Konu: Arilar neden altigen petek insa eder... ?

Arilar neden altigen petek insa eder...

Bilindigi gibi balarilari ihtiyaçlarindan kat kat fazla bal üretirler ve bunlari peteklerde saklarlar. Petegin altigen olusu da herkes tarafindan bilinen bir özelliktir. Peki arilarin neden sekizgen, veya besgen gibi geometrik sekillerde petekler degil de özellikle altigen petekler insa ettigini hiç düsündünüz mü?

Bu sorunun cevabini arastiran matematikçiler ilginç bir sonuca vardilar: "Bir alanin maksimum kullanimi için en uygun geometrik sekil altigendir." Altigen hücre, en çok miktarda bal depolarken, insasi için en az balmumu gerektiren sekildir. Yani ari, olabilecek en uygun sekli kullanmaktadir.

Petegin insasinda kullanilan yöntem ise çok sasirticidir: Arilar petek insaatina iki-üç ayri yerden baslarlar ve ayni anda iki-üç dizi seklinde petegi örerler. Yani çok sayida ari, degisik yerlerden baslayarak, ayni ölçülerde altigenler yapip, bunlari birbirine ekleyerek petegi örer ve en sonunda ortada bulusurlar. Altigenlerin birlesme yerleri o kadar ustaca yapilmistir ki görünürde sonradan eklendiklerine dair hiçbir iz yoktur.

Elbette arilarin yaptiklari bu olaganüstü is karsisinda, bu canlilari yönlendiren üstün bir iradenin varligini kabul etmemiz gerekir. Evrimciler bunu "içgüdü" kavramiyla geçistirmeye ve arinin kendisine ait bir özellik gibi göstermeye çalisirlar. Oysa eger bir "güdü" varsa, bu tüm arilara hakimse ve birbirinden habersiz arilarin uyum içinde çalismalarini sagliyorsa, bu durumda tüm bu küçük canlilara hakim olan üstün bir Akil var demektir.

Daha açik bir ifadeyle, bu küçük canlilari yaratmis olan Allah, onlara yapmalari gereken isi "ilham" etmektedir. Bu gerçek, 14 asir önce Kuran'da insanlara söyle bildirilmistir:

Rabbin bal arisina vahyetti: Daglarda, agaçlarda ve onlarin kurduklari çardaklarda kendine evler edin. Sonra meyvelerin tümünden ye, böylece Rabbinin sana kolaylastirdigi yollarda yürü-uçuver. Onlarin karinlarindan türlü renklerde serbetler çikar, onda insanlar için bir sifa vardir. Süphesiz düsünen bir topluluk için gerçekten bunda bir ayet vardir. (Nahl Suresi, 68-69)

Ari Bir Matematik Profesörü Müdür?

Kuran’da dikkat çekilen disi bal arisinin yaptiklarini iyice inceledigimizde arinin kabiliyetlerine sasmamak elde degildir. Arinin yasayacagi evini (kovanini) olusturmasi, bu evin içindeki petekleri insa etmesi matematiksel bir deha gerektirmektedir.

