Konu: Hergüne Bir Esma İle Başlayalımmı

Evet "Rahman' olan Allah".

Dalga dalga yayılarak uzak enginlere varan sarsıcı sesi şu evrenin her yanında, şu varlığın bütün birimlerinde yankılanan bir çığlıktır kulaklarımıza gelen.

Evet "Rahman' olan Allah".

Perde perde yükselerek mesafeleri aşan, varlık aleminin katmanlarını titreştiren, her varlığa hitap eden ahengi ile, her varlığın dikkatini çeken, gökleri ve yeryüzünü dolduran, her kulağa ve her kalbe ulaşan bir çığlık.

Evet "Rahman' olan Allah

ER RAHMAN (c.c.)

(Ezelde bütün yaratılmışlar hakkında hayır ve rahmet irâde buyuran,
sevdiğini, sevmediğini ayırdetmiyerektekmil mahlûkâtını sayısız ni'metlere müstağrak kılan.)
Bu ismi şerif rahmetten sıfat manâsı ifâde ederse de ismi has olarak kullanılmış ve Lâfzai Celâle gibi Allahu teâlâdan başkasına söylenmemiştir.

RAHMET VEYA MERHAMETİN MA'NÂSI:

Kalb yufkalığıdır.
Sevdiklerimizden veya tanıdıklarımızdan birinin veya her hangi bir mahlûkun sıkıntı ve ızdırap içine düşmüş olduğunu öğrenince içimizde bir üzüntü duyar ve onun hâline acırız. İşte merhamet, kalbimizde böyle bir teessür ile başlar, bu teessürün tazyiki ile o zavallıyı sıkıntıdan kurtardığımız zaman, sona erer. Sâde acımak kâfi değildir. Acıyı giderip ferahlık vermeye muktedir olmak da lâzımdır. Filânca merhametlidir demek, acınacak hâdiseler karşısında müteessir olur, kederlenir demektir. Eğer o acıyı gidermeğe gücü yoksa, sâde kederlenmekle kalır, başkaca bir yardım yapmak elinden gelmez. Bu hal ile noksan bir merhamettir. Amma falanca merhametlidir, düşkünlere el uzatır, onlara yardım etmekten, iyilik yapmaktan zevk alır, demek, merhamet ma'nâsının tam bir ifâdesidir.
Şu halde merhamet, iyilik yapmağı istemek ve yeri gelince yapabilmek. Asıl makbûl olan ve herkesin sevdiği ve övdüğü meziyet budur. Bu ifâdeye göre merhametde bir teessür ve infial vardır.
Halbuki Allahu teâlâ infial ve tegayyürden münezzehdir. Çünkü bu haller mahlûk şânıdır. Onun için Er Rahmân ismi şerifi, İrâdei hayr manâsı ile tefsir edilmiştir. İrâde bir infial değil, belki bir işi yapmak veya yapmamak şıklarından birini tercih etmek demektir.

İRÂDEİ HAYR NE DEMEKTİR?

Ezelde henüz mahlûkât yaradılmamışken Allahu teâlâ yaratacağı bu mahlûkât hakkında önünden sonuna kadar, rahmet veya gazabından her hangi biri ile muâmele yapmağa müsâvi sûrette kâdir bulunduğu ve bunlardan her hangi birinin tercîhinde Niçin onu tercih ettin diye Ona bir sual açacak üstün bir kuvvet bulunmadığı halde, bizzât kendisi lütuf ve ihsân yolu ile bütün mahlûkâtı hakkında rahmeti tercih ve iltizam edip, onu kendi zâtı mukaddesine bilihtiyar vâcib kıldı; rahmeti, ahlâk edindi.
Bundan dolayı Allahu teâlâ tarafından mahlûkâta ilk tecellî eden hüküm ve tesir rahmetten ibâret olmuştur.

