Cennet yolu ilmihâli
Allahü teâlâ, insanların dünyada ve âhırette mes'ûd olmaları, rahat ve huzur içinde bulunmaları ve gönüllerini birleştirip, kardeşçe yaşamaları ve kendine kulluk vazîfelerini nasıl yapacaklarını bildirmek için, onlara Peygamberler gönderdi. İnsanların, her bakımdan en üstünleri olan bu seçilmiş zâtlar vâsıtası ile kullarına en iyi yaşama yollarını bildirdi. Peygamberlerinin en üstünü ve sonuncusu olan Muhammed aleyhisselâmın, dünyanın her yerinde, kıyâmete kadar gelecek olan bütün insanların Peygamberi olduğunu bildirdi. Allahü teâlâ, çok sevdiği bu Peygamberine melek ile, yirmiüç senede gönderdiği (Kur'an-ı kerim) adındaki büyük kitabında, emirlerini ve yasaklarını bildirdi. Kur'an-ı kerim, arabca olduğu için ve çok ince bilgileri ve aklın eremiyeceği şeyleri anlattığı için, Muhammed aleyhisselâm, bu kitabın hepsini, başından sonuna kadar, Eshâbına açıkladı. (Kur'an-ı kerimi benim anlattığımdan başka türlü açıklayan kâfir olur) dedi. İslâm âlimleri, Peygamberimizin yaptığı açıklamaları, Eshâb-ı kirâmdan işitip, herkesin anlıyabileceği gibi genişlettiler ve Tefsîr kitaplarına yazdılar. İslâm âlimlerinin, Kur'an-ı kerimin açıklamalarından ve ayrıca Peygamberimizin (Hadis-i şerif) denilen sözlerinden derliyerek yazdıkları din kitaplarına (ilm-i hâl) kitapları denir. Allahü teâlânın, Kur'an-ı kerimde bildirdiği (İslâm dîni)ni doğru, sağlam öğrenmek istiyenlerin, bu ilmihâl kitaplarını okumaları lâzımdır.
Şimdi sunduğumuz (Cennet Yolu) ilmihâlinin asl ismi (Miftâh-ul Cennet), yâni, Cennet kapısının anahtarıdır. 885 [m. 1480] senesinde Edirnede vefât etmiş olan Muhammed bin Kutbüddîn–i İznîkî yazmıştır.
Derin İslâm âlimi, seyyid Abdülhakîm Efendi, ((Miftâh-ul Cennet) ilm-i hâlinin yazarı sâlih bir zat imiş. Okuyanlara faydalı olur) buyurmuştur. Bunun için, bu kitabı neşrediyoruz. Birkaç yerine yapılan açıklamalar bir köşeli parantez [ ] içine konuldu. Bu açıklamalar, başka kitaplardan seçerek eklenmiştir. Bunların hiçbiri şahsî düşünceler değildir. Allahü teâlâ, hepimizi, pusuda bekliyen islâm düşmanlarının ve müslüman ismini taşıyan, hattâ din adamı geçinen sapıkların, mezhepsizlerin, dinde reformcuların tuzaklarına düşerek, bölünmekten, parçalanmaktan korusun! Hepimizi, sevgili Peygamberinin yolunda, izinde bulunan (Ehl-i sünnet) mezhebinde birleştirsin! Birbirlerimiz ile sevişmemizi, yardımlaşmamızı nasip eylesin! Âmîn. [İnsan, bir iş yapacağı zaman, evvelâ kalbine bir hatara [fikir, düşünce] gelir. Bunu yapmak ister. Bu isteğine (Niyet) denir. Bu işi yapmaları için uzvlarına [organlarına] emreder. emir vermesine (Kasıt, teşebbüs) denir. Uzvların iş yapmalarına (Kesb) denir. Kalbin yaptığı işlere (ahlâk) [huy] denir. Kalbe hatara altı yerden gelir: Allahü teâlâdan gelen hataralara (Vahy) denir. Vahy, yalnız Peygamberlerin kalblerine gelir. Meleklerin getirdikleri hataralara (İlhâm) denir. İlhâm Peygamberlerin ve sâlih müslümanların kalblerine gelir. Sâlih müslümanların verdikleri hataralara (Nasihat) denir. Vahy, ilhâm ve nasihat, dâimâ iyi ve faydalıdır. Şeytandan gelen hataralara (Vesvese), insanın kendi nefsinden gelen hataralara (Hevâ), kötü arkadaşın telkîn ettiği [aşıladığı] hataralara (İgfâl) denir. Nasihat her insana verilir. Vesvese ve hevâ, kâfirlerin ve fâsık müslümanların kalblerine gelir. İkisi de, fena [kötü] ve zararlıdır. Allahü teâlânın râzı olduğu, beğendiği şeylere (İyi) denir. Beğenmediklerine (Fena) denir. Allahü teâlâ, çok merhametli olduğu için, iyi ve fena şeyleri (Kur'an-ı kerim)de bildirmiştir. İyileri yapmağı emretmiş, fenaları yasaklamıştır. Bu emir ve yasaklara (Şeriat) denir. Bir kalb, iyi arkadaşların nasihatlarına ve akla tâbi olup, şeriate uyarsa, nûrlanır, temiz olur. Dünyada ve âhırette saadete, huzura kavuşur. Fena kimselerin igfâl edici, aldatıcı sözlerine, yazılarına ve nefse, şeytana uyup, şeriate uymayan kalb, kararır, bozulur. Nûrlu, temiz kalb, şeriate uymağı sever. Kararmış kalb, kötü arkadaşa, nefse, şeytana uymağı sever. Allahü teâlâ, çok merhametli olduğu için, dünyanın her yerinde yeni doğan çocukların kalblerini temiz olarak yaratmaktadır. Bunları, sonra anaları, babaları ve fena arkadaşları karartmakta, kendileri gibi yapmaktadır.]