Rosa / Damaszener Rose / Hundsrose / Rose / Damask rose / Dorgrose herbrose / Rosaceae / Rosier) Mayis-haziran aylari arasinda pembe beyazimsi sari kirmizi renkli çiçekler açan güzel kokulu çok senelik çalimsi ve dikenli bir bitki. Gövdeleri silindir biçimli yesilimsi esmer renkli çok dalli ve dallar xxx dikenlidir. Dikenlerin uçlari kivrik ve genellikle kirmizi renktedir. Yapraklar sapli ve kulakçikli 5-7 yaprakçiklidir. Çiçekler dallarinda tek tek veya kümeler hâlinde bulunur. Çanak yapraklari 5 parçali taç yapraklari ise çok parçalidir. Deniz seviyesinden îtibâren 3500 m yükseklige kadar kâfi derecede rutûbetli ve geçirgen topraklarda yetisir. Türkiye’de yabânî olarak yetisen 23 türü bulunmaktadir. Çok eski bir kültür bitkisidir. Mensei kesin olarak bilinmemekle birlikte çogu gül çesitlerinin menseinin Asya’nin mutedil bölgeleri oldugu kabul edilmektedir.
Çiçeklerine göre: Yalin kanat yarim katmerli ve katmerli güller.
Boylarina göre: Bodur yüksek ve sarilici güller.
Çiçeklenme zamanina göre: Yilda bir çiçek açanlar yilda birden fazla çiçek açanlar ve yediveren güller diye siniflandirilmaktadirlar.
Isparta gülü (Rosa damascena): Çok eski bir kültür bitkisi oldugu için mensei belli degildir. Halen Isparta çevresinde bol miktarda yetistirilmektedir.
Isparta veya yag gülü Isparta çevresinde 15-2 m aralikla siralar hâlinde ekilmektedir. Üretilmesi çelikle yapilir. Çelikler de kasim ve aralik aylarinda ekilir. Ürün ikinci yildan îtibâren alinmaya baslar. Üçüncü ve dördüncü yaslarda verim en fazladir. Daha sonra bu yasli güller kesilerek gençlestirme yoluna gidilir. Gül bahçelerinden gençlestirme sûretiyle 15-20 sene faydalanilabilir.
Yabânî gül (Rosa canina): Memleketimizde oldukça yaygin bir gül çesididir. 2-3 m yüksekliginde pembe veya beyaz çiçekli bir agaççiktir. Meyveleri parlak kirmizi renktedir. Bu gülün olgun meyvelerini saran baslangiçta agizi dar bir bardak seklinde olan çiçek ekseni çiçek tablasi olgunlasinca etlenip kirmizi bir renk alir. Bu meyvelere “kusburnu” adi verilir. Bilesiminde tanen pektin vitamin C sekerler ve organik asitler vardir. Kabiz edici idrar söktürücü olarak böbrek ve safra taslarina karsi C vitamini yönünden zengin oldugu için de bâzi bölgelerde marmelât yapiminda kullanilir.
Türkiye’de yetistigi yerler: Anadolu ve Trakya.
Kullanilan kisimlari: Gülün kullanilan kisimlari çiçegi çiçeklerinden elde edilen gülyagi ve gülsuyudur. Çiçekler sabahin erken saatlerinden günes dogmadan toplanip gölgede kurutulur. Su buhari ile distilasyona tâbi tutulur. Elde edilen kismin üst tarafinda gül yagi toplanir. Alttaki sulu kisim ise gül suyunu teskil eder. Genellikle 3000-3500 kg çiçekten 1 kg gülyagi 500 kg gül suyu elde edilmektedir.
Kullanildigi yerler: Gül çiçeginin taç yapraklarinda uçucu yag tanen gallik asit kuarsitrin siyanin seker ve mum vardir. Gülyagi tibbî bir tesire sâhib olmamakla berâber bilhassa parfümeri ve kozmetik sanâyiinde bâzi pomatlar ile galenik preparatlarin kokusunu degistirmede çok kullanilir. Antiseptik (mikrop öldürücü) etkisi vardir. Bogaz ve bademcik iltihaplarini giderir. Göz kanlanmalari ve göz nezlesinde etkilidir. Dâhilen ise hafif müshil etkilidir. Gülsuyu gül reçelleri halk arasinda yaygin olarak kullanilir