RAHMETİN ZIDDI GADAB :

Rahmetin zıddı olan gadab,
baştan ve birinci olarak ahlâkı İlâhînin muktezâsı değildir. Belki halkın isyânı ve verilen nimetleri kendi istekleri ile kötüye kullanmaları neticesi olarak, ikinci derecede tecellî eden rabbâni bir hikmettir. Öyle ya, âsîlere karşı gadabın hükmü olan mücâzat olmasa idi, sonunda
tâatle isyânın,
îmanla küfrün,
küfrân ile şükrânın
bir farkı olmamak lâzım gelirdi.
Bu da hikmete uymayan bir eksiklik olurdu.
Allahu teâlâ, bütün bu eşyayı rahmetiyle yaratmış ve ezeldenberi kâffei muâmelât rahmet üzerine akıp gelmiştir. Bu cümleden olmak üzere, insanları temiz bir fıtrat üzerine yaratmış ve onlara hadsiz hesapsız nimetler vermiştir. Verdiği bu nimetleri arttırma ve ebedîleştirme yollarını bildirdiği gibi, o nimetleri kötüye kullanmak yüzünden zarar ve ziyana uğramak tehlikelerini de göstermiş, bu sûretle kâr ve zarar yollarını açarak, bu yolların başında insanı serbest bırakmış ve fakat indirdiği kitaplar, gönderdiği peygamberler vasıtasıyla kâr yoluna gidenlerin, rızâsıyla karşılaşacaklarını, zarar yoluna sapanların gadabına uğrayacaklarını da önden haber vererek kâr yoluna teşvik etmiştir.
İnsanın ileride, ebediyet âleminde karşılaşacağı cezâ ve ihsânın, vukuundan önce bildirilmesi ne büyük bir lûtuftur.

ÖYLE İSE
serbestliği hayra kullan, kâr yoluna git ki, verilen nimetlerden sana ziyan gelmesin, küfrânı nimet etmiş olmayasın.
Bu ismi şerîf hükmünce, Allahu teâlânın lûtuf ve ihsânı kapısında mahlûkâtın tek mümeyyiz vasfı, birbirleriyle kapı yoldaşı bulunmalarından ibârettir.
O halde kendilerine yaraşan şey, birbirlerine değil, Allahın huzuru azametinde hepsi bir hizâya gelerek, ancak Ona tapmaktır.

AsLan-KraL , Hayrun-Nisa,
İlginize teşekkür ederim

El RAHİM (c.c.)

Pek ziyâde merhamet edici, verdiği nimetleri iyi kullananları daha büyük ve ebedî nimetler vermek sûretiyle mükâfatlandırıcı.
Er Rahmân ismi şerifinden Allahu teâlânın ezelde bütün mahlûkâtı için hayr ve rahmet irâde buyurduğu anlaşılıyordu.
Er Rahîm ismi şerifi ise mahlûkâtı arasında irâde sahipleri için muzaaf bir rahmeti ilâhiyyeyi ifâde eder.
Yâni insandan mâada her mahlûk, kendisi için tâyin edilen hudut içinde kendisine verilen nimetlerden yaradılışı sevki ile faydalanır ve o huduttan dışarı çıkmazken, irâde sâhibi olan insanlar için terakki imkânı verilmiştir. Bu imkân, fıtrî nimetleri arttırma ve ebedîleştirme imkânı.
Meselâ, çiğneyip geçtiğimiz ot yaprağından rüzgâr dalgalarına kadar her şey, bizim hayır ve saâdetimize yarayan nimet hazinesidir. Sonra yaradılışımızda başka mahlûkâta verilmeyen bir çok kâbiliyetler ve tabiat kanunlarının azat kabul etmez köleler gibi bize tâbi ve emrimize munkat olması, hep o şânı büyük Rahmânın lûtuf ve âtıfeti eseridir. Fakat her şeyde ve kendimizde gizlenmiş olan bu sayısız nimetleri meydana çıkarmak ve onlardan faydalanmak için çalışacağız.
Bütün kâbiliyetlerimizi işleteceğiz. Bu takdirde gayretlerimizin boşa gitmiyeceğini bize tebşir eden işte bu, Er Rahîm ismi şerifidir. Çünkü bu ismi şerife göre her gayret bir mükâfatla karşılanacaktır. Er Rahmân, Er Rahîm isimleri iki türlü rahmet ifâde eder.

