Konu: Göz ve Gözün Yapısı

Göz ve Gözün Yapısı

Göz, göz çukurunda bulunan, iri bir bilye büyüklüğünde, görmeyi sağlayan küremsi bir cisimdir.



1. arka oda
2. ora serrata
3. silier kası
4. kirpiksi bölge
5. Schlemm kanalı
6. göz bebeği
7. ön oda
8. kornea
9. iris
10. lens korteksi
11. lens çekirdeği
12. silier cisim (kirpiksi cisim)
13. konjunktiva
14. alt oblik kası
15. alt rektus kası
16. medial rektus kası
17. retinal arter ve venler
18. optik disk
19. dura mater
20. santral retinal arter
21. santral retinal ven
22. optik sinir
23. vortikoz veni (göz koroid veni)
24. Tenon kapsülü
25. makula
26. fovea
27. sklera
28. koroid (damar tabaka)
29. süperior rektus kası
30. retina

Göz Işığı geçirmeye ve kırmaya elverişli üç tabakanın birleşmesinden oluşmuştur. En dıştaki birinci tabakaya, "sert tabaka" ya da "gözakı" denir; bu tabaka önde tümsekleşerek, saydam tabakayı oluşturur. Beyaz ve telsel yapıda olan sert tabaka, gözü koruyan gerçek bir zardır. Çok damarlı bir bağ dokusu olan damar tabaka, iki yüzündeki boyalı hücre örtüsüyle, gözyuvarını tam bir karanlık oda haline getirir. Bunun ön bölümünde, kirpiksi cisim kasları ile kirpiksi bölge yeralır; kirpiksi bölgenin çok damarlı olan asıcı bağı gergin tutmak için kanla dolan küçük piramitler halindeki çıkıntılara, "kirpiksi uzantı" denir.



Kirpiksi bölgenin uzantısı olarak, ön bölümde damar tabaka renk değiştirerek ortası delik (gözbebeği) bir diyafram oluşturur (iris). Rengi insandan insana değişen iris, gözbebeğini büyültüp küçültmeye yarayan kas telleri kapsar: Işınsal kas telleri gözbebeğinin genişlemesini, iris büzücü kasının çember telleriyse, gözbebeğinin büzülmesini sağlar.

Gözün üçüncü ve çok ince tabakası olan ağ tabaka, duyarlı bir tabakadır. Bunun arka bölümünde bulunan ortası çukur, beyazımsı küçük kabarcık (görme sinir diski), görme sinirinin girdiği yerdir ve "kör nokta" diye adlandırılır. Kör noktanın biraz ötesinde, sarı nokta yeralır; burası da dıştan gelen görüntülerin en iyi biçimlendiği görme bölgesidir.

Gözün arka kutbuna giren görme siniri, damartabakaya doğru birçok sinir teli halinde yayılır ve üç tabaka halinde dizili nöronlarla sona erer. Birinci tabakadaki nöronların (çok kutuplu nöronlar) silindir ekseni, görme sinirinde sürer; ön uzantılarıysa, ikinci tabakanın iki kutuplu nöronlarıyla bağlantı kurar; ikinci tabakanın nöronları da, üçüncü tabakanın görme nöronlarının silindir eksenlerine bitişir. Bu tabakada, bir ucu ağ tabakanın kırmızı bölümüne giren, koni ve çubuk biçimindeki nöronlar yeralır.

• a: Görme siniri
• b: Kör nokta
• c: Sert tabaka (Gözakı)
• d: Damar tabaka
• e: Ağ tabaka (Retina)
• f: Kirpiksi cisim
• g: Arka oda
• h: İris
• i: Saydam sıvı
• j: Saydam tabaka (Kornea gözü renklendiren tabaka)
• k: Ön kamara (Humör aköz)
• l: Mercek (Silier) Kasları
• m: Göz merceği
• n: Kirpiksi cisim
• o: Jelatin görünüşlü camsı cisim
• p: Sarı leke (Odaklama noktası)

Göz yuvarlağı içinde bulunur. Çevremizdeki cisimleri görmemizi sağlar. Göz ile algılanan uyartılar beyinde algılanır.

Göz anatomisi iki bölümde incelenir.
1) Göz küresi dışındaki yapılar,
2) Göz küresi



1) Göz küresi dışındaki yapılar: Kaşlar, göz kapakları, kirpikler, konjonktiva ve göz dışı kaslarıdır.
2) Göz yuvarlağı dıştan içe doğru 3 tabakadan oluşur.

a. Sert tabaka
Gözü dıştan saran, beyaz renkli bir tabakadır. Gözün ön tarafında saydam tabakayı meydana getirir.