Bal arilari milyonlarca yildir peteklerini altigen yapmaktadir (On milyonlarca yil öncesine ait ari fosillerinden bu anlasilmaktadir). Acaba neden bu sekil dikdörtgen, besgen, sekizgen degil de altigendir? Bunu arastiran matematikçiler birim alanin tamamen kullanilmasi ve en az malzemeyle petek yapilabilmesi için en ideal seklin altigen oldugunu ortaya koydular. Petekler üçgen ya da dörtgen olsaydi, bosluksuz kullanilabilecekti. Fakat altigen hücreler için kullanilan malzeme üçgen ya da dörtgen için kullanilan malzemeden daha azdir. Diger birçok geometrik sekilde ise kullanilmayan bölgeler ortaya çikacakti. Sonuç olarak altigen hücre, en çok miktarda bal depolarken, yapilmasi için en az balmumu gereken sekildir.
Disi (isçi) arilarin bu çalismalarinda en çok ilgi çeken durumlardan biri onbinlerce isçi arinin her birinin, birer tuglacigini biraktigi bu yapinin, geometrik ölçülere bütünüyle uyabilmesidir. Matematikçiler verilen belirli miktardaki balmumuyla yumurtadan çikacak kurtçuklari içine alabilecek daha genis bir yer yapilamayacagini ispatlamislardir. Böylece isçi arilar belirli miktardaki gereçle, gereken büyüklükteki bir yapinin en ekonomik biçimde nasil yapilabilecegini göstermektedirler.
Antoine Ferchault adindaki bir Fransiz böcek bilgini, bunu “Arilar problemi” diye taninan bir geometri problemi olarak ortaya koymustur. Bu problem sudur: “Tabani birbirlerine göre egimi ayni olan üç çesit eskenar dörtgen ile kapanmis düzgün altigen bir dik prizma verilsin. Bu prizmanin toplam yüzey alaninin en küçük degerde olmasi için eskenar dörtgenler arasindaki açilar ne olmalidir?” Biri Alman, biri Isviçreli, biri de Ingiliz olan üç taninmis matematikçi bu problemin çözümüyle ugrastilar ve su sonuca vardilar: 70° 32′ (70 derece ve 32 dakika). Gerçekten de bu, disi bal arilarinin yaptigi petek gözeneklerinin açisinin tami t----- aynisidir.
Isçi arilarimiz petegin yapimina birkaç farkli noktadan baslarlar. Is ilerledikçe petegin gözenekleri orta yerde birlesir. Bu durumda kaynasma noktasindaki peteklerin açilari yine kusursuzdur. Bu isçi arilarin petegin yapimina rastgele koyulmadiklarini, baslangiç ve bitis noktalari arasindaki uzakliklari, arkadaslari olan diger isçi arilarinin pozisyonlarini önceden çok ince bir sekilde hesapladiklarini ortaya koyar. En usta matematikçiler bile arinin hesabinin kusursuzlugunu 70° 32′ (70 derece ve 32 dakika)’yi hesaplayarak ortaya koymaktadirlar. Fakat bu matematik profesörlerine elinize bir cetvel alin, bu açilari tam tutturarak bir altigen çizin desek, hele hele bu hesaplari yapan üç profesöre üçünüz ayri yerden baslayarak altigenler çizin, ortadaki altigenler de tam düzgün, kusursuz olsun desek hiç süphesiz bu kadar ince bir çizimi beceremezlerdi. Görülüyor ki ari, hem büyük bir teorisyendir, hem de müthis bir pratisyendir. Teoride hesaplanmasi çok zor olani hesaplamis, pratikte ise bizim el ve gözlerimizle tayin edemeyecegimiz hassasliktaki ölçüleri tutturmustur.
Alti hafta yasayabilen arilar tüm bu hesaplari ve uygulamalari nasil gerçeklestirmektedir? Arilarin bu yaptiklarini “içgüdü” diye niteleyip, tüm bu harikaliklari tesadüfen olusmus gibi göstermek Yusuf suresinin 40. ayetinin isaret ettigi gibi isimlendirmelerin arkasina siginmaktir. Içgüdü kelimesi, sadece bir isimlendirmeden ibaret olup aslinda hiçbir açiklama ortaya koymayan bir terimdir. Kuran ariya vahyedildigini söyleyerek, arinin tüm bu yaptiklarinin, Allah’in proglamlamasi ve düzenlemesinin sonucunda oldugu ortaya koymaktadir. alti haftada en zeki canli olan insan “1,2,3″ diyerek, üçe kadar saymayi bile beceremez… Arinin tüm bu yaptiklarinin ne ari tarafindan ögrenildigini, ne de tesadüfen olustugunu söylemek mümkündür. Açikça bellidir ki ariyi Yaratan, ariyi bütün özellikleriyle beraber yaratmis, tüm bu matematiksel problemleri halletmis ve ariya en mükemmel uygulamalari yaptirmistir. Yine bu Yaratici, ariya kendi ihtiyaçlarindan fazla bal yaptirtarak, insanlara nimetlerini göstermektedir.
71 Görmezler mi ki kudretimizle nice hayvanlari yarattik da onlara sahip olmaktadirlar.
72 Onlari kendilerine boyun egdirdik. Bir kismina binmekte, bir kismini yemektedirler.
73 Onlarda kendileri için daha nice yararlar ve içecekler vardir. Hala sükretmiyorlar mi? 36 Yasin Suresi 71-73