TANIM:



Alerjinin en korkulan yaşamını yitirdi� veya �Arı sokmasından öldü…� gibi olayların nedeni hep anaflaksidir. Ülkemizde her yıl ortalama olarak 100 kişinin anaflaksiden dolayı yaşamlarını yitirdikleri söylenebilir.







ANAFLAKSİNİN SEBEPLERİ:



Anaflaksiye sebep olabilen pek çok madde vardır:







İlaçlar (penisilin röntgen çekilirken kullanılan kontrast maddeler…)







Serumlar ve aşılar







Kan ve kan ürünleri







Yiyecekler (Yumurta deniz ürünleri…)







Yiyeceklere konan katkı maddeleri







Bozulmayı önleyici maddeler (Sülfitler)







Renklendiriciler (Tartrazin)







Tat vericiler (Glutamat)







Fiziksel etkenler: Egzersiz soğuk







Çeşitli maddeler: Lateks sperm







ANAFLAKSİNİN BELİRTİLERİ:



Anaflaksi dolaşım ve sindirim sistemi olmak üzere pek çok organ sistemine ait belirtiler ortaya çıkar.



Anaflaksi penisilin iğnesi penisilin hapına göre çok daha ağır bir anaflaksiye yol açar!



Anaflaksi belirtileri anaflaksi saptanan bir kişinin en azından 24 saat süreyle doktor gözetimi altında kalması gerekir.







ANAFAKSİNİN GELİŞİMİ VE TEHLİKE SİNYALLERİ:



Anaflakside solunum ve dolaşım sistemini ilgilendiren belirtiler ciddi bir krizin işaretleridir.



Solunum sistemi belirtileri: Burunla ilgili olarak kaşıntı hatta tamamen imkansız kılar ve ölüme neden olur.



Bazı hastalarda ise astımlılarda olduğu gibi inatçı öksürük baş dönmesi.. vardır. Kan basıncının düşmeye başlaması ciddi bir anaflaksinin habercisidir. Yaşlı hastalar kalp krizi de geçirebilirler.



Sindirim sistemi belirtileri: Karında kramp tarzında ağrılar ishal ortaya çıkar.



Diğer belirtiler: Bu sistemlere ait belirtilerden başka birçok hastada halüsinasyon.. görülür.



Anaflakside ölüm: Anaflakside ölüm nedeni gırtlak ödemi veya inatçı tansiyon düşüklüğü veya kalp krizidir.







ANAFLAKSİ TEDAVİSİ:







Anaflaksi çok acil bir durumdur. Kişiye hemen girişimde bulunulmadığı zaman kısa zamanda ölüme sebep olabilir. Bu sebeple diğer taraftan yapılması gereken bazı işlemler vardır.







Alerjenin vücuda girdiği yer belli ise (Arı sokmasında olduğu gibi!) arının iğnesi çıkartılır.







Kişi sırtüstü yatırılır ve bacakları yukarı kaldırılır. Bu sayede beyin ve kalp gibi önemli organlara daha fazla kan gitmesi sağlanır.







Hasta sıcak tutulur.







Mümkünse oksijen verilir.







Anaflakside yaşam kurtarıcı ilaç ADRENALİN�dir. 1:1000�lik adrenalin5 ml dozunda 20 dakika arayla cilt altına zerk edilir.







Anaflaksi tedavisinde yararlanılan diğer ilaçlar kortizon ve antihistaminikler�dir. Astım krizi belirtileri olan hastalara bronş spazmını azaltan nefes açıcı ilaçlar da verilmelidir.







Kan basıncı düşük olan hastalara hem kan basıncını yükselten ilaçlar (vazopressörler) hem de damar yoluyla sıvı uygulanır.







Gırtlak ödemi nedeniyle asfiksi (boğulma) belirtileri gösteren hastalara nefes alabilmeleri için acil trakeostomi (ana nefes borusuna dışarıdan delik açılması) gerekir.







ANAFLAKSİDEN KORUNMA:







Daha önce anaflaksi geçirmiş olanlar durumlarını bildiren bir kart veya künye taşımalıdırlar.







Anaflaksi nedeniyle ölüm tehlikesi atlatanların yanlarında sürekli olarak adrenalin bulundurmaları gerekir. Bu kişilere adrenalini hangi durumda nasıl uygulayacakları da öğretilmelidir.







Anaflaksiye neden olan etkenlerden (ilaç yiyecek…) uzak kalınmalıdır.







Anaflaksi tanımlayan hastalara iğne şeklindeki ilaçlardan çok hap veya şurup verilmelidir.







Anaflaksi tanımlayan hastalara ß-bloker sınıfı ilaçlar verilmemelidir.







En azından 24 saat süreyle doktor gözetimi altında kalması gerekir