Konu: Isparta Türbeleri

Piri Efendi Sultan (Piri Mehmet Halife) Türbesi (Merkez)

Isparta Namazgâh semtinde, bugünkü Halı Sarayı’nın karşısında bulunan Piri Efendi Sultan’ın türbesi yol açılması nedeniyle yerinden kaldırılmış ve eski mezarlığa nakledilmiştir. Ancak Piri Efendi Sultan’ın mezarı daha sonra kaybolmuştur.

Piri Efendi Sultan’ın asıl ismi Piri Mehmet Halife olup, Seyyid Ahmed Buhari’nin halifelerindendir. Isparta’da yaşamış ve 1554 yılında da burada ölmüştür. Onunla ilgili halk arasında yaygınlaşmış bir çok söylenti bulunmaktadır. Bunlardan birisine göre; Sarıdere’deki dağın eteğinde abdest almak için su bulamamış, elindeki âsâsını yere vurarak su fışkırtmıştır. Bunun yanı sıra Sultan II.Selim şehzadeliği sırasında Isparta’ya gelerek Piri Efendi’yi ziyaret etmiştir. Piri Efendi de ona “Büyük Şehzade Mustafa’ya taht nasip olmayacağını, Kanuni’den sonra kendisinin padişah olacağını” söylemiştir. Sultan II.Selim padişah olduktan sonra Isparta’da bulunan ve günümüze gelemeyen türbeyi yaptırmıştır.

Piri Efendi sağlığında Karaağaç Mahallesi’ndeki evine yakın bir yerde mescit, çeşme ve bir de okul yaptırmıştır.


Halife Sultan Türbesi (Merkez)

Isparta kent yerleşimi dışında İslam Hukukunda Miras Payları (Farazi) açıklayıcısı olarak ün yapmış Seydi Halife’nin türbesi bulunmaktadır. Günümüzde mimari bir özelliği olmayan türbe beton ve demir bir çatı ile örtülmüştür. Çatının üzeri kısmen açıktır.

Timur’un Isparta yöresini ele geçirdiği sırada Halife Sultan’dan ötürü Ispartalılara kötülük yapmadığı söylenmektedir.


Şeyh Alaeddin Efendi (Aldan Efendi) (Merkez)

Isparta Gülcü Mahallesi, Binti Emir Mezarlığı içerisinde Şeyh Alaeddin Efendi’nin türbesi bulunmaktadır.

Şeyh Alaeddin Efendi Erdebil Tarikatından olup, Seydi Halifenin de halifesidir. Günümüze gelebilen mezarı dikdörtgen planlı ve kiremit çatı ile örtülüdür. Mimari yönden herhangi bir özelliği bulunmamaktadır.


Hace’i Sultani (Abdülkadir Geylani) (Merkez)

Isparta Hisar Mahallesi’nde, Uyuoğlu Tekkesi ismi ile anılan yerde bulunan türbe, Hace’i Sultan adıyla tanınan Abdülkadir Efendi’ye aittir. Ispartalı olan Abdülkadir Efendi Sultan I.Murad dönemi bilginlerinden Mevla Ali Tusi’nin yanında bulunmuş, Ona hizmet etmiş ve bazı rütbeler almıştır. Sonraki yıllarda Fatih Sultan Mehmet’e de hocalık etmiş, Sadrazam Mahmut Paşa’nın garezinden ötürü 1467’de azledilmiş ve Isparta’da yaşamaya mecbur edilmiştir.

Abdülkadir Geylani’nin kurduğu tarikatın müridi olmuş ve ismini ondan ayırmak için de Hace’i Sultan denilmiştir. Ayrıca sakalını kına ile boyadığından da Kınalı Sultan ismi ile tanınmıştır.


Hızır Abdal Sultan Türbesi (Merkez)

Isparta Hızırbey Mahallesi’nde bulunan Hızır Abdal Sultan Türbesi XVI.yüzyılın ortalarında yapılmıştır. Vakıflar arşivinde bulunan vakfiyelere göre Hızır Abdal Sultan 1476 tarihinde Nakşibendi halifesi olarak Isparta’ya yerleşmiş ve burada bir dergah kurmuş, 1531 yılında da ölmüştür. Hızır Abdal Sultan Nakşibendi iken daha sonra dergahı Bektaşi tekkesine dönüşmüştür.


