***
DIŞARDA
Points: 39.199, Level: 100
Level completed: 0%,
Points required for next Level: 0
Overall activity: 0%
Achievements


Kısaltmalar
Kısaltmalar
Kısaltma; bir kelime, terim veya özel adın, içerdiği harflerden biri veya birkaçı ile daha kısa olarak ifade edilmesi ve simgeleştirilmesidir. Kısaltmalarla ilgili kurallar şunlardır:
1. Kuruluş, kitap, dergi ve yön adlarının kısaltmaları genellikle her kelimenin ilk harfinin büyük olarak yazılmasıyla yapılır: TBMM (Türkiye Büyük Millet Meclisi), TDK (Türk Dil Kurumu), ABD (Amerika Birleşik Devletleri); KB (Kutadgu Bilig); TD (Türk Dili), TK (Türk Kültürü), TDED (Türk Dili ve Edebiyatı Dergisi); B (batı), D (doğu), G (güney), K (kuzey); GB (güneybatı), GD (güneydoğu), KB (kuzeybatı), KD (kuzeydoğu).
Ancak bazen kelimelerin, özellikle son kelimenin birkaç harfinin kısaltmaya alındığı da görülür. Bazen de aradaki kelimelerden hiç harf alınmadığı olur. Bu tür kısaltmalarda, kısaltmanın akılda kalabilmesi için yeni bir kelime oluşturma amacı güdülür: BOTAŞ (Boru Hatları ile Petrol Taşıma Anonim Şirketi), İLESAM (İlim ve Edebiyat Eseri Sahipleri Meslek Birliği), TÖMER (Türkçe Öğretim Merkezi).
Gelenekleşmiş olan T.C. (Türkiye Cumhuriyeti) ve T. (Türkçe) kısaltmalarının dışında büyük harflerle yapılan kısaltmalarda nokta kullanılmaz.
2. Element ve ölçülerin uluslararası kısaltmaları kabul edilmiştir: C (karbon), Ca (kalsiyum), Fe (demir); m (metre), mm (milimetre), cm (santimetre), km (kilometre), g (gram), kg (kilogram), l (litre), hl (hektolitre), mg (miligram), m² (metre kare), cm² (santimetre kare).
3. Kuruluş, kitap, dergi ve yön adlarıyla element ve ölçülerin dışında kalan kelime veya kelime gruplarının kısaltılmasında, ilk harfle birlikte kelimeyi oluşturan temel harfler dikkate alınır. Kısaltılan kelime veya kelime grubu; özel ad, unvan veya rütbe ise ilk harf büyük; cins isim ise ilk harf küçük olur: Alm. (Almanca), İng. (İngilizce), Kocatepe Mah. (Kocatepe Mahallesi), Güniz Sok. (Güniz Sokağı), Prof. (Profesör), Dr. (Doktor), Av. (Avukat), Alb. (Albay), Gen. (General); is. (isim), sf. (sıfat), hzl. (hazırlayan), çev. (çeviren), ed. (edebiyat), fiz. (fizik), kim. (kimya).
* * *
Küçük harflerle yapılan kısaltmalara getirilen eklerde kelimenin okunuşu esas alınır: cm'yi, kg'dan, mm'den, YKr’un. Büyük harflerle yapılan kısaltmalara getirilen eklerde ise kısalt*manın son harfinin okunuşu esas alınır: BDT'ye, TDK’den, THY'de, TRT'den, YTL’nin. Ancak kısaltması büyük harflerle yapıldığı hâlde bir kelime gibi okunan kısaltmalara getirilen eklerde kısaltmanın okunuşu esas alınır: ASELSAN'da, BOTAŞ'ın, NATO'dan, UNESCO'ya.
Sonunda nokta bulunan kısaltmalar kesmeyle ayrılmaz. Bu tür kı*saltmalarda ek, noktadan sonra ve kelimenin okunuşuna uygun olarak yazılır: Alm.dan, İng.yi, vb.leri.
Tonsuz (sert) ünsüzle biten kısaltmalar, ek aldıkları zaman oku*nuşta tonsuz ses tonlulaştırılmaz: AGİK'in (AGİĞ'in değil), CMUK'un (CMUĞ'un değil), RTÜK'e (RTÜĞ'e değil), TÜBİTAK'ın (TÜBİTAĞ'ın değil).
Ancak birlik kelimesiyle yapılan kısaltmalarda söyleyişte k'nin yumuşatılması normaldir: ÇUKOBİRLİK'e (söylenişi ÇUKOBİRLİĞE), FİSKOBİRLİK'in (söylenişi FİSKOBİRLİĞİN).
KISALTMALAR DİZİNİ
A
Alay
AA
Anadolu Ajansı
AAFSE
Güney Avrupa Müttefik Hava Kuvvetleri (Allied Air Forces Southern Europe)
AAM
Atatürk Araştırma Merkezi
AB
Avrupa Birliği
ABD
Amerika Birleşik Devletleri
ABS
Motorlu taşıtlarda fren sistemi (Antilock Braking System)
ADSL
Asimetrik sayısal abone hattı (Asymmetric Digital Subscriber Line)
AET
Avrupa Ekonomik Topluluğu
AFP
Fransız Basın Ajansı (Agence France Press)
Age
Adı geçen eser
AGİK
Avrupa Güvenlik ve İş Birliği Konferansı
AGİT
Avrupa Güvenlik ve İş Birliği Teşkilatı
agm.
Adı geçen makale
agy.
Adı geçen yayın
AI
Uluslararası Af Teşkilatı (Amnesty International)
AID
Uluslararası Kalkınma Ajansı (Agency for International Development)
AIDS
Edinilmiş bağışıklık yetersizliği belirtisi (Acquired immune deficiency syndrome)
AİHM
Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi
AİHS
Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi
AK
Avrupa Konseyi
AKBİL
Akıllı bilet
AKDTYK
Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu
AKM
Atatürk Kültür Merkezi
AKPM
Avrupa Konseyi Parlamenterler Meclisi
AKUT
Arama Kurtarma Teşkilatı
Alb.
Albay
Alm.
Almanca
anat.
Anatomi
ant.
Antropoloji
AO
Anonim ortaklık
AOÇ
Atatürk Orman Çiftliği
AÖF
Açıköğretim Fakültesi
AP
ABD Haber Ajansı (Associated Press)
APS
Acele Posta Servisi
Apt.
Apartman, apartmanı
Ar.
Arapça
ARGE
Araştırma geliştirme
Arş. Gör.
Araştırma Görevlisi
ark.
Arkeoloji
As.
Asker, askerî, askerlik
Asb.
Astsubay
ASELSAN
Askerî Elektronik Sanayii
As. İz.
Askerî İnzibat
ASKİ
Ankara Su ve Kanalizasyon İdaresi
ASO
Ankara Sanayi Odası
AST
Ankara Sanat Tiyatrosu
astr.
Astronomi
astrol.
Astroloji
AŞ
Anonim şirket
AŞTİ
Ankara Şehirler Arası Terminal İşletmesi
AT
Avrupa Topluluğu
Atğm.
Asteğmen
atm.
Atmosfer
ATO
Ankara Ticaret Odası
AÜ
Anadolu Üniversitesi, Ankara Üniversitesi, Atatürk Üniversitesi
Av.
Avukat
:rolleyes:
