Kalbler,iyilik ve kötülük üzerine sebat etmekte ve bunlar arasında tereddüt etmekte üç kısıma ayrılırlar.Bunlar;

1-)Birincisi:==>>Pisliklerden temizlenip riyazet (nefsi korumak için yapılan perhiz) ile iyiliği söylemekle ve takva ile onarılan kalbdir.Meleküt ve sırlar aleminden hayır hatıraları bu kalbe aktarılır.Akıl,meleküt ve sırlar aleminden kalbe aktarılan bu hayırların inceliklerini anlamak,faydalarının inceliklerine varmak için düşünmeye koyulur ve anlamaya yönelir.
:==>>Yüce Allah buyuruyor ki;
:==>>Vergisini (Allah'a itaat edip hakkını ödeyen,mallarının karşılığını) verip Allah'tan korkana,islamı kabul edene kolaylık veririrz.(Leyl Süresi Ayet=5-7)

2-)İkincisi:==>>Heves ile oldmuş resil ve perişan olan kalbdir.Bu kalb,kötü huy ve pisliklerle kirlenmiş olan kalbdsir.Bu kalb,meleklerin üstüne kapılarını kapadığı,şeytanların ise kapılarını ardına kadar açtığı kalbdir.Bu kalbde,kötülük öncelikle nefsi arzularının hatıralarının oraya yerleşip kökleşmesiyle başlar.Halbu ki aklı zaten nefsin arzularına hizmet etmeye alışmış ve onunla bir ilişki ve yakınlık kurmuştuır.Mütemadiyen yaptığı tek şey,ona hileler hazırlamak,onun imkanlarına göre çalışmaktır.
:==>>Hz Allah şöyle buyurmuştur;
:==>>Gördün mü o (nefsin heves) ve arzularını kendisine ilah edinen kimseyi şimdi sen (ey Habibim!) onun üzerine bekçi mi olacaksın?Yoksa sen onların çoğunu gerçekten söz dinler,akıllanırmı sanırsın?Onlar döt ayaklı hayvanlar gibidir.Hatta yolca belki daha da sapıktırlar (Furkan Süresi Ayet=43-44)
:==>>Yüce Allah buyuruyor ki;
:==>>İnanmayanlara (küfür karanlığında boğulanlara) gelince,sen onları azab ile korkutsan da,korkutmasan da birdir.(Çünkü),onlar iman etmezler (Bakara Süresi aYet=6)

:==>>Bir kalb görürsün ki,bazen şeytanın vesvesesinden,kötülüklerinden çekinir,onlardan kendini korur ve aldırış bile etmez.Fakat güzel bir yüz gördüğü zaman,şeytanın vesvesesinden,kötülüklerinden kendini korumak şöyle dursun,bilakis onlara dört elle sarılır adeta.O an,ne gözüne ne de kalbine hakim olur.Akıl gider kalbdeki iman nuru tamamen kaybolur,sadece gördüğü güzele gönül verir.
:==>>Bazı kalbler de vardır ki,mevki,riyaset ve kibir gibi şeylerle kendine hakim olamaz.Böyle bir imkan bulunca da her çareye başvurur.Böyleleri şehevi arzularına karşı hakimiyetlerini de kaybederler.İş oraya gelince de insanlıklarını yitirir,hak hukuk gözetmeden paraya saldırırlar.Birdenbire aydınlıkla karşılaşan yarasalar misali şaşkına döner ,ne yapacaklarını bilmez halde etrafa saldırırp dururlar.

3-)Üçüncüsü:==>>Buda nefsi arzularının hatıralarının kalbde canlanmasıyla meydana gelir.Kalb,bir yandan kötülüğe çekilirken,diğer yandan iman hatıraları tarafından iyiliğe doğru itilir.Bu arada nefis,şehvet kuvveti ile şer hatıralarının yardımına koşar,şehveti ve meşru olmayan istifadeleri kuvvetleştirmek için elinden gelen hiç bir imkanıı kaçırmaz.
Öte yandan da akıl,iyilik hatıralarına yönelir,şehveti kovar,kötü işlerini beğenmez,çrkin görür.Şehveti kötü saldırganlıklarında yırtıcı vahşi hayvanalra benzetir..Böylece nefsi,aklın nasihatına meyleder

Kaynak=İhyau Ulumi'd-Din -

Yazar=İmam Gazali

Tercüme Eden =Abdullah Aydın

Kaynak Sayfa=129-130-131

Cilt =3