Konu: Sİvas’in İlÇelerİ

Sivas ilinin ilçeleri; Akıncılar, Altınyayla, Divriği, Doğanşar, Geremek, Gölova, Gürün, Hafik, İmralı, Kangal, Koyulhisar, Suşehri, Şarkışlı, Ulaş, Yıldızeli ve Zara'dır.

Akıncılar : Sivas'a 210 km uzaklıktadır. Önemli tarihi eserleri; Hatipoğlu Camii, Bahattin Şeyh Türbesi, Yusuf Şeyh Türbesi, Doğantepe ve Erence köylerinde Bizans dönemine ait olduğu sanılan iki kaledir.

Altınyayla : Sivas'a 80 km. uzaklıktadır. Önemli tarihi eserleri; Altınyayla Camiidir.

Divriği : Sivas'a karayolu ile 184 km, demiryoluyla 179 km uzaklıktadır. Divriği Ulu Camii ve Darüşşifası (ilçe merkezindedir ve UNESCO'nun ''Dünya Mirası'' listesinde yer almaktadır), Divriği Kalesi ve Kale Camisi, Kesdoğan Kalesi, edit Paşa Camii, Sitte Melik Kümbeti, Nurettin Salih Kümbeti, Naip (Gazezler) Kümbeti, Sinaniye Hatun Türbesi, Ahi Yusuf Türbesi, Pamuk Han, Burma Han, Mirçinge Hanı, Dipli Han, Aşağı Kilise, Yukarı Kilise, Erşün Kilisesi, Odur Kilisesi, Handere Köprüsü, Hüseyin Gazi Türbesi, Seyit Baba Türbesi ve ahşap işçiliğinin çok güzel örnekleriyle süslenmiş çok sayıda konak görülmeye değer tarihi eserlerdir.

Doğanşar : Sivas'a 95 km. uzaklıktadır. Ulu Camii, Kale Camii, Uzunbelen Hubyar Türbesi bu ilçededir.

Gemerek : Sivas'ın batısında yer almaktadır. Sızır Kasabasında Göksu Çayı üzerinde bulunan Sızır Şelalesi doğal güzelliğe sahiptir. Önemli tarihi eserleri; Merkez Camii, İnkışla Cami, İnkışla Hamzalı Cami, Çepni Cami, Şahruh Köprüsü, Sızır Kasabasında Eskiköy ören yeri, Karacaören ve Dendeliz Ören yeri kalıntılarıdır.

Gölova : Sivas'a 198 km uzaklıktadır. Gölova baraj gölü çevresi ve yaylalarıyla doğal güzelliğe sahiptir. Çobanbaba Türbesi bulunmaktadır.

Gürün : Sivas'ın güneyinde yer alamaktadır.İlçe merkezinde Ulu Camii, Kilise, 50'ye yakın suni mağara, Şuğul Vadisinde de 3 mağara vardır. Kaletepe, Yılanlı, Taşlı, Höyüklüyurt, Davul, İncesu, Böğrüdelik höyükleri tarihi eser tescillidir.

Hafik : Sivas'a 37 km. uzaklıktadır. Hafik Gölü, Lota Gölü, yaylaları ve doğal güzelliği olan yerdir. Önemli tarihi eserleri; Hükümet Konağı, Tuzhisar Kilisesi'dir.

İmranlı : Sivas'a 106 km. uzaklıktadır. Önemli tarihi eseri; Gogi Baba Türbesi’dir.

Kangal : Sivas'ın 86 km. güney-doğusundadır. İlçeye 13 km. uzaklıkta, Kavak Köyü mevkiinde bulunan Balıklı Kaplıca sedef hastalığını tedavi edici özelliği ile sağlık turizmi açısından çok önemli bir yerdir. Alacahan kasabasındaki Alacahan Kervansarayı, Halil Rıfat Paşa Köprüsü, Tekke Köyündeki Samut Baba Kümbeti görülmeye tarihi eserlerdir. İlçede ayrıca Meydan Cami, Kuşçu Köyü Cami, Şeyh İbrahim El Aziz Cami, Demiryurt Cami, Acısu Köprüsü, Şeyh Merzuban Türbesi, Pir Gökçe (Pir Göcek) Türbesi, Demiryurt Mağaraları görülmeye değer yerlerdir. İlçe sınırları içinde Oyuklu Höyüğü, Lafçılar Ağılı Höyüğü, Kültepe ve Tepecik Höyükleri vardır.

