Fidan Dikmenin ve Ekin Ekmenin Fazileti Babı

[ACİZKUL]

7- (1552) Bize tbni Nümeyr rivayet etti. (Dedi ki) : Bize babam rivayet etti. (Dedi ki) : Bize Abdülmelik, Atâ'dan, o -da Câbir'den naklen rivayet etti. Câbir şöyle demiş: Resûlüllah (Sallallahü Aleyhi ve Seîiem) :
«Bİr müslüman bir ağaç dikerse, o ağaçtan yenilen (yemiş) mutlaka onun için sadakadır. O ağaçtan çalınan (yemiş) onun için sadaka, yabanî hayvanların yediği sadaka, kuşların yediği dahî onun için sadakadır. (Ha*sılı) bir kimse o ağacı (n yemişini yeyip) azaltırsa, bu onun için mutlaka sadaka olur.» buyurdular.

8- (...) Bize Kuteybe b. Saîd rivayet etti. (Dedi ki) : Bize Leys ri*vayet etti. H.
Bize Muhammed b. Rumh da rivayet etti. (Dedi ki) : Bize Leys, Ebu'z-Zübeyr'den, o da Câbir'den naklen haber verdi İd, Peygamber (Salktlhhü Aleyhi ve Sellem) hurmalığının içinde bulunan Ümmü Mübeşşir-i Ensâriyye'nin yanına girerek ona :
«Bu hurmalığı kim dikti, müslüman mı, kâfir mi?» diye sormuş.
Ümmü Mübeşşir :
— Müslüman (dikti) cevabını vermiş.
Bunun üzerine Resûlüllah (Salîallühü Aleyhi re Sellem):
«Eğer bir müslüman bir ağaç diker veya ekin eker de ondan bir insan yahut hayvan veya başka bir şey yerse, bu onun için mutlaka sadaka olur.» buyurmuşlar.

9- (...) Bana Muhammed b. Hatim ile İbni Ebî Halef rivayet et*tiler. (Dediler ki) : Bize Ravh rivayet etti. (Dedi ki) : Bize İbni Cüreyc rivayet etti. (Dedi ki) : Bana Ebu'z-Zübeyr haber verdi ki, Câbir b. Ab-dillah'ı şunu söylerken işitmiş : Ben Resûlüllah (Saîlallahü Aleyhi ve Sellem):
«Eğer müslüman bir adam bir fidan diker veya ekin eker de, ondan bir yabanî hayvan, kuş yahut başka bir şey yerse, bunda onun İçin mut*laka sevab vardır.» buyururken işittim.
İbni Ebî Halef (Kuş yahut başka bir şey yerine) : «Kuş bir şey* dedi.

10- (...) Bize Ahmed b. Saîd b. İbrâhîm rivayet etti. (Dedi ki) : Bize Ravh b. Ubâde rivayet etti. (Dedi ki) : Bize Zekerİyyâ b. İshâk ri*vayet etti. (Dedi ki) : Bana Amr b. Dînâr haber verdi ki, Câbir b. Ab-dillâh'ı şöyle derken işitmiş:
Peygamber (Saîlallahü Aleyhi ve Sellem) bir bahçede Ümmü Ma'bed'în yanma girerek:
«Ey Ummü Ma'bed! Bu hurmaları kim dikti; mütlüman mı, kâfir mi?» diye sordu. Ününü Ma'bed:
— Müslüman (dikti) diye cevap verdi. Resulü Hah (Sal laİhhü Aleyhi ve Sellem) :
«Eğer müslüman bir kimse ağaç diker de, ondan bir intan veya hay*van yahut kuş yerse, bu mutlaka onun için kıyamet »ününe kadar bir ta*da ka olur.» buyurdu. '

