Konu: bina kitabı tarifleri

متعدى : مَا يَتَجَاوَزُ فِعْلُ الْفَاعِلِ اِلىَ الْمَفْعُولِ بِهِ

MÜTEADDİ: failin fiili mefulü bihe geçendir

لازم : مَا لَمْ يَتَجَاوَزْ فِعْلُ الْفَاعِلِ اِلىَ الْمَفْعُولِ بِهِ بل وقع فى نفسه
LAZIM: failin fiili mefulü bihe geçmeyip, kendi nefsinde vaki olandır

مطاوعت : حُصُولُ اَثَرِ الشَّيْئِ عَنْ تَعَلُّقِ الْفِعْلِ الْمُتَعَدِّى
MÜTAVAAT: müteaddi fiilin teallukundan bir şeyin eserinin hasıl olmasıdır

تكلف : تَحْصِيلُ الْمَطْلُوبِ شَيْئًا بَعْدَ شَيْئٍ
TEKELLÜF: bir şeyden sonra şey cihetinden matlubu tahsil etmektir


اقسام سبعه : صَحِيحَسْتُ، مِثَالَسْتُ، مُضَاعَفْ، لَفِيفُ، نَاقِصُ، مَهْمُوزُ، اَجْوَفْ
صحيح : وَهُوَ الَّذِى لَيْسَ فِى مُقَابَلَةِ الْفَاءِ وَالْعَيْنِ وَالَّلامِ حَرْفٌ مِنْ حُرُوفِِ الْعِلَّةِ والْهَمْزَةُ والتَّضْعِيفُ (نصر- ضرب)
SAHİH: Fail fiili, aynel fiili ve lamel fiili mukabilinde illet harfi, hemze ve şedde bulunmayandır.

مثال : وَهو الذى يكون فِى مُقَابَلَةِ فَائِهِ حَرْفٌ مِنْ حُرُوفِ الْعِلَّةِ (وعد – يَسَرَ)
MİSAL: Fail fiili mukabilinde illet harfi olandır.

اجوف : وهو الذى يكون فى مُقابَلَةِ عَيْنِهِ حَرْفٌ مِنْ حُرُوفِ الْعِلَّةِ (قال – كال)
ECVEF: Aynel fiili mukabilinde illet harfi olandır.

ناقص : وهو الذى يكون فى مقابلةِ لَامِهِ حَرْفٌ مِنْ حُرُوفِ الْعِلَّةِ (غزى – رمى)
NAKIS: Lamel fiili mukabilinde illet harfi olandır

لفيف : وهو الذى يكونُ فيهِ حَرْفَانِ مِنْ حُرُوفِ الْعِلَّةِ

LEFİF: Kendisinde illet harflerinden iki harf olandır




لفيف مقرون : وهو الذى يكون فى مقابلةِ عينِهِ ولَامِهِ حَرْفَانِ مِنْ حُرُوفِ الْعِلَّةِ (طَوَى– قَوِىَ)
LEFİF-İ MAKRUN: Aynel ve lamel fiili mukabilinde iki illet harfi olandır

لفيف مفروق : وهو الذى يكون فى مقابلةِ فَائِهِ ولامِهِ حرفان مِن حروفِ الْعِلَّةِ (وَقىَ – يَقِى)
LEFİF-İ MEFRUK: Fail ve lamel fiili mukabilinde iki illet harfi olandır

مضاعف : وهو الذى يكون عينُهُ ولامُهُ مِنْ جِنْسٍ وَاحِدٍ (مَدَّ – فَرَّ)
MUZAAF: Aynel ve lamel fiili aynı cinsten olandır

ادغام : اِدْخَالُ اَحَدِ الْمُتَجَانِسَيْنِ فِى الْآخَرِ
İDĞAM: Aynı cinsten olan iki harften birini diğerine geçirmektir

ادغام واجب : وهو اَنْ يكونَ الحرفاَنِ الْمُتجانِسَانِ مُتَحَرَّكَيْنِ او يكونَ الحرفُ الْاَوَّلُ سَاكِنًا وَالثَّانِى مُتَحَرِّكًَا (مد – يمد)
İDĞAM-I VACİP: Mütecaniseynden (aynı cinsten olan iki harften) her ikisinin harekeli veya birincisi sakin, ikincisi harekeli olandır.


ادغام جائز : وهو ان يكون الحرفُ الاولُ من المتجاسين متحركا والحرفُ الثَانِى سَاكِنًا بِسُكُونٍ عاَرِضٍ (لم يَمُدَّ)
İDĞAM-I CAİZ: Mütecaniseynden (aynı cinsten olan iki harften) birincisi harekeli, ikincisi sükûnu arızi ile sakin olandır.


ادغام ممتنع : وهو ان يكون الحرفُ الاولُ من المُتَجانسَيْنِ متحركا والثانِى ساكناً بسكونٍ اَصْلِىٍ (مددتَُِ – مَدَدْنَ)
İDĞAM-I MÜMTENİ: Mütecaniseynden (aynı cinsten olan iki harften) birincisi harekeli, ikincisi sükûnu asli ile sakin olandır.

مهموز : وهو الذى يكونُ احدُ حروفِهِ الْاَصْلِيَّةِ هَمْزَةً (أخذ-سئل-قرأ) كبى.
معناسى: اصلى حرفلرندن برى همزه اولاندر.
MEHMÜZ: Asli harflerinden biri hemze olandır.

cezakellahu hayran

ALLAH(c.c) rzı olsun.
emeğine sağlık, ellerin dert görmesin.
haceesma KARDEŞİM.