Soykırım Anıt ve Müzesi (Merkez)



Iğdır Soykırım Anıt ve Müzesi’nin yapımına 1 Ağustos 1997 tarihinde başlanmış, 5 Ekim 1999’da da açılışı yapılmıştır.


Soykırım Anıt ve Müzesi 1.3 hektarlık bir alan üzerine kurulmuştur. Türkiye’nin en yüksek anıtlarından biri olup, yüksekliği 43.50 m.dir. Anıtın altındaki 350 m2’lik alan müze olup, üzerine beş kılıcın oluşturduğu bir anıt dikilmiştir. Bu anıtın kılıçlarının granitleri Çin’den, diğer mermer, granit, taş ve keramik gibi malzemeler de Türkiye’nin çeşitli bölgelerinden getirilmiştir.


Anıttaki kılıçların kabzalarında tunç döküm rölyeflerle eski Türk devletlerinin kuruluşundan Cumhuriyete kadar gelen devreler anlatılmaya çalışılmıştır.


Anıtın altındaki müzede bölgede Ermenilerin 1915-1918 tarihleri arasında yapmış oldukları katliamlar, sonraki yıllarda bulunan toplu mezarlardan çıkarılan belge ve malzemeler ile fotoğraflar sergilenmektedir.



Oba Köyü Anıt Mezarı (Merkez)


Iğdır Oba Köyü’nde Ermenlerce katledilmiş Türklere ait toplu bir mezar, Prof.Dr. Enver Konukçu tarafından 1986 yılında ortaya çıkarılmış, bu katliam olayı ile ilgili belgelere de arşivlerde rastlanmıştır.


Toplu mezar kazısında öncelikle 6.00x8.00 m. ölçülerinde açılan açmalardan sonra demir kilitli bir kapı bulunmuş ve buradaki dolgu toprağın altında 90’a yakın iskeletle karşılaşılmıştır. Bu iskeletlerin kafatasları üzerinde delik, çatlak ve kırıklar bu insanların kafalarına vurularak öldürüldüklerini göstermiştir.


O dönemde yörede yaşayanlar ve tarihi belgeler Ermeni çetecilerinin Oba Köyü’nden topladıkları silahsız insanların çoğuna işkence yaptıkları, ardından da üzerlerine ateş açtıkları ve gazyağı dökerek de yaktıklarını doğrulamaktadır. Bu insanların bulundukları oda, ahşap direğin taşıdığı toprak damlı bir yapı idi. Bu olay tarihe Tandır Damı Katliamı olarak geçmiştir. Burada yapılan kazılar, ahşap direğin yanmasından ötürü toprak damın çöktüğünü gösteren yanmış ahşap parçalar, cam kırıkları, demir parçaları, kurşun çekirdekleri ve yoğun bir kül tabakasını ortaya çıkarmıştır.



Hakmehmet Köyü Anıt Mezarı (Merkez)



Iğdır Hakmehmet Köyü’nde 17 Eylül 1919’da Ermeniler tarafından katledilmiş 51 Türk’ün mezarı bulunmuştur. Katledilen bu insanların anısına Iğdır Valiliği’nce yaptırılan anıt mezar 4 Ekim 2002 yılında açılmıştır.


Tarihi kaynaklara Su Kuyusu katliamı olarak geçen bu olayda öldürülenlerin iskeletleri 5 Ekim 1999’da bulunmuş, yurtiçi ve yurtdışında bu olay duyurulmuştur.



Koç Başlı Mezar Taşları (Karakoyunlu)



Iğdır Karakoyunlu ilçesinde bulunan koç başlı mezar taşları Karakoyunlular döneminden günümüze gelebilen eserler arasındadır. Selçuklular ve Karakoyunlular döneminde yapılmış Doğu Anadolu’nun bir çok yerinde hayvan şeklinde mezar taşlarına rastlanmaktadır. Bu mezar taşları genellikle kahramanlıkları görülen kişiler ile genç yaşta ölen kişiler için dikilmiştir. Bu taşların üzerinde kitabelere rastlanmamaktadır.


Karakoyunlu’daki koç başlı mezar taşları yöresel taşlardan yapılmışlar ve bunların büyük bir kısmı da günümüze iyi bir durumda gelebilmiştir.



Kültepe (Merkez)


Iğdır Melekli beldesi yakınındaki Kültepe’de 1913 yılında yapılan kazılarda bir Urartu mezarlığı ortaya çıkarılmıştır. Bu mezarlıktaki ölülerin yakılarak, küllerinin küpler içerisine konulup gömüldüğü kazılar sonucunda anlaşılmıştır. Ayrıca bu mezarlıkta süs eşyaları, silahlar ve mühürler bulunmuştur.