Er Rahmân ismi şerifinin ifâde ettiği rahmet, hiç bir türlü şarta, hiç bir türlü kesb ve irâdeye bağlı olmayarak bahşolunan rahmettir. Bu bir rahmeti şâmiledir ki, bütün mahlûkâtı kaplar. Bunda çalışan çalışmayan, suçlu itaatli, îmanlı îmansız ayırt edilmez.

Er Rahîm ismi şerifinin ifâde ettiği rahmet ise, Rahmânın lûtfu olan rahmeti iyiye kullanarak çalışanlara bir mükâfat olmak üzere verilen rahmettir ki, en az (bire on) dur. Çalışanın ihlâsındaki kuvvete göre Allahu teâlânın daha fazla ve hattâ hudutsuz ve hesapsız mükâfatları da vardır. İşte gayri meşrû arzulara kapılmamanın, kötülükten korunmanın, Allah yolunda fedakârlıkta bulunmanın ehemmiyeti bu yüzdendir. Şunu katî surette bilmek lâzımdır ki, dünya için olsun, âhiret için olsun çalışanlarla çalışmayanlar müsâvi muamele görmeyeceklerdir.

Dünya milletleri arasında Allahu teâlânın ahlâkını, evsafını en dürüst ve en geniş bilenlerin Müslümanlar olması icâbeder.
Böyle olunca, meselâ bu ismi şerifin hükmüne göre fikrî teşebbüs Müslümanlar için en umumî ve en tabiî bir haslet olması lâzım gelirken, itiraf etmeliyiz ki, Müslümanların çoğu, bugün Müslümanlık esaslarını her zamankinden ziyâde ihmal etmişlerdir. Bunun neticesi olarak dünya yüzündeki Müslümanların ne duruma düştükleri de meydandadır.

RUHLARI ESEFLERE BOĞAN ACI BİR DUYGU:
Uzun asırlar Müslüman yaşayan ecdâdın bugünkü torunları arasında Müslümanlığı, teşebbüs fikrini öldüren, insanları atâlete ve miskinliğe sürükleyen bir din sananlar türemiştir. Bu telâkkî doğru ise, dindar ve Müslüman ecdâdımızın o silinmez izlerini nasıl izah edeceğiz? Yurdumuzu dolduran ve asırlar boyunca ihmâlin, bakımsızlığın yok edemediği bunca hayr müesseseleri karşısında ne yapacağız? Hele o târih ve ahlâk kitaplarımızı dolduran ve başka milletlerde pek azına rastlanan bunca fazilet menkıbelerine, kahramanlık destanlarına ne diyeceğiz? Bu iftihar ve gurur verici izler, miskin ve hakir insanların mahsûlü olmak kâbil midir? Hayır hayır, bunlar, hakîkî birer Müslüman olan, Allah uğrunda yorulmak bilmez, pulat îmânlı, çelik irâdeli ecdâdımızın izleridir. Fakat ne yazık ki, biz onları bilememişiz, gittikleri yoldan ayrılmışız, miskin sinekler gibi hevâ vü heves tuzaklarına yapışıp kalmışızdır.

