Malatya


Cografi konum itibariyle tabii yol üzerinde bulunan Malatya ön tarihinin Paleolitik çaga kadar indigi, ansir (Buzluk) ve Inderesi mevkiinde bulunan magaralardan anlasilmaktadir.

1979 yilinda baslayan Karakaya Baraj Gölü kurtarma kazilari kapsamindaki Izollu mevkii Cafer Höyük''te yapilan kazilarda , o yöre insaninin paleolitik magaralardan çikip ilk defa ovada tarim ve hayvancilikla ugrastiklari ve yerlesik köy hayatina basladiklari anlasilmistir. Cafer Höyük kazilariyla, Malatya ve çevresinin M.Ö. 7000 yilinda iskana baslandigi anlasilmistir.

1979 - 1986 yillari arasinda kazilari sürdürülen Pirot - Caferhöyük çalismalari sonucu dünyanin ilk heykel örnegi sayilan, beyaz kireç tasindan yapilmis küçük figüranlar M.Ö. 7000 yilina tarihlenmektedir. Kazi sonrasi gün isigina çikarilan bu eserlerin bir kismi halen Malatya Müzesi''nde sergilenmektedir. Tarih kronolojisini takip ettigimizde, yörenin ana seramigi tek renk olup, ateste az pisirilmis koyu astarlidir. Bu seramik yaninda ithal mali Halaf tipi seramik örneklerinin Hekimhan, Kuyuluk, Hinso ve Arguvan-Karahöyük''te; Hassuna boyali seramik örneklerine Aslantepe, Degirmentepe, Isahöyük ve Firincihöyük''te rastlanmaktadir. Aslantepe ve Degirmentepe kazilari, bölgedeki yerlesimin M.Ö. 5000-3000 yillari arasinda Kalkolitik çagda devam ettigini göstermektedir.

Degirmentepe ve Aslantepe''de çok sayida tastan ve pismis topraktan damga mühürleri ile pismemis toprak mühür baskilari bu yörelerin önemli bir ticaret merkezi oldugunu belgelemektedir. Anadolu ile oldugu gibi, Kuzey Mezepotamya ve Suriye ile de Firat Nehri yoluyla ticaret bu dönemde yapilmistir.

M.Ö. 3000 yilinda Malatya yöresinde seramik genellikle elle yapilmis, hamuruna ince kum karistirilmis siyah astarlidir. Bu seramik örneklerine; Aslantepe, Hasirci, Firincihöyük, Karahöyük, Isahöyük, Morhamam, Kösehöyük, Imamoglu, Degirmentepe, Kösgerbaba ve Pirothöyük''te rastlanmistir.

Eski Tunç II. Döneminde, M.Ö. 2500 yillarinda baslayan seramik örneklerine yörede yer yer rastlanilmistir.

Eski Tunç III. Evrelerine ait elle yapilan, atesle pisirilen seramikler Malatya bölgesinde çogunlukla deve tüyü renkli olup, üzerindeki süsler, genis bantlar seklinde desenlerle kaplidir. Bu örneklere Aslantepe, Degirmentepe, Pirothöyük''te rastlanmistir. M.Ö. 3200 yillarina tarihlenen tapinak, Aslantepe kazilariyla 1992 yilinda gün isigina çikarilmis, bölgenin en önemli bir dini ve kültür merkezi konumunda, Mezepotamya kültürü ile çagdas ve hatta Anadolu''nun ilk tapinak örneklerinden olarak tarih ve arkeolojiye isik tutmaktadir.