Görevi: Gözü korumaktır. Gözün ön kısmında bulunan saydam tabakayı (kornea)yı meydana getirir. Kornea ışığı kırarak göz bebeğine düşürür.

b. Damar tabaka
Yapısında kan damarları bulunur. Gözün ön tarafında iris tabakasını oluşturur.iris, göze renk verir (mavi, yeşil,siyah, kahverengi). İrisin ortasında bir açıklık (göz bebeği) vardır. İris ışığa göre göz bebeğinin açılıp kapanmasını sağlar.

Görevi: Gözü korumaktır. İris de ; göze giren ışık miktarını ayarlar.
Mercek: İnce kenarlı ve esnektir. Bağ dokudan yapılmış olup, saydamdır. Kaslarla damar tabakaya bağlıdır. Göz bebeğine giren ışınları kırarak ağ tabakaya düşürür. Görülen cismin uzaklığına göre şişkinleşip yassılaşarak “göz uyumu”nu sağlar. Merceğin hareketi, damar tabakaya bağlanan kaslar sayesinde olur. İrisin önüne; “ ön oda”, arkasına; “arka oda” denir.

c. Ağ tabaka(Retina)
Göz bebeğinin tam karşısındaki çukur bölgeye “sarı benek” denir.net görüntü burada sağlanır. Göz sinirlerinin çıktığı yerde görüntü oluşmaz, buraya “kör nokta” denir.

Görevi: Işık uyartılarının alındığı yerdir. Renkli ve renksiz olarak görüntüler ağ tabaka tarafından alınarak sinirlere verilir. Bu sinirler ile görüntü beyne verilerek değerlendirilir.

• Görüntü ağ tabakanın her yerinde oluşabilir fakat ; en net görüntü sarı benekte oluşur.

Görme olayı
• Görüntü saydam tabakadan ve göz bebeğinden geçerek merceğe gelir.
• Mercek ile görüntü ağ tabakaya düşürülür.
• Ağ tabakaya gelen görüntü sinirlere aktarılır.
• Sinirler tarafından alınan görüntü beyne iletilir.
• Ağ tabakaya düşen görüntü terstir.

GÖZ KUSURLARI ve DÜZELTİLMESİ
Normal göz: Kornea ve mercekte kırılan ışınlar tam olarak retina üzerinde görme merkezine düşüyorsa hiçbir kırma kusuru yoktur ve net bir görüş elde edilir.



Miyop: Görüntü ağ tabakanın önünde oluşur. Yakındaki cisimler net görülür ama uzaktakiler net görülmez.

• Kalın kenarlı mercekle düzeltilir.
• Sebebi: mercek şişkin olduğundan; kırıcılığı fazladır. Ağ tabaka yassılaşmıştır. Göz ekseni uzundur.

Miyop gözün görmesi



Hipermetrop: Görüntü ağ tabakanın arkasına düşer yakıdaki cisimler net görülemezken uzaktakiler net görülürler.

• İnce kenarlı mercekle düzeltilir.
• Sebebi: Merceğin kırıcılığı azdır. Ağ tabaka öne doğru çekilmiştir. Göz ekseni kısadır.

Hipermetrop gözün görmesi



Astigmatizm: Görüntü ağ tabakanın önüne ve arkasına düşer. Cisimler net görülemezler, bulanık görülürler.

• Sebebi: Merceğin ve korneanın pürüzlenmesiyle oluşur.



Renk körlüğü(Daltonizm): Kalıtsal bir hastalıktır. Renkleri ayırt edemezler. Bazı renkler görülmez.

Şaşılık: Göz yuvarlağını hareket ettiren kasların uzun ve kısa oluşu ile ilgilidir.
• Ameliyatla giderilebilir.

Katarakt:Merceğin esnekliğini ve saydamlığını yitirmesiyle oluşur.
• Ameliyatla düzeltilir.

Presbitlik: Göz merceği esnekliğinin azalmasıyla yakına uyum yapamaz. İnce kenarlı mercekle düzeltilebilir.

Göz tembelliği: Genellikle tek bir gözün kayması nedeniyle ortaya çıkan göz tembelliğidir. Çeşitli kırma kusurları ve görmeyi bozan göz hastalıkları da göz tembelliğine sebep olabilir. Göz tembelliği en basit tanımıyla bir gözün az görmesidir. Görüntünün net oluşmaması sonucu beyindeki görme merkezi fonksiyonunu tam olarak yerine getiremez.

• Erken teşhis edilen göz tembelliğinin tedavisi oldukça basittir. Tedavide iyi gören göz belirli zamanlarda kapatılarak tembel gözün çalıştırılması en sık kullanılan yöntemdir. Göz tembelliğinin tedavisinde cerrahinin yeri yoktur.