İSMİ ŞERİFE MAZHAR OLANLAR:
Aramızdaki merhametli insanlar, Allahu teâlânın rahmet sıfatına mazhar olmuşlardır (mazhar demek, bir şeyin göründüğü yer demektir.) Allahu teâlânın merhameti, içimizdeki merhametli insanlardan sezilir. Eğer dünyâda merhametli insanlar olmasaydı ve merhamet denilen manâdan ortada hiç bir nişan bulunmasaydı, Allahu teâlânın rahmeti öğrenilmez ve merhamet hakkında hiç bir fikir edinilemezdi. İnsanlardaki merhamet sıfatı, Allahın Rahmet sıfatına benzer mi? Hayır aslâ benzemez. Allahın hiç bir sıfatının benzeri yoktur. O bütün sıfatlarda tektir, eşsizdir. İnsanlardaki merhamet, Allahu teâlânın merhametini bildiren bir iz, bir nişandır. Bir şeyin izi ve nişanı o şeyin ne benzeridir, ne de ondan bir parçadır. Yalnız ona delâlet eden bir gölge veya bir akisdir. Asıl merhamet, Allâhın merhametidir. Yâni merhamet kelimesinin hakîkî manâsı, Allahu teâlâ ile kâim bulunan manâdır. İnsanlara merhametli denmesi hakikat manâsıyle değil, mecaz manâsı itibâriyledir. (Medlûlün ismini dâlle ıtlak kabîlinden.) Şu halde Allahu teâlâdaki merhametle insanlardaki merhamet arasındaki münâsebet yalnız kelime benzerliğinden ibârettir.

BU NOKTANIN ÎZÂHI:
İnsanların hayâtı, kudreti, bilgisi mahdut olduğu gibi merhametleri de mahduttur. Merhametli insanları bir sıraya koymak ve her birinin mevkiini, derecesini tâyin etmek mümkün olsaydı, bunun için elimizde bulunması lâzım gelen ölçü ne olabilirdi? Şüphesiz bu hasletin kuvveti ve şumûlü... Hayırseverlikte en yüksek duygu sâhibi, hayır yapmakta en geniş kudret sâhibi hangisi ise, en ileride bulunacak ve herkesin hattâ haslet ortaklarının bile takdir ve hürmetlerini üstüne toplayacak olan da o olacaktır. Şimdi bu en merhametli farzettiğimiz zâtın merhametini tahlil edelim:
Acaba bu adam ne yapmıştır?
Bir çok hayır müesseseleri meydana getirmiş, hastahâneler, çeşmeler, yollar, köprüler, mektepler... Bir çok kimsesiz çocukları himâyesine almış, onları yurda yarar birer mütehassıs yetiştirmiş... Bir çok felâketzedelere yardım etmiş, serma yesizlere sermâye, evsizlere ev, işsizlere iş bulmuş...
Peki, acaba bunlar ne kadar, bir memleketi doldurur mu dersiniz?
İşin hakikati şudur ki: bu faaliyeti ne kadar geniş kabûl edersek edelim, sayısı rakamlara sığmayan yaratılmışlar üzerinde, tâ ezelden sonu gelmeyen müddetler boyunca tecellî edip duran Allahın merhameti karşısında dâima sönük kalacaktır. Sonra insanlar, yaptıkları iyilikten mutlakâ kendilerine âit bir menfaat ve meselâ ad yapmak, şan ve şöhret kazanmak veya sevap ve mükâfat dilemek gibi bir hedef, bir gâye gözetir. Dünyâca, âhiretçe her halde bir karşılık beklerler. Çünkü noksanlıkları, ihtiyaç ve aczleri böyle icap ettirmektedir. Bu ise cömertlik değil bir çeşit muvâzaadır. Hakikî cömertlik, minnetsiz, garazsız ve ivazsız olarak yapılan iyiliktir.
Buna da insanlar muktedir değildir.
Allahu teâlâ kemâli zâtı ile kâmil bulunduğu için, zâtına âit beklediği her hangi bir şey, bir kemâl yoktur. Binaenaleyh Onun cûdü rahmetinin her hangi bir kemâlin istihsâli için olması imkânsızdır. Her türlü ivaz ve garazdan münezzehtir. Mutlak ve hakîkî merhamet edici ancak Odur. Daha doğrusu merhametli dediğimiz şahısların kendilerini yaradan O olduğu gibi, ellerindeki nimetleri yaradan da Odur. O nimetlerden muhtaçlara vermek üzere gönüllerinde arzu uyandıran da yine Odur. Bütün bunları sâhibine verdikten sonra ortada kalan şey, yalnız hayır sahiplerinin irâdesi, yâni hayrı yapmağa vicdanlarında karar vermiş bulunmalarıdır. Fakat bu da yine Allahın verdiği serbestliğin bir neticesidir. Şu kadar ki, onlar Allahın verdiği bu serbestliği kötüye kullanmayıp iyi niyete sarfetmişlerdir. Mükâfâta istihkakları da işte bu yüzdendir.