Yedi Şehitler Kesikbaş Türbesi (Merkez)

Click this bar to view the full image.
Isparta’nın fetih yıllarında yapılan savaş sırasında şehit olan ve her biri ayrı bir bölgeyi koruyan gazilerin öldükleri yere gömüldükleri söylenmektedir. Bunlardan biri Tabakhane Camisi yanındaki türbeye gömülmüştür. Diğerleri Şeremed Dede ismi ile İskender mahallesi’ne; Hu Dede adıyla Doğancı Mahallesi’ne; Kurtuluş ile Yenice mahallelerine gömülmüşlerdir.

Bu türbe çokgen gövdeli olup, üzeri kubbe ile örtülüdür. Türbe kesme taştan yapılmıştır.Yakın tarihlerde yapılan türbe mimari bir özellik taşımamaktadır. Türbenin girişi yuvarlak kemerlidir.

İncili Çavuş Türbesi (Merkez)


Click this bar to view the full image.
Isparta il merkezinde, İncili Çavuş’a ait olduğu söylenen ancak, içerisinde sandukası olmayan bir türbe bulunmaktadır. İncili Çavuş’un mezarı Sultanahmet’te Firuzağa camisi’nin haziresinde bulunmaktadır. Isparta’daki türbenin kime ait olduğu bilinmemekle birlikte halk arasında İncili Çavuş olarak tanınmıştır.


Türbe, Selçuklu mimari üslubunda yapılmıştır. Köfeki taşından yapılmış sekizgen gövdeli ve konik çatılıdır. Sekizgen gövdenin her kenarına yuvarlak sağır kemerler yapılmış ve bunların içerisine birer pencere açılmıştır.





Mübarizeddin Ertokuş Türbesi (Atabey)


Isparta Atabey ilçesindeki bu türbe, Mübarüziddin Ertokuş’un 1224 yılında yaptırdığı Ertokuş Medresesi’nin batısında yer almaktadır.


Türbe üslup yönünden medreseden ayrılmaktadır. Sekizgen planlı tuğladan yapılan türbenin üzeri pramidal bir çatı ile örtülmüştür. Medreseden üç ayrı girişi bulunan türbenin duvarları bir dizisi açık, bir dizisi koyu kırmızı kesme taştan örülmüştür. Türbenin altında mumyalık bulunmaktadır. Zemindeki sandukanın üzerinde bulunan izlerden çini ile kaplı olduğu anlaşılmaktadır. Kaide kısmı tamamen mavi çinilerle kaplı olan bu sandukanın çinileri bilinmeyen bir tarihte kaybolmuştur.



Şeyhül’islam Elberdai Türbesi (Eğirdir)


Isparta Eğirdir ilçesi Yazla Mahallesi’nde bulunan türbede gömülü bulunan Şeyhül’islam Elberdai Türkistan’ın Semerkant yakınında Berda’da dünyaya gelmiştir. 1364 yılında gittiği Hicaz’da Hızır Bey’e rastlamıştır. Ispartalı Hattat Yunuszade Hacı Halil Efendi’den öğrenildiğine göre; Hızır Bey de Onu Eğirdir’e davet etmiştir. Şeyhülislam Elberdai bunun üzerine Eğirdir’e gelmiş ve buradaki dergahın başına geçmiştir. Ölümünden sonra da buraya gömülmüştür.


Türbe kare planlı olup, üzeri Türk üçgenlerinin yardımıyla bir kubbe ile örtülmüştür. Daha sonra bu türbenin kubbesi yıkılmış, çatı ile örtülmüştür. Vakıflar Genel Müdürlüğü tarafından da 1993 yılında onarılmıştır.



