Gırtlak hastalıkları







Gırtlak sesin oluşturulduğu organdır; bu nedenle hastalandığnıda konuşma da etkilenir. Tedavide erken davranılırsa bütün rahatsızlıkları iyileştirilebilir.







Gırtlakta (larenks) mideye inmelerini sağlar. Soluk alıp verdiğimiz zamansa doğal olarak açılır.







Yeri ve yapısı



Gırtlak öksürükle dışarı atılabilir.







Ses



Gırtlağın içinde dudaklar ve çenenin hareketi ile yapısından da etkilenir.







Girtlak yaralanmaları



Gırtlak yumruk ya da bıçak gibi bir etkenle yaralanınca tıkanabilir. Tahriş edici (aşındırıcı) dumanlar genellikle hastayı oldukça rahatsız eder.







Yaşamsal önem taşıyan nokta akciğerlere hava gitmesinin sağlanmasıdır ve bu genellikle hastanede gerçekleştirilir. Ya soluk borusundan aşağı bir boru sokularak yapay bir geçit oluştururlar ya da gırtlağın altından soluk boruuna bir delik açılarak havanın doğrudan akciğerlere dolması sağlanır. Böyle bir deliğin açılmasına "trakeostomi" adı verilir.







Akut gırtlak iltihabi



Akut gırtlak iltihabı (larenjit) grip ya da nezle gibi bir enfeksiyon vb.) ve çok fazla sigara dumanı gibi bir etkenin yaptığı tahrişe bağlıdır.







Hasta konuşmada güçlük çeker. Sesi kısılır hatta bazen tümüyle yok olur. Fırtlakta ağrı ve duyarlık hissedilir.







Bu bütünüyle iyileşir. İçine yumuşatıcı maddeler eklenmiş sıcak su buharının solunması da iye gelebilir; antibiyotikler ise genellikle pek yararlı olmaz.







Kronik gırtlak iltihabı



Akut iltihabın tersine kronik iltihap uzun sürer. Nedeni tahriştir. Tahrişi yapan ise genellikle aşırı bağırma toz ve sesin aşırı kullanılmasıdır. Sürekli ses kısıklığı gırtlak kanserinin de bir belirtisi olabilir. Ama nedeni ne olursa olsun kronik gırtlak iltihabı mutlaka doktora gidilmesini gerektiren bir durumdur.







Girtlak kanseri



Bu kanser türüne erkeklerde kadınlara oranla on kat daha fazla ve özellikle aşırı sigara içenlerde rastlanılır.







Kanser kuru bir öksürük ve bazen öksürükle birlikte kan damlalarının gelmesi izler ve birkaç hafta sonra yutma ile soluk alma güçlüğü ortaya çıkar.







Tedavi edilmezse ölümcüldür. Erken tam konursa yemek borusunu kullanarak konuşmayı ve kalıcı bir trakeostomi yoluyla soluk alıp vermeyi öğrenir.







Polip ve nodüller



Polipler mantara benzeyen küçük kütlelerdir. Sesin uzun sure aşırı kullanılması sonucu ses telleri üstünde oluşur ve ses kısıklığına neden olurlar. Ses telleri nodülleri (şarkıcı ya da öğretmen nodülü de denir) de benzer biçimde kütlelerdir ve uzun süreli aşırı kulanım sonucu oluşurlar. Nodüllerin ve poliplerin cerrahi yoldan çıkarılması gerekir.







Gırtlak difterisi



Eskiden korkulan bir hastalık olan difteri hava yolunun tıkanmasıyla hasta ölebilir.







Larengotrakeobronşit



Bu yoğun bir balgam oluşur.







Eğer vaka ciddiyse trakeostomi gerekir. Daha hafif durumlarda ise oksijen ve antibiyotik yeterli olabilir. Ayrıca hastanın çevresindeki havanın sıcak ve nemli olmasının (iltihaplı bölgeleri yumuşatır) sağlanması da iyi olur.







Ses telleri siniri yorumlanması güç olan bir belirtidir. O yüzden doktorlar genellikle başka testlerin de yapılmasını isterler.







Gırtlağı ilgilendiren hastalıkların sayısı oldukça fazladır gecikmeden doktora bildirilmelidir.







Gırtlak iltihabinin evde tedavisi



Kısa süreli ses kısıklığından mutlaka bir doktora gidin.