Konu: Namaz ile alakalı sorulara cevap. (Süleymaniye Vakfı > Namaz > Yazılı Fetvalar)

Soru: Camilerde cemaatle kılınan namazlarda “cemaatin ya imamı ya da imamı göreni görmesi gerekir” deniyor. Günümüzde birçok camide bu şarta uymak mümkün değil. Camilerin alt katlarında cemaat ne imamı ne de imamı göreni görüyor. Bunu telafi etmek için mihrabın veya müezzinliğin yanından bir delik açılarak bu sıkıntının giderilmesine çalışılıyor. İmamın veya müezzinin alt kattaki cemaati görerek bu problemin çözüm yoluna gidiliyor. Bu konuda fetva nedir?


Cevap:
Cemaatin, imama uyabilmesi için onu görmesi veya sesini duyması gerekir. İmamı göreni görmesi veya ara tekbirlerle cemaati uyaran birini duyması da yeterlidir.
Camilerin üst katından alt katına bir delik açılması, herhangi bir elektrik kesilmesi halinde alt katta bulunan cemaatin namazdan kopmamasını sağlar. Yoksa bu konuda herhangi bir ayet ya da hadis bulunmamaktadır.

Soru: Kunut duasını bilmeyenler vitir namazında hangi duayı okumalı?

Cevap:
Kunut duaları ayet değildir. Bu yüzden bu duaları bilmeyenler dua mahiyetindeki ayetleri veya ezbere bildikleri herhangi bir duayı okuyabilirler.

KUNUT DUALARI:

اَللَّهُمَّ إِنَّا نَسْتَعِينُكَ وَ نَسْتَغْفِرُكَ وَ نَسْتَهْدِيكَ، وَ نُؤْمِنُ بِكَ وَ نَتُوبُ اِلَيْكَ،

وَ نَتَوَكَّلُ عَلَيْكَ وَنُثْنِى عَلَيْك اْلخَيْرَ كُلَّهُ نَشْكُرُكَ وَ لاَ نَكْفُرُكَ، وَ نَخْلَعُ وَ نَتْرُكُ مَنْ يَفْجُرُكَ.

OKUNUŞU: “Allâhümme innâ nesteînüke ve nestağfiruke ve nestehdîk. Ve nü’minü bike ve netûbu ileyk. Ve netevekkelu aleyk. Ve nüsnî aleyke’l-hayra küllehû neşküruke ve lâ nekfüruk. Ve nahleu ve netrukü men yefcüruk.

ANLAMI: “Allahım, biz senden yardım dileriz, günahlarımızı örtmeni isteriz, bizi yoluna kabul etmeni umarız. Sana inanır, sana yönelir ve seni kendimize vekil ederiz. Yaptığın bütün hayırları yâd eder, sana teşekkür ederiz. Nankör olmayız. Sana karşı günah işleyenle ilişkimizi keser, onu terk ederiz.”

اَللَّهُمَّ اِيَّاكَ نَعْبُدُ وَ لَكَ نُصَلِّى وَ نَسْجُدُ، وَ اِلَيْكَ نَسعْىَ وَ نَحْفِدُ،

نَرْجُو رَحْمَتَكَ وَ نَخْشَى عَذَابَكَ، اِنَّ عَذَابَكَ بِاْلكُفَّارِ مُلْحِقٌ

OKUNUŞU: Allâhümme iyyâke na’budu ve leke nusallî ve nescüd. Ve ileyke nes’â ve nahfid. Nercû rahmeteke ve nahşâ azâbek. İnne azâbeke bi’l-küffâri mülhık.”

ANLAMI: “Allahım, yalnız sana kul olur, senin için namaz kılar, secde ederiz. Sana yönelir, emrine derhal uyarız. Rahmetini umar, azabından da korkarız. Çünkü senin azabın kâfirlerin peşini bırakmaz.”

Bu duaların yerine Peygamberimiz sallallahu aleyhi ve sellemin Ali radıyallahu anh’a öğrettiği şu duanın da okunması tavsiye edilir:

اللَّهُمَّ اهْدِنيِ فِيمَنْ هَدَيْتَ وَعَافِنيِ فِيمَنْ عَافَيْتَ وَتَوَلَّنِي فِيمَنْ تَوَلَّيْتَ وَباَرِكْ ليِ فِيماَ أَعْطَيْتَ وَ قِنيِ شَرَّ ماَ قَضَيْتَ فَإِنَّكَ تَقْضِي وَلاَ يُقْضَي عَلَيْكَ وَإنَّهُ لاَ يَذِلُّ مَنْ وَالَيْتَ تَبَارَكْتَ رَبَّناَ وَتَعَالَيْتَ

OKUNUŞU: Allâhümme’hdinî fîmen hedeyt. Ve âfinî fîmen âfeyt. Ve tevellenî fîmen tevelleyt. Ve bârik lî fîmâ a’dayt. Ve qınî şerra mâ qadayt. Fe inneke taqdî ve lâ yuqdâ aleyk. Ve innehû lâ yezillu men vâleyt. Tebârakte rabbenâ ve teâleyt.