MERHAMETLİ İNSANLARIN YAPMASI GEREKEN ŞEYLER:
1 Dâimâ Allâhu teâlâya şükretmen ki, kendilerini, bu meziyete lâyık görmüştür.
2 Hayırlı işlerde kullanıldığından dolayı katiyyen onurlanmamalıdır. Çünkü o imkânı veren ve bu meziyeti yaratan Allahtır. Eğreti bir vasıfla onurlanmak, olgun insanların kabul edeceği bir şey değildir.
3 Kendine bahşedilen bu meziyetten Allahın kullarını elinden geldiği kadar faydalandırmağa çalışmalı ve bu uğurda zahmet ve meşakkat görse bile tahammül etmeli ve bunu yaparken yüreğindeki dileği yalnız Allahın rızâsı olmalıdır. O zaman bu uğurdaki çalışmaları bir ibâdet olur da Allahtan mükâfatını görür, kazancı yalnız dünyâda eline geçenden ibâret kalmaz.
4-Yaptığı iyiliği, iyilik ettiği insanların başına kakmamak; çünkü bu hal iyiliğin sevâbını öldüren çirkin bir iştir. Halbuki Allahu teâlâ eğer başkalarının yardımına muhtaç insanlar yaratmasaydı, servet sâhipleri, ellerindeki servetleri ile Allaha yarar bir iş yapmağa fırsat bulamazlardı. Şu halde aramızda bir takım aceze ve fukarânın bulunması da bir nimettir. Onlar ücretsiz emânetçidir, kendilerine burada verilir, âhirette fazlasıyle alınır.

İYİLİK GÖRENLERİN YAPMASI GEREKEN ŞEYLER:
1 Onların yüzünden faydalandıkça kendilerine teşekkür etmeli ve her zaman onları iyilikle anmalı. Çünkü Allah iyilik bilenleri sever, nankörlük edenleri sevmez.
2 Yüzünden iyilik gördüm diye onları mâbut derecesine çıkarıp da kendilerine tapmamalı, her iyiliğin, her yardımın Allahtan geldiğini ve mahlûkatın bu hususta nihâyet birer vâsıta, birer âlet olduğunu bilerek, asıl iyiliği yaratanla ona vâsıta olanları güzelce ayırt etmeli ve her birinin şânına lâyık bir suretle sevgi ve saygı göstermelidir.

ER RAHMÂN, ER RAHÎM İSMI ŞERİFİNİN ZEVKİNİ DUYANLAR:

Bu zevki duyan gönüllere yeis ve ümitsizlik giremez. Ne kadar darlık ve ıstırap içine düşerse düşsün, Allâhu teâlânın mutlaka onu selâmete çıkaracağına emindir. Çünkü sureti atiyede bilir ki, O merhametlilerin merhametlisi, kerimlerin ekremidir.İnsanlar arasında intihar fâciasının ümitsizlikten, bunun da çok defa Rahmân ve Rahîm sıfatlarının sâhibi bulunan Allahu teâlâya imansızlıktan ileri geldiğine şüphe yoktur.

Bu yarım kalan anlatım devam edecek mi?
Yoksa devam edelimmi?