Koyulhisar : Sivas'a 180 km. uzaklıktadır. Eğriçimen, Kengercik,Arpacık, Sarıçiçek yaylaları doğal güzelliği olan yerlerdir. Önemli tarihi eserleri; Aşağı Kale (Kale-i Zir), Yukarı Kale (Kale-i Bala), Fatih Camii, Hacı Murat Hanı’dır.

Suşehri : Sivas'a 144 km. uzaklıktadır.Önemli tarihi eserleri; Balhatun Camii (Balkıs Hatun), Köse Süleyman Türbesi’dir.

Şarkışla : Sivas'a 81 km. uzaklıktadır. Önemli tarihi eserleri; Aşık Veyse Müzesi, Ulu Camii, Hardal Köyü Camii, Kale’dir.

Ulaş : Sivas'a 37 km. uzaklıktadır. Önemli tarihi eserleri; Acıyurt Köyü Camii, Şeyhderdiyar (Şeyh Mehmet Dede) Türbesi’dir.

Yıldızeli : Sivas'a 45 km. uzaklıktadır. Önemli tarihi eserleri; Şeyh Halil Türbesi, Akcakoca Köyü Türbesi, Banaz Köyü Türbesi, Kümbet Köyü Kalesi, Akçakale Kalesi’dir.

Zara : Sivas'a 72 km. uzaklıktadır. Tödürge Gölü doğal güzelliği olan yöredir. Önemli tarihi eserleri; Meydan Camii (Çarşı Camii), Kuşan Köyü Camii, Şeyh İbrahim El Aziz Camii, Demiryurt Camii, Acısu Köprüsü, Şeyh Merzuban Türbesi, Demiryurt Kaya Mağaraları’dır.

İlçeleri

Sivas’ın biri merkez olmak üzere on yedi ilçesi vardır.

Merkez: 1990 sayımına göre toplam nüfûsu 270.329 olup, 221.512’si ilçe merkezinde, 48.817’si köylerde yaşamaktadır. Merkez bucağına bağlı 70, Bedirli bucağına bağlı 13, Karaçayır bucağına bağlı 14, Karayün bucağına bağlı 19, Kayadibi bucağına bağlı 22 köyü vardır. İlçe toprakları genelde dağlıktır. Güneybatısında İncebel Dağları, güneydoğusunda Tecer Dağları, kuzeyinde Meraküm Yaylası yer alır. Başlıca akarsuları Tecer Suyu ve Kızılırmak’tır.

Ekonomisi tarım ve hayvancılığa dayalıdır. Tarım üretimi genelde halkın kendi tüketimini karşılamaktadır. Yaylacılık metoduyla küçükbaş hayvan beslenir. Et kombinası, süt ürünleri, yem, dokuma, çimento, döküm, yedek parça, metal eşyâ, çivi, tuğla-kiremit fabrikaları ve TCDD’ye bağlı Türkiye Demiryolu Makina Sanâyi A.Ş. başlıca sanâyi kuruluşlarıdır.

İlçe merkezi Kızılırmak Vâdisinin kuzey kesiminde kurulmuştur. Ortasından Tavra Suyu, doğusundan Mismil Çayı geçerek 4 km yakınındaki Kızılırmak’a karışır. Denizden yüksekliği 1285 metredir. Ankara-Erzurum demir ve karayolu ilçeden geçer. İlçe belediyesi 1868’de kurulmuştur.

Akıncılar: 1990 sayımına göre toplam nüfûsu 11.085 olup, 5320’si ilçe merkezinde, 5765’i köylerde yaşamaktadır. Merkez bucağına bağlı 33 köyü vardır. Yüzölçümü 415 km2 olup, nüfus yoğunluğu 27’dir. İlçe toprakları orta yükseklikte engebeli arâziden meydana gelmiştir. Denizden yüksekliği 975 metredir. Kelkit Çayı Vâdisinde küçük düzlükler vardır. Vâdi ılıman iklimiyle başlıca tarım alanıdır.