ANLAMI: “Ey Allahım! Hidayet verdiğin kimseler içerisinde bana da hidayet ver. Afiyet verdiğin kimseler içerisinde bana da afiyet ver. Sevdiğin kimseler içerisinde beni de sev. Bana verdiğin şeylerde bereket ver. Takdir ettiklerinin şerrinden beni koru. Senin velisi olduğun kimse alçalmaz. Sen kutlu ve yücesin ey Rabbimiz.” (Tirmizi, Salât, 341)

Bunları ezberleyemeyenler “Rabbenâ âtina fi’d-dünyâ haseneten ve fi’l-âhireti haseneten ve qınâ azâbe’n-nâr” (Bakara, 2/201) duasını okuyabilirler. Anlamı:

“Rabbimiz! Bize bu dünyada güzellik ver, Ahirette de güzellik ver. Bizi o ateşin azabından koru!”
Bunu da bilmeyenlerin üç defa; “Allâhümmağfirlî (Allah’ım beni bağışla)” veya üç defa; “Ya Rabbî (Ey Rabbim)” demeleri câizdir.

Soru: Pijama ile namaz kılmak günah mıdır?


Cevap:
Pijama ile namaz kılmak günah değildir. Namaz için gerekli olan “setr-i avret” pijama ile de sağlanabilir. Ama aşağıdaki ayete göre pijamanın üstüne pantolonlarınızı da giyerek namaz kılmanız tavsiye edilir.
Allah Teâlâ şöyle buyurmuştur:
“Ey Âdemoğulları! Her secde yerine vardığınızda süslerinizi (size yakışan giysiyi) giyinin. Yiyin, için ama israf etmeyin. Allah israf edenleri sevmez.” (A’raf, 7/31)

Soru: Namaz kılmayan bir kişiyi evimize almamız günah mı?


Cevap:
Hayır, günah değildir. Belki bu sayede ona neden namaz kılması gerektiği dahi anlatılabilir. Bunun yanı sıra sizi namaz kılarken görüp o da namaza başlayabilir. Bunlardan birini yapmamakta kararlı olsa dahi evinize almanızda bir sakınca yoktur.
Daha geniş bir bir cevap için lütfen aşağıdaki linki tıklayınız:

Dinini yaşamayan Müslümanlarla ilişkilerimiz nasıl olmalı? | Fetva

Soru: Benim 1,5 yaşında bir oğlum var namaz kılarken bazen önüme geçiyor. Bu benim namazımı bozar mı?


Cevap:
Çocukların namaz kılanın önünden geçmesi namazı bozmaz.
Daha geniş bir cevap için lütfen aşağıdaki linki tıklayınız:

Namaz kılarken çocuklar önümüze geçerse namazı bozmalı mıyız? | Fetva

Soru: Çalıştığım yerde betona serdiğim kartonumla ayakkabılarımı çıkarmadan namazımı kılmak zorunda kalıyorum. Cami uzak, bina bakımsız ve tek bir yer var biraz bakımlı olan, o da merdiven altı. Orada kılıyorum. Ayakkabılarımı çıkaramıyorum fakat rahatsız oluyorum. Acaba bu şekilde kıldığım namazlarım geçerli oluyor mu?


Cevap:
Temiz olmak şartıyla isteyen ayakkabılarıyla, isteyen de çıplak ayakla veya çorapla namaz kılabilir. Bu konuda serbesttir.
Peygamberimiz de bazen ayakkabılarıyla bazen çıplak ayakla namaz kılmıştır.
Geniş bilgi için lütfen aşağıdaki linkleri tıklayınız:


Ayakkabılarla namaz kılınır mı? | Fetva


Ben askerim. Namazı botları çıkarmadan kılıyorum, oluyor mu? | Fetva

Soru: Namazda otururken ettehiyyâtu ve salli-barik dualarını okumadan önce besmele çekmenin bir sakıncası var mıdır?


Cevap:
Bir hadisinde Peygamberimiz: “Benim namazı nasıl kıldığımı görüyorsanız siz de öyle kılın” (Buhari, Ezan, 18) buyurduğuna göre namazı onun kıldığı gibi kılmak gerekmektedir. O, teşehhüdde tahiyyat ve salli barik okunurken besmele çekilmesinden bahsetmediğine ve ashabına öğretmediğine göre siz de besmele çekmeden bunları okumalısınız.

