Aşk gemisine binen kurtuluşa erer

[Reyhani]

Aşk gemisine binen kurtuluşa erer

Sevgi ve aşkın sultanı Mevlana’ya göre insan ALLAH’a akıl ile ulaşamaz. Kulun ALLAH’a ulaşmak için aşması gereken yol bir denize benzetilirse; akıl bu denizde yüzücü, aşk ise gemidir. Yüzmek güzel olsa da uzun bir yolculuk için sağlıklı değildir. Vuslata yüzerek ulaşmak isteyen insan, yol boyu pek çok müşkülata uğrar, hatta hayatından olabilir. Gemiye binen ise güvenilir bir yolculuk yapar. Mevlana, bu yolda aşk gemisine binenin kurtulacağını müjdeler.

Sevgi ve aşk üzerine, insanlığın babası Hz. Adem ve Havva’dan bu yana pek çok şey söylendi. Hikayeler, destanlar, şiirler yazıldı. Çünkü sevgi, insanın doğasında var olan fıtri bir duygu, varlığın özüydü. Sevginin şiddetli hali “aşk” diye bilindi. Fakat yine de söylenen hiçbir söz aşkı anlatmaya yetmedi. Mevlana bile aşkı tanımlamada kelimelerin kifayetsizliğini “Aşkı anlatmak, açıklamak için ne söylersem söyleyeyim, kendim aşka gelince, aşkı hissedince söylediklerimden utanırım. Her bahsi yazmakta koşup duran kalem, aşka gelince dayanamaz, ortasından yarılır...” diyerek mısralarına dökmüştür.

Mevlana (k.s) sarmaşığa benzetir aşkı. Sarmaşığın ağaca dolanıp da onu tepeden tırnağa sarması gibi; aşk da aşığın kalbine bir cemre gibi düşünce bütün vücudunu sarıp benliğini yakar. “Aşk, sevgiliden başka ne varsa, hepsini yakar yandırır” diye izah eder bu hali Mevlana. Böyle bir aşığın aklı fikri yalnızca maşukunda olur. Sarmaşık ağaca dolanır ve onu tepeden tırnağa sarıp sarmalar. Adeta ağacın gövdesi üzerinde kökler salar. Ağacın öz suyu sarmaşığa gıda olur. Sarmaşık büyüdükçe ağaç kurumaya başlar. Ağaç misali aşık da maşukunun hasret ve özleminden sararıp solar. Bedenin madde aleminin varlıklarıyla bağı birer birer çözülürken; ruh manevi güzelliklerle bezenir.

“Aşk öyle bir alevdir ki, bir tutuştu mu, Maşuk’tan başka her şeyi yakar. Birisi aşıklık nedir diye sordu. Dedim ki: ‘Bize dönersen bilirsin” diyen Mevlana gibi mutasavvıflar aşkı gerçek ve geçici olmak üzere ikiye ayırır. Geçici aşk herherhangi birine duyulan sevgidir. Hakiki aşk ise ALLAH’a duyulan “aşk”tır. Mevlana’ya göre kişi ilahi aşkı tatmadan önce beşeri aşkı tatmalıdır ki olgunlaşsın. Yoğrulup belli bir kıvama erişsin. Sevgilisiyle buluşan gönül, mutlak güzelliğe doğru yol bulsun. Mevlana “Gönülden suretleri sil süpür ki, o suretsiz olan sureti bulasın” der.

Aşk, devasız bir dert

Hakiki ibadet erlerinin gerçek aşk ehli olduğunu söyleyen Mevlana ibadeti kölenin, tüccarın ve aşığın ibadeti olarak üçe ayırır. Köle, cehennemden korktuğu için ibadet eder. Cennet vaadi için ibadet edenler ise tüccar ruhlu kimselerdir. Tüccarlar kazanç getirmeyen bir işin yanına uğramazlar. Hak katında asıl ibadet edenler ise aşk ehlidir. Çünkü onlar ne cehennem korkusu ne de cennet sevdası taşırlar. Yalnızca ALLAH rızası için ibadet ederler.

Mevlana bütün güzelliklerin kaynağını aşkta bulur. Metafizik ilimlerden tutun da fen ilimlerine kadar bütün alem hep aşkı söyler, aşkı anlatır. Çünkü varlığın kaynağı aşktır. Onun için her varlık kendi halinde aşkı yaşar, aşkı anlatır. Kuşlar seherde aşk ile öter. Rüzgar aşkla eser. Meyveler aşkla olgunlaşır. Kainat her haliyle aşkı yaşar ve aşkı söyler. Mevlana “Ey aşk! Herkesin yanında birçok adın ve lakabın var. Ben dün gece sana yeni bir isim taktım: Devasız dert” der ama yaradılışın özünü de aşkta bulmuştur. Aşksız geçen ömrü ise ömürden saymaz:

“Baht sana yar olur, yaver kesilirse; Aşk, seninle işe güce girişir. Aşksız ömrü hesaba sayma; O sayıdan dışarıda kalacaktır çünkü...”


Kadriye BAYRAKTAR - Semerkand Aile