Prof.Dr.M.ENVER DOLAR



Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi



İç Hastalıkları ve Gastroenteroloji Bilim Dalı -BURSA







Kolorektal kanserler günümüzde organ kanserleri içinde sıklık bakımından üçüncü sırayı rektum kanserinde beyaz ırkın baskın olduğu gözlenir.







ETYOPATOGENEZ



Mültifaktöryel nedenlerle gelişen kolorektal kanserlerin oluşumunda sonuçta somatik ve herediter mutasyonlara neden olabilen “genetik bir hastalık” olarak tanımlanmaktadır.



Kolorektal karsinomlar bir öncül lezyonu izlemeksizin gelişip 1 cm çapına gelmeden invazif hale geçtiğinde “De-Novo tip” yassı adenomatöz de ğişiklikler ve displazi yüksek kanser riskini taşıyan öncül lezyonlardır.







A. PREKANSERÖZ HASTALIKLAR



EPİTELYAL POLİPLER



Polip klinik ve endoskopik bir terim olup hamartomatöz ya da adenom şeklinde neoplazik bir gelişme de olabilir. Kesin tanı histopatolojik inceleme sonucu yapılır (Tablo.1).







Tablo 1: Kolorektal poliplerin sınıflaması







I-NON NEOPLAZİK POLİPLER



A-HİPERPLAZİK (:-):-):-):-)PLAZİK)



Geniş tip hiperplazik polipler



Adenom alanları içeren hiperplazik polipler



Mikst hiperplazik-adenomatöz polipler (Sarrated Adenoma)



B. HAMARTOMATÖZ



Peutz Jeghers polibi



Cowden hastalığı polibi



Jüvenil polip



Ganglionöromatozis



C. İLTİHABİ



Iltihabi (basit) polip



lltihabi granülomatöz stromalı polip



Lenfoid-polip-polipozis



II-NEOPLAZİK POLİPLER



A-Benign (Adenoma)



Tübüler adenom



Tübülo-villöz adenom



Villöz adenom



B-Malign (Kanser)



Noninvazif karsinom



Karsinoma in situ



İntramukozal karsinoma



İnvazif karsinom (Muskularis mukozayı geçmiş)







NON-NEOPLAZİK POLİPLER



Hiperplazik (:-):-):-):-)plazik) polipler: Genellikle kripta kesitleri yer yer testere dişini andıran görünümde olabilir. Stromal kollagen lif ve fıbroblastik elementlerde de belirgin hiperolazi vardır. Hiperplazik poliplerin 3 major varyantı tanımlanmıştır.



Geniş tip hiperplazik polipler: 1 cm’den büyük sesil ya da saplı olup yüksek silendirik hücrelerden baskın glandüler formasyonlar içeren ve büyük çaplara ulaşabilen poliplerdir. Displazi ve malign değişim gösterebilir.



Adenom alanları içeren hiperplazik polipler:Hiperplazi zemininde tübüler formasyon lar görülür.



Mikst hiperpiazik-adenomatöz polipler (Sarrated adenoma): Adenomatöz komponentli hiperplazik poliplerdir. Guddelerde testere görünümü saptanır.



Hiperpiazik polipler kolorektal kanserlere uyan bazı özellikleri taşıdıkları gözlenmiştir. Hiperplazik polipler genelikle benign mukozal proliferasyonlar olarak kabul edilirsede bunların büyük tipleri ve adenom komponentli varyantlarının malignite potansiyeli taşıdığı kabul edilmekte ve kademeli kolorektal karsinogeneziste erken safhayı oluşturduğuna dikkat çekilmektedir.



Hamartomatöz Polipler



Peutz-Jeghers Polipleri: Peutz-Jeghers sendromunda polipozisle birlikte majör belirtisi olan deri ve daha çok ağız içi mukokutaneöz pigmentasyon ile birlikte görülür. Bu sendromda nadir olarak selim ve habis over tümörleri displazik ve karsinomatöz transformasyon gösterebilmektedir.



Cowden Hastalığı: Gastrointestinal poliplerin görüldüğü otozomal dominant bir hastalıktır. Barsak polipleri dışında meme ve tiroid kanseri iltihabi yada lipomatöz stromalı hiperplazik polipler olduğu görülür. Cowden sendromunda barsakta gelişen poliplerde malignite riski düşüktür.



Jüvenil Polipler: Daha çok birinci ve ikinci dekadlarda görülen iltihabi infiltrasyon ve hipervaskülarizasyon gösterir. Soliter jüvenil polipler malignite potansiyeli taşımamaktadır. Ancak bu tür polipten gelişen karsinom olguları bildirilmiştir