Allamü'l-guyûb
Gaybleri en iyi bilen yalnıziçin kullanılan bir sıfat.
"Allâm"; A-li-me (bildi) fiilinden türemiş, mübalâğa ifade eden bir isim olup; "en çok bilen, her şeyi hakkıyla bilen" demektir. Bu isim
"Beni yerin hazineleri üzerine görevlendir. Çünkü ben, hem çok iyi bir koruyucu hem de çok iyi bilen (alîm)im, dedi." (Yusuf, 12/55)
Hz. Yusuf (a.s.),
Ancak
"De ki: Göklerde ve yerde gaybı
"Gaybı bilen (
Buna göre ilmi çok az, bilmediklerinin sayısı bildiklerinden çok daha fazla olan insana "allâm" denilmesi düşünülemez.
"Guyûb" kelimesi de "gayb" kelimesinin çoğuludur.
"Gayb"; içinde ne olduğu bilinmeyen her yer ve arkasında ne olduğu bilinmeyen her mevkidir. Zihinlerde mevcut olsa da göze görünmeyen nesneler de "gayb" sayılır. "Gaybdan bir ses duydum" demek, "görmediğim bir yerden ses duydum" demektir. Başka bir ifadeyle "gayb"; "His ve ilimde veya mevcudiyette hazır olmayandır."[698] O hâlde bir kimsenin, duvar arkasında ne olduğunu bilmediği şey onun için gaybdir, ama bunu bilen için gayb sayılmaz. Birinin zihninden geçenler sahibi için gayb olmasa da başkaları için gaybdır.
Beş duyu ile bilinmeyen ve akılların da idrak edemediği, ancak peygamberlerin haber vermesiyle bilinen gayb; delili bulunan ve muttakîlerin iman ettiği gaybdır. Kur'an'da: "O kimseler ki, gayba iman ederler." (el-Bakara: 2/3) ayetinde geçen gayb bu çeşit gayb olur inkârı küfürdür.
"Gaybın anahtarları O'nun yanındadır. Onları ancak O bilir." (el-En'âm: 6/9)
Buna göre "Allâmü'l-guyûb" şöyle tarif edilebilir:
"Bütün gaybları en iyi bilen". Gerek önceden vukûu bulmuş olsun, gerek şu anda vukûu bulmakta olsun ve gerekse vukûu devam etmekte olsun; ezelden ebede kadar meydana gelmiş ve gelecek her şeyi en iyi bilendir. Bu, O'nun ilim sıfatının gereğidir:
"O, görüleni de, görülmeyen (gayb)i de bilen yücelerin yücesidir." (er-Ra'd: 13/9)
"De ki; "Allâmü'l-guyûb olan Rabbim, batılı hak ile ortadan kaldırır." (Sebe': 34/48)
Onun ilmi her şeyi kuşatmıştır. O'nun ilminin dışında hiç bir şey yoktur:
"Gaybın anahtarları O'nun katındadır, onları ancak o bilir. Karada ve denizde olanı bilir. Düşen yaprağı, yerin karanlıklarında olan taneyi, yaşı kuruyu -ki apaçık kitaptadır- ancak O bilir." (el-Enâm: 6/59)
Geçmişte olanları bildiği gibi gelecekte olanları da bilir. Küll'ü bildiği kadar cüz'ü de bilir:
"
Şu anda kullarının neler yaptıklarını, münafıkların müminler aleyhindeki plânlarını bilir, onların bu düzenlerini suya düşürür:
"Münafıklar;
"De ki; "Allâmü'l-guyûb" olan Rabbim, batılı hak ile ortadan kaldırır." (Sebe': 34/48)
Peygamber (s.a.s.), istihârede bulunurken:
"
Her şey O'nun ilm-i ezelîsinde bir tertîp üzere mevcuttur, oluşlar bu tertîbe göredir. şüphesiz bu O'nun sonsuz ilminin bir neticesidir. O'nun bu ilmi, ezelden ebede doğru değişmeden devam edip gider.
Alıntı
Cevap: Allamü'l-guyûb
