhiretini de ihyâ edebilmesi içinhttp://www.islamseli.com/images/smilies/virgul.gif devrin ârif ve sûfîlerinden zaman zaman kendisine ibretli îkâzlar yapılıyordu. Nitekim meşhur rivâyete göre bir gece sarayının damında birtakım acaip gürültüler duymuşhttp://www.islamseli.com/images/smilies/virgul.gif uyuyamayıp merakla seslenmişti:
"- Orada ne yapıyorsunuz?"
Garip bir cevap verildi:
"- Devemizi kaybettikhttp://www.islamseli.com/images/smilies/virgul.gif onu arıyoruz!"
İbrâhim bin Edhem kızdı:
"- Damda deve aranır mı hiç?"
Bu seferki cevap ise pek mânidar ve ibretli idi:
"- Ey İbrâhim! Damda deve aranmayacağını biliyorsun dahttp://www.islamseli.com/images/smilies/virgul.gif şu yaşadığın dünyevî şatafat ve debdebe içinde ebedî saâdetin aranamayacağını niçin düşünmüyorsun?"
Diğer ibretli îkâzlara nazaran bu sözlerhttp://www.islamseli.com/images/smilies/virgul.gif İbrâhim bin Edhem'e bir hayli tesir etti. Ancak bir müddet sonra bunu da unuttuğundan hâlinde herhangi bir değişiklik görülmedi.
Günler böylece gelip geçerken İbrâhim bin Edhemhttp://www.islamseli.com/images/smilies/virgul.gif birgün maiyyetiyle birlikte ceylan avına çıktı. Bir ara maiyyetinden ayrıldı. Pür-dikkat iyi bir av arıyordu kihttp://www.islamseli.com/images/smilies/virgul.gif kulağına "Uyan!" diye bir ses geldi. Pek aldırmadı. Aynı ses bir daha tekrarlandıhttp://www.islamseli.com/images/smilies/virgul.gif sonra bir daha... Sonra her taraftan benzer sesler duymaya başladı. Sesler:
"- Ölüm seni uyandırmadan sen kendin uyan!" diyordu.
İbrâhim bin Edhem hem şaşırdı hem de korktu. Ancak o sırada karşısına güzel bir ceylan çıktı. Bunun üzerine İbrâhim bin Edhem o nazlı hayvanı avlama heyecanına düştü. Biraz evvel duyduğu sözleri unutup sadağından bir ok çıkardı ve yayına sürdü. Nişan aldı. Tam oku fırlatacaktı kihttp://www.islamseli.com/images/smilies/virgul.gif nazlı ceylan gözlerini İbrâhim bin Edhem'e dikip dile geldi:
"- Ey İbrâhim! Rahmân olan Allâhhttp://www.islamseli.com/images/smilies/virgul.gif beni avlayasın diye mi seni yarattı?"
İbrâhim bin Edhem baştan ayağa titredi. Gözleri bulut bulut olduhttp://www.islamseli.com/images/smilies/virgul.gif atından atlayıp secdeye kapandı; tevbe etti. Cenâb-ı Hakk'a yalvardı:
"Ey lutf u keremi sonsuz olan Allâh'ım! Benim hâlime de nazar kıl! Nice zamandır debdebe içinde ömür nefeslerimi zâyî etmişim... Ey Allâh'ım! Lutfunla gönlümü yıka; kalbimde muhabbetinden başka bir şey bırakma!"
Artık İbrâhim bin Edhemhttp://www.islamseli.com/images/smilies/virgul.gif gözlerini bambaşka bir âleme açmışhttp://www.islamseli.com/images/smilies/virgul.gif ilâhî bir iklîmin temâşâsına dalmıştı. İşte bu temâşâhttp://www.islamseli.com/images/smilies/virgul.gif ondaki diğer güzellik telâkkîlerini tamamen silivermişti. Böylece her sabah ihtimâmla giydiği saltanat elbiseleri ve göğsünü kabartan Belh sultanlığıhttp://www.islamseli.com/images/smilies/virgul.gif artık gönlünde bütün ihtişâm ve süsünühttp://www.islamseli.com/images/smilies/virgul.gif hâsılı bütün ehemmiyetini kaybetti ve gözüne iğreti görünmeye başladı.
Bu hâlet içinde gözleri tevbe yaşlarıyla nemlihttp://www.islamseli.com/images/smilies/virgul.gif yüreği nedâmet ateşleriyle yanık olan İbrâhim bin Edhemhttp://www.islamseli.com/images/smilies/virgul.gif sahrâlara doğru yola koyuldu. Hayli yürümüştü kihttp://www.islamseli.com/images/smilies/virgul.gif bir çobana rastladı. Derhal yanına vardı ve kendi libâsına mukâbil onun abasını alıp üstüne geçirdi. O anda gönlünde büyük bir rahatlık hissetti. Çoban ise bu hâl karşısında şaşkına dönmüştü. İçinden: "Pâhişâhımız herhâlde aklını yitirmiş olmalı..." diyordu. Oysa İbrâhim bin Edhem aklını yitirmemişhttp://www.islamseli.com/images/smilies/virgul.gif bilâkis aklı başına gelmişti. Ohttp://www.islamseli.com/images/smilies/virgul.gif ceylan avına çıkmışhttp://www.islamseli.com/images/smilies/virgul.gif ancak Allâh Teâlâ onu bir ceylan ile uyandırmıştı...
KISSADAN HİSSE:
Dünyâ ile âhiretten birini tercih etme söz konusu olduğunda âhireti seçenlerhttp://www.islamseli.com/images/smilies/virgul.gif ebediyyet sultânı olarak sonsuz mükâfatlara nâil olurlar. Ancak dünyâyı seçenler bu âlemde zâhiren sultan da olsalarhttp://www.islamseli.com/images/smilies/virgul.gif hakîkatte ebedî âleminhttp://www.islamseli.com/images/smilies/virgul.gif ellerine hiçbir şey geçmeyecek olan dilencileri hükmündedirler. İşte bu sırrı anlayan İbrâhim bin Edhemhttp://www.islamseli.com/images/smilies/virgul.gif kendi ıslâhının ancak hükümdarlığı bırakmaktan geçtiğini görüncehttp://www.islamseli.com/images/smilies/virgul.gif bu fedâkârlığı ve ferâgati yapmış ve bir ebediyyet sultânı olmuştur. Onun karşısına çıkan kendisini îkâz edici sebepler isehttp://www.islamseli.com/images/smilies/virgul.gif bir bakıma gönlünde bulunan ihlâs ve samimiyet cevherinin bir bereketidir. Daha doğrusu onun gönül hâlihttp://www.islamseli.com/images/smilies/virgul.gif ilâhî iklîme adım attıracak sebeplerin karşısına çıkmasına ve Hakk'ın yüce tecellîlerine nâiliyyetinehttp://www.islamseli.com/images/smilies/virgul.gif sultanlığı terk gibi büyük bir ferâgatin kendisine kolaylaştırılmasına ve nihâyet bir lâhzada nice ihsânlara ermesine vesîle olmuştur. Bu hâli şâir ne güzel hülâsa eder:
Hak tecellî eyleyince her işi âsân eder;
Halk eder esbâbınıhttp://www.islamseli.com/images/smilies/virgul.gif bir lâhzada ihsân eder.