Döneminin ünlü doktorlarından olan Paracelsus (1493-1541) aynı zamanda bir madenciydi ve o dönemde iş-işçi sağlığı kavramları henüz ortada yoktu.



Daha sonra yaşamış bir doktor olan Bernandino Ramazzini (1633-1714) ise dikkatleri çalışanların sağlığına çekmiştir. Ramazzani günlük hekimlikte bu çok önemli noktaya hiç önem verilmediğini ya da hekimin hastanın mesleğini bilse bile buna aldırış etmediğini görmekteyim.



Ne yazık ki bu saptamadan 300 yıl kadar sonra günümüzde kimi zaman da bu sorunun yanıtı bilinmedikçe tanıya varılamayacaktır.



Meslek hastalıkları mesleksel akciğer hastalıkları içinde sıklığı giderek artan (İngiltere’de %26 Kanada’da %52) “mesleksel astım=meslek astımı” dır.



Astımlı hastaların %2-15′inin mesleksel astım olduğu düşünüldüğünde özellikle koruyucu önlemler ve tanı aşamasında taşıdığı özellikler açısından konuyu ele almanın önemi daha iyi anlaşılır.



Mesleksel astım değişken hava yolu daralmasıdır. Daha yakın zamanda yapılan bir tanımında değişken hava yolu daralması kavramına bir de hava yolu aşırı duyarlılığı kavramı eklenmiştir.



Hastalık iş kazası ya da ihmal nedeniyle yoğun karşılaşmayı izleyerek birden gelişir.



Solunan ajanın fiziksel ve kimyasal özellikleri duyarlılaştırıcı özellik taşıyan etkenlerle yoğun ve uzun süreli temasta riskin artacağı açıktır.



Koruyucu sağlık hizmetleri diğer sağlık sorunlarında olduğu gibi mesleksel astım için de öncelik taşır.



Birincil koruma ıslak havalandırma gibi önlemler iş kolunun özelliğine göre seçilip uygulanmalarına özen gösterilmelidir. Hepsinde olmasa da bazı ajanlar için kişinin sigara içiyor olması ek bir risk oluşturur; bu nedenle sigara karşıtı çalışmalar yürütülmelidir.



İkincil korumada işten ayrılmakla sorumlu ajana karşı bronş aşırı duyarlılığında azalma gözlenmektedir. İş yeri hekimlerinin düzenli olarak yaptıkları sağlık taramaları da erken tanı için kullanılabilecek önemli bir uygulamadır.



Mesleksel astım gelişmesinde yüksek risk taşıyan maddeler şunlardır: İzosiyanatlar (toluene diisocyanate odun tozları (%4 oranında).



Örneğin hasta; kimya hırıltı ve göğüste sıkışma hissi yakınmaları ile başvuruyorsa mesleksel astım olasılığı akla getirilmeli ve şu sorular sorulmalıdır:



1. İş yerinde hangi maddeleri kullanıyorsunuz?



2. İş yerinizde aynı yakınmalara sahip başka kişiler var mı?



3. Yakınmalarınızın işinizle ilişkili olduğunu düşünüyor musunuz?



4. Yakınmalarınız iş yerinde artıyor mu?



5. Yakınmalarınız tatil günlerinde işten uzaklaştığınızda azalıyor mu?



Tanıya yaklaşmak için ayrıntılı sorgulama gerekmektedir. Çalıştığı iş yeri ve işin özelliği hakkında bilgi alınmalıdır. Aynı iş kolunda meslek hastalığı geliştirme riski yönünden çok farklı iş çeşitleri olabilir. Çalışma koşullarını ve temas edilen ajanları tam olarak anlamak için iş yeri ziyareti yapmak gerekebilir. Çünkü hastanın kastettiği ile bizim anladığımız her zaman birbirini tutmayabilir.







………………………………………………………………… .Daha sonra iş yerine yapılan ziyaret sırasında:



……………..



�- Evet doktor hanım tankları temizleme



işinde çalışıyorum.�







Çalışma koşullarını ve karşılaşılan durumları tam olarak anlamak çok önemlidir.







Hastanın sorgulanması bittiğinde artık tanının kesinleştirilmesi gerekir. Mesleksel astım tanısını koymada bazı güçlükler vardır:



Bir kez hava yolu duyarlılığı gelişti mi mesleksel astım araştırmalarında en sık kullanılan yöntemlerdir; yine de anket sonucu mesleksel astımı düşündüren kişilerin 1/3′ünde ileri incelemelerle tanı doğrulanmamaktadır.



Resimde boya tankını solventle (çözücüyle) temizleyen bir işçinin hiçbir solunum önlemi almadığı dikkati çekiyor.



Tanı yöntemlerinden biri gözetim altında yapılmadıkça yeterince güvenilir olmayacağı sonucu çıkmaktadır.



Mesleksel astım tanısında en değerli yöntem donanımı ve deneyimi yeterli merkezlerde yapılmalıdır.



Birinci basamak sağlık birimlerinde çalışan doktorların yükümlülüğü kesin tanının konabileceği bir merkeze göndermelidirler.



Üçüncül koruma; yani hastalığın kötüleşmesini önlemek ve komplikasyonları engellemek (tıbbi bakım ve tedavi) yer alır. Tedaviye tanıdan hemen sonra başlanması ilaç yan etkilerinden sakınmak başlıca amaçlardır. Hava yollarındaki yangısal değişikliklerin ortadan kaldırılması tedavinin temelini oluşturur.



Sonuç olarak tıbbi ve hukuksal sorunlara yol açabileceği göz önünde bulundurmalı ve endüstrinin sunduğu olanaklardan yararlanırken bu uğurda kimsenin yaşamını ya da bedenini -sağlığını- tehliaaae atmasına göz yumulmamalıdır