Baba Sultan Türbesi (Eğirdir)


Click this bar to view the full image.
Isparta Eğirdir ilçesi Yazla Mahallesi’nde bulunan Baba Sultan Türbesi’nin beyaz mermerden sülüs kitabesinden türbenin, Hamidoğlu İlyas Bey tarafından İsa bin Musa adına 1358’de yaptırıldığı öğrenilmektedir.


Eğirdir Caddesi’nin üzerinde bulunan türbe sekizgen planlı olup, üzeri konik bir çatı ile örtülmüştür. Selçuklu mimari üslubundaki köfeki taşından yapılan türbenin her yüzünde yuvarlak kemerler ve bunların içerisinde de birer pencere bulunmaktadır. Türbenin girişi güney yönündedir. İçerisinde bezeme izlerine rastlanmamaktadır.


Türbe içerisinde Baba Sultan’dan başka Zorti Baba (Sureti Baba) ve Palaz Baba isimli kişiler de gömülüdür. Türbede gömülü bulunan Zorti Baba ile ilgili bir de öykü bulunmaktadır. Bu öyküye göre; Timur’un Eğirdir’i zapt ettiğinde adaya kaçan halkı öldürülmekten Zorti Baba’nın kurtardığı söylenir. Timur Eğirdir’e gelip halka işkenceye başlayınca bu kişi halka eziyet etmemesi için Timur’a ricada bulunmuştur. Timur bu ricayı kabul etmeyince “Senin gibi Emir’e zort” demiş, o da öfkelenip Zorti Baba’nın boynuna taş bağlatarak göle atmıştır. Ancak Zorti Baba gölde batmamış ve askerler de boynuna taş bağlı şeyhi gölden çıkarmışlardır. Bundan sonra şeyh taş atan şeyh her rastladığı yerde Timur’a “Zorttt” demeye devam etmiştir. Bu nedenle adı Zorti Baba olarak kalmıştır.


Türbe çeşitli dönemlerde birkaç kez onarım geçirmesine rağmen özgünlüğünü korumuştur.



Şeyh Muslihiddin Türbesi (Eğirdir)


Isparta Eğirdir İlçesinde, Yeşilada’da IX.-X.yüzyıllarda yaşadığı sanılan Şeyh Muslihiddin’in mezarı ile ahşap bir de mescit bulunmaktadır. Bu mescidin yanında Şeyh Muslihiddin gömülüdür. Burada bulunan şeyhin dikişsiz gömleği Konya Müzesi’ndedir.



Yunus Emre Türbesi (Gönen)


Isparta Gönen ilçesi Pazar Mahallesi’nde, çam ormanları içerisinde bulunan türbenin Yunus Emre’ye ait olduğu iddia edilmektedir.


Türbe içerisindeki mezarların Yunus Emre’ye, Taptuk Emre’ye, Buharalı Sinan Efendi’ye ve Şeyh Sadedin Efendi’ye ait olduğuna inanılmaktadır.



Veli Baba Sultan Türbesi (Senirkent)


Click this bar to view the full image.
Isparta Senirkent ilçesinin 3 km. kuzeyindeki Uluğbey’de bulunan türbe, XVI.-XVII.yüzyıllarda yaşamış olan Veli Baba Sultan’a aittir.


Sultan IV.Murad’ın komutanlarından Mustafa Zor Paşa Bağdat seferi için asker toplamaya çıktığında Uluğbey’den de geçmiştir. Veli Baba, Mustafa Paşa ve askerlerine yardım etmiş, ikramlarda bulunmuştur. Bunun üzerine Mustafa Zor Paşa, Veli Baba ile görüştüğü mezarlığın olduğu yere bir cami ve yanına da bir mezarlık yapılmasını istemiştir.


Türbenin yapımı, Mustafa Zor Paşa’nın 1622’de Bağdat Kalesi önünde ölmesi üzerine yarıda kalmıştır. 1858 yılında Ramazan bin Halil isimli bir kişi tarafından tamamlanmış ve türbeye de Veli Baba Türbesi ismi verilmiştir. Türbe içerisinde Veli Baba’nın ailesi gömülüdür.