Ekonomisi tarıma dayalıdır. Başlıca tarım ürünleri, şekerpancarı, buğday, patates, arpa ve elmadır. Meyve ve sebzecilik yaygın olarak yapılır. Düz kesimlerde büyükbaş, dağlık bölgelerde ise küçükbaş hayvan besiciliği yapılır. İlçe merkezi Kelkit Irmağının bir kolu kıyısında kurulmuştur. Ordu ve Amasya’yı Erzincan’a bağlayan karayolu ilçe merkezinin yakınından geçer. Suşehri’ne bağlı bir bucakken 9 Mayıs 1990’da 3644 sayılı kânunla ilçe oldu. Eski ismi Yukarıezbider’dir. İl merkezine 172 km uzaklıktadır.

Altınyayla: 1990 sayımına göre toplam nüfûsu 15.739 olup, 3017’si ilçe merkezinde, 12.722’si köylerde yaşamaktadır. Merkez bucağına bağlı 20 köyü vardır. Yüzölçümü 814 km2 olup, nüfus yoğunluğu 19’dur.

İlçe Karatonus Dağlarının eteğinde Karatonus Ovasının üzerinde kurulmuştur. En önemli dağı ilçenin güneyindeki Karatonus Dağlarıdır. Karatonus Dağlarının eteklerinden başlayan ova, Kormaç Dağlarının kuzeyi boyunca doğuya doğru uzanır. Ova tamâmen tarıma elverişli bir düzlüktür. Karatonus Dağı eteklerinde İbicek, İncecik ve Mergesen yaylaları vardır. İlçe topraklarında Kızılırmak’ı besleyen küçük dereler yer alır. İlçede kara iklimi hâkimdir.

İlçe ekonomisi tarım ve hayvancılığa dayalıdır. Kuru tarıma elverişli yerlerinde buğday, arpa ve yulaf ekilmektedir. Sulu tarım yapılabilen yerlerde ise şekerpancarı ekilir. Yaylacılık metoduyla koyun ve Ankara keçisi, alçak kesimlerde ise sığır beslenir.

Şarkışla’ya bağlı bir bucakken 9 Mayıs 1990’da yapılan idârî düzenlemeyle ilçe oldu. İl merkezine Ulaş ilçesinden 80 km, Şarkışla üzerinden ise 112 km uzaklıktadır. Denizden yüksekliği 1050 metredir.

Divriği: 1990 sayımına göre toplam nüfûsu 33.105 olup, 17.664’ü ilçe merkezinde, 15.441’i köylerde yaşamaktadır. Merkez bucağına bağlı 44, Danişment bucağına bağlı 13, Gedikpaşa bucağına bağlı 11, Mursal bucağına bağlı 11, Sincan bucağına bağlı 29 köyü vardır. Yüzölçümü 2782 km2 olup, nüfus yoğunluğu 12’dir. İlçe toprakları dağlık olup, çok sayıda akarsuyla parçalanmıştır. Kuzeyinde Çengelli Dağı, güneyinde Yama Dağı yer alır. Başlıca akarsuyu Çaltı Suyudur. İlçenin en önemli düzlüğü Planga Düzlüğüdür. Çaltı Suyunun güneyinde 20 km2ye yaklaşan bir alanı kaplar. İlçe topraklarının denizden yüksekliği 1250 metredir.

İlçe ekonomisi mâdenciliğe dayalıdır. İl merkezinin kuzeyindeki Demirdağında bulunan demir yatakları 1938’den beri Etibank tarafından işletilmektedir. Demir yataklarının büyüklüğü ve zenginliği açısından dünyâdaki demir rezervlerinin en önemlilerindendir. Akarsu boylarındaki düzlüklerde tarım yapılır. Başlıca tarım ürünleri buğday, patates, soğan, elma, erik ve üzümdür. Üretim il halkına yöneliktir. Ayrıca ilçe topraklarındaki linyit yatakları işletilmektedir.

İlçe merkezi, Çaltı Suyunun güney kıyısında kurulmuştur. Sivas-Erzincan demiryolu ilçe merkezinden geçer. İl merkezine 169 km mesâfededir. İlçe belediyesi Cumhûriyetten önce kurulmuştur.