11- (...) Bize Ebû Bekr b. Ebî Şeybe rivayet etti. (Dedi ki) : Bize Hafs b. Gıyâs rivayet etti. H.
Bize Ebû Küreyb ile İshâk b. İbrahim de hep birden Ebû Muâviye'-den naklen rivayet ettiler. H.
Bize Amru'n-Nâkid dahî rivayet etti. (Dedi ki) : Bize Ammâr b. Muhammed rivayet etti. H.
Bize Ebû Bekr b. Ebî Şeybe de rivayet etti. (Dedi ki) : Bize îbni Fudayl rivayet etti.
Bu râvilerin hepsi A'meş'den, o da Ebû Süfyân'dan, o da Câbir'den naklen rivayette bulunmuşlardır.
Amr, Ammâr'dan rivayetinde; Ebû Küreyb de Ebû Muâviye*-den naklettiği rivayetinde ziyade ederek: «Ümmü Mübeşşir'den» dediler. tbni Fudayl'in rivayetinde : «Zeyd b. Harise'nin karısından»; îshâk'ın Ebû Muâviye'den rivayetinde ise : «Bâzan Ümmü Mübeşşir'den, o da Peygam*ber (Sallallahü A leyhi ve Sellem)'den dedi; bâzan demedi.» ibareleri vardır.
Bu râvilerin hepsi Peygamber (Sallallahü Aleyhi ve Sellem)'den naklen Ata', Ebu'z-Zübeyr ve Amr b. Dinar hadîsleri gibi rivayette bulunmuş*lardır.

12- (1553) Bize Yahya b. Yahya ile Kuteybe b. Saîd ve Muham-med b. Ubeyd el-Guberî rivayet ettiler. Lâfız Yahya'nındır. Yahya (Bize haber verdi) tâbirini kullandı; Ötekiler: Bize Ebû Avfine, Katâde'den, o da Enes'den naklen rivayet etti; dediler. En e s şöyle demiş; Resûlüllah (Sallallahü Aleyhi ve Sellem) :
«Eğer bir mOsfüman bir ağaç diker yahut ekin eker de, ondan bir kuş veya insan yahut hayvan yerse, bundan dolayı ona mutlaka sadaka olur.» buyurdular.

13- (...) Bize Abd b. Humeyd rivayet etti. (Dedi ki) : Bize Müslim b. İbrahim rivayet etti. (Dedi ki) : Bize Ebân b. Yezîd rivayet etti. (De*di ki) : Bize Katade rivayet etti. (Dedi ki) : Bize Enes b. Mâlik rivayet etti ki, Nebiyyullah (Sallallahü A leyhi ve Sellem) Ensârdajı bir kadın olan Ümmii Mübeşşir'in bir hurmalığına girdi de:
«Bu hurmaları kim dikti? Müslüman mı, kâfir mi?» diye sordu.
— Müslüman (dikti) dediler. Râvi yukarıkilerin hadîsi gibi rivayette bulunmuştur.
Bu hadîsin Ahmed b. Saîd rivayetinde Hz. Câbir b. Abdi11âh'dan nakleden râvi Amr b. Dînâr hakkında Ebû Mes'ûdu Dimaşkî şunu söylemiştir: «Müs1im'in bütün nüshalarında bu hadîste Amr b. Dînâr zikredilmiştir; hal*buki burada malûm olan Câbir'den Ebu'z-Zübeyr'in riva*yetidir.»
Hz. Enes rivayetini Buhlri «Müzârea» ve «Edeb» bahis*lerinde; Tirmizi «Ahkâm»da muhtelif râvilerden tahrîc etmişlerdir. Ağaç dikme hususunda İmam Ahmed b. Hanbel sa*habeden Ebû Eyyûb, Ebu'd-Derdâ\ Sâib b.H.al-lâd ve Muâz b. Enes hazerâtmdan hadîsler rivayet etmiş*tir. Alî b. Abdi1âzîz'in «El-Müntehab» adlı eserinde Enes (Radiyaîiahûanh)'dan güzel bir isnadla tahrîc ettiği bir hadîste: «Kesûlül-lah (Sallallahü Aleyhi ve Selleml;
«Birinizin elinde bir fidan bulunduğu halde kıyamet kopar da, henüz kopmadan o fidanı dikebilirse hemen diksin!» buyurdular denilmektedir.
Rivayetlerin bâzılarında Hz, Zeyd b. Harise 'nin zevcesi Ümmü Mübeşşir, bazılarında Ümmü Ma'bed olarak zikredilmiştir. îbni Abdilberr: «Bu tadının Ümmü Bişr binti'1-Berâ' b. Ma'rur olduğu söylenir.» diyor, Neve-vî, Ümmü Bişr dahî denildiğini ilâve etmiş: «İsminin Huleyde olduğunu söyleyenler varsa da bu rivayet sahîh değildir.» de*miştir.