ÖRÜMCEKLERIN TAVANDA YÜRÜYEBILMELERININ SIRRI
Almanya'nin Bremen eyaletindeki Teknik Zooloji ve Biyonik Enstitüsü'nde görevli biyomekanik uzmani Andrew Martin ve çalisma arkadaslari, küçük bir siçrayan örümcegin ( Evarcha arcuata ) ayagini taramali elektron mikroskobunda incelediler. Elde ettikleri resimler, ayaklarin altinda, diger örümceklerde oldugu gibi uzun tüylerin (setae) dizili oldugunu ortaya koydu. Bu tüylerin her biri, daha da ince olan ve uçlari üçgen seklinde tüycüklere ayriliyordu (setules).
Bilim adamlari ne tür bir yapisma kuvvetinin devrede oldugunu görmek için, daha çok malzeme biliminde kullanilan bir yöntemle örümcegin ayagi ve küçücük bir tel arasindaki yapisma kuvvetini ölçtüler.
Arastirmacilarin hesaplari, toplamda yaklasik 600.000 tüycügün temasiyla tavanda asili duran bir örümcegin, kendi agirliginin 173 mislini tasiyabilecek bir yapisma kuvvetiyle tutundugunu gösterdi.
Bu sonuçlari yorumlayan Martin, örümcegin yüzeye Van der Waals kuvvetiyle (birbirine milimetrenin milyonda biri kadar yakin olan moleküller arasinda ortaya çikan elektrostatik çekim kuvveti) yapistigi sonucuna vardi. Van der Waals kuvveti sadece cisimler arasindaki mesafeyle ilgilidir ve çevresel faktörlerden etkilenmez. Bu sayede örümcegin duvara yapisma yöntemi, islakken yapisabilen not kagitlari ve havanin bulunmadigi uzayda yüzeylere yapisabilecek uzay üniformalari gibi siradisi malzemelerin üretiminde taklit edilebilecek. (Bu tüy ve tüycükler sadece örümceklerde bulunmuyor. 2002 yilinda yapilan bir çalismada gecko kertenkelelerinin de ayni sistem sayesinde, Van der Waals kuvvetini kullanarak yüzeylere yapistiklari ortaya çikarilmisti.
Bir örümcegin tavanda yürüyebilmesi, sasirtici oldugu kadar büyük bir kabiliyettir. Bu kabiliyetin 600.000 tüycüge dayaniyor olmasi durumu daha da sasirtici kilmaktadir. Çünkü insanin kafasinda bulunan saç teli sayisi ortalama 100.000 kadardir ama örümcegin insan kafasindan defalarca küçük olan tabaninda bunun alti misli tüycük bulunmaktadir. Bu kadar çok sayida tüycügün böylesine küçük bir alana yerlesmis olmasi bir mikro-tasarim harikasinin varligini ortaya koymaktadir. Ayrica tüycüklerin örümcegin bedeninin herhangi bir yerinde degil de ayak tabaninda var olmasi dikkat çekicidir. Bu tüycüklerin yapisinin genetik bilgisi, örümcegin DNA'sinda bulunmakta ve tabandaki hücreler tüycükleri bu tasarim plani dogrultusunda üretmektedirler.
Elbette bir örümcegin böyle bir tasarimi kendisinin tasarlamis olmasi mümkün degildir. Bir örümcek, tavanda yürümeyi isteyip elektrostatik ölçümler yaparak Van der Waals kuvvetini uygulamayi akledemez ve böyle tüycükleri ayaginda kendisi üretemez. Tüm bunlarin bir amaç dogrultusunda özel olarak tasarlandigi açiktir. Nitekim sözkonusu çalismanin yayinlandigi derginin adi buna güzel bir gösterge olusturmaktadir. Bu çalisma, Akilli Malzemeler ve Yapilar ( Smart Materials and Structures, 19 Nisan 2004) isimli bilimsel dergide yayinlanmistir.
‘Akilli malzeme' kavrami, endüstriyel alanda karsilasilan güçlükleri dogadaki tasarimdan esinlenerek çözmeyi amaçlayan bilim adamlarinin, olabildigince sorunsuz ürünler gelistirme arayisinda basvurdugu malzemeleri ifade eder, Bu amaçla hareket eden bilim adamlarinin örümcek ayagini inceleyip çalismalarinda ondan faydalanmalari, örümcegin ayaginda akilli bir tasarim bulundugunun açik bir göstergesidir.
Bu durumda örümcegin tavanda yürüme yeteneginin özel bir yaratilisin ürünü oldugu ortaya çikar. Hiç süphesiz, örümcegi yaratan ve ona tavanda yürümesini saglayacak sistemler bahseden alemlerin Rabbi olan Yüce Allah'tir. Allah bir Kuran ayetinde söyle bildirmektedir:“Allah, her canliyi sudan yaratti. Iste bunlardan kimi karni üzerinde yürümekte, kimi iki ayagi üzerinde yürümekte, kimi de dört (ayagi) üzerinde yürümektedir. Allah, diledigini yaratir. Hiç süphesiz Allah, her seye güç yetirendir”. (Nur Suresi, 45)
Alıntı
Cevap: örümceklerin Tavanda Yürüyebilmelerinin Sirri