Soru: Namazda bir rekâtta 1 rükû 2 secde var. Bu durum Hz Âdem’e meleklerin secde etmeleri ile alakalı mıdır? Yani, Rabbimiz, ilk secde emrinde İblis secde etmediği için 2. kez mi meleklere secde edin demiştir? Böyle yorumlanabilir mi?


Cevap:
Bunun cevabı “ibadet” kelimesinde yatmaktadır: İbadet “kulluk etmek” demektir. Bunu emreden ise Allah Teala’dır. Allah Teala birçok emir ve yasakların sebeplerini bizlere bildirmemiştir. Biz bunları kul olduğumuz için sorgulamadan yerine getiririz. Neden sabah namazı iki rekât da akşam namazı üç ya da diğerleri dört? Bir rekâtta iki secde varken neden bir rükû var? Bu ve bunun gibi ibadetlerin neden böyle olduğu Allah ve resulü tarafından açıklanmış değildir. Yani onlar böyle dediği için böyle olmuştur.
Bazı âlimler bunun böyle olmasının hikmetlerini aramaya çalışmışlar ve bazı şeyler söylemişlerdir. Fakat bunlar bir yorumdan öteye geçememekte ve gerçek sebebi açıklayamamaktadır.

Soru: Günümüzde hocalar tarafından özellikle mübarek gecelerde kılınması söylenen kaza namazları husususuna ne dersiniz? Kaza namazı var mıdır? Ben bir hadiste namazın kazası unutmak ve uykuya dalmak hallerinde olur şeklinde okumuştum.


Cevap:
Peygamber efendimizin uygulamasında bu iki durumun dışında, bir de hendek savaşında düşmanın fırsat vermemesi sebebiyle namazın kazaya kalması vardır. Hanbeli mezhebi bu üç durum dışında kazayı kabul etmez. Deliller bu mezhebi desteklemektedir. Şafiî, Malikî ve Hanefî mezhepleri ise yukarıdaki olaylara kıyasla vaktinde kılınamayan her namazın kaza edileceği görüşüne varmışlardır.

Soru: Namaz hangi durumlarda kazaya bırakılır?

Cevap:
Bir kişinin namazı; ya uykuda, ya unuttuğu için, ya da kılmasını imkânsız hale getiren fiziki şartlardan dolayı kazaya kalabilir. Bunların dışında namazı kazaya bırakmak haramdır. Hanefi, Şafii ve Maliki mezhepleri böyle bir kişinin hem tevbe etmesi hem de kazaya kalan namazını kılması gerektiğini söylerler. Hanbelî mezhebi ise bu kişinin tevbe edip, bir daha namazını kazaya bırakmaması gerektiği görüşündedir. Onlar, yukarıdaki üç sebep dışında kılınamayan bir namazın kaza edilmesini caiz görmezler.
İşin aslına gelince: Kur’an ve sünnette namazın kazası diye bir şey yoktur. Sadece uyuyan ve unutan kimseler uyandıklarında / hatırladıklarında namazlarını vakitleri dışında kılabilirler. Bu, onlar için bir kaza değil; eda olur. Nitekim Peygamber Efendimiz de bir defasında uyanamadıkları için sabah namazını1 , bir defasında da (Hendek Savaşı’nda) unuttukları için ikindi namazını2 kılamamışlardı. Bunun dışında kalan kimselerin gerek keyfi olarak gerekse gevşeklikten, tembellikten dolayı namazları vakit dışında kılmaları diye bir şey söz konusu değildir. Bunlar büyük bir günah işlemişlerdir. Tek yapacakları şey derhal tevbe- istiğfar etmek ve bir daha asla namaz kaçırmamaktır. Zaten Peygamberimiz de uyuya kalıp kılamadıkları sabah namazından sonra yaptığı şu açıklamada keyfi olarak kılınmayan namazların kazasından bahsetmemiştir:
“Dikkat edin! Sizin için, bende bir örnek vardır.” (Sonra şöyle devam etti) “Dikkat edin! Uyku sebebi ile namaz kaçırmakta bir taksir yok­tur. Taksir ancak başka namazın vakti gelinceye kadar namazını kılma­yan kimsede vardır. Binaenaleyh bu uyuyup kalma işini kim yaparsa uyan­dığı zaman, o namazı kılıversin! Ama ertesi gün, o namazı her zamanki vaktinde kılsın!…”3

1. Buhari, Mevâkîtu’s-Salât, 35; Müslim, Mesâcid, 310-313; Nesâî, Mevâkît, 55; Ahmed b. Hanbel, 2/428, 4/441. [↑]
2. Buhari, Mevâkîtu’s-Salât, 36, 38, Ezan, 26, Salâtü’l-Havf, 4, Megâzî, 29. [↑]
3. Müslim, Mesâcid, 311 (681). [↑]