Hz.Mevlana "Divan-ı Kebir"

642. Akıl, dîvane gönlü kendisi ile savaşta görünce dışarı fırladı.
Müfte'ilün, Müfte'ilün, Fa'ilün
(c. III, 1332)

• Tövbe, topal ayakla sefere çıktı. Sabır da dar bir kuyunun içine baş aşağı düştü.
• Çeng, sesler çıkarmaya başlayınca, ben ve sakîden başka kimse kalmadı.
• Akıl, dîvane gönlü kendisi ile savaşta görünce, dışarı fırlayıp gitti.
• Aşk meyhanesinin sadrı, en yüksek yeri, yüksek makam hırsından, namdan şöhretten kendisini kurtaranlar içindir.
• Gönlünü dünya hırsından, düşünceden kurtarıp da onu rahata kavuşturan kimse, timsahın sırtını kendisine gemi yapar.

643. Akıl, aşka karşı şaşırır kalır, can ise abdallaşır.
Müfte'ilün, Müfte'ilün, Fa'ilat
(c. III, 1331)

• Kimin gönlünde bu aşktan eser yoksa, o Allahın nazarında çer çöptür, taştır, topraktır.
"Esrar Dede merhum:
"Bir sînede kim nar-ı nnuhabbet eseri yok!
Zulmettedir ol nür-ı Hüdadan haberi yok!"
(Bir gönülde sevgi ateşi, aşk yoksa, o gönül karanlıklarda kalmıştır. Allahın nurundan haberi yoktur!) diye söylemişlir.
• Aşk taşın gönlünden su fışkırtır. Aşk gönül aynasındaki tozu, toprağı giderir.
• Kafirlik Hakk'ın. "Celal" isminin tecellîsi gereği savaşmaya, insanları birbirine kırdırmaya geldi. îman ise Hakk'ın "Cemal" isminin tecellîsi gereği barışmaya, insanları birbirine sevdirmeye geldi. Fakat aşk, savaşı da, barışı da ateşe vermek için geldi.
• Aşk gönül denizinden baş kaldırır, ağzını açarsa, timsah gibi iki dünyayı da yutuverir.
• Aşk arslan gibidir. Ne hîledir, ne de kurnazlıktır. 0 bazen tilkileşip, bazen kaplanlaşmaz.
• Aşktan yardım üstüne yardım gelince, can kapkaranlık, dapdaracık bedenden kurtulur.
• Aşk daha başlangıçta bile baştan başa şaşkınlıktır, hayran olmaktır. Akıl aşka karşı şaşırır kalır. Can ise abdallaşır.
• Ey seher rüzgarı! Benim gönlüm bende değil Tebriz'dedir. Daima eserek Şems hazretlerine bizim hizmetimizi bildir.

644. Karanlık gecenin zenci sakîsinin sunduğu görünmez uyku kadehi ile insanlar
kendilerinden geçmişlerdir.
Fe'ulün, Fe'ulün, Pe'ülün, Fe'ul
(c. 111, 1330)

• Ey güzel varlık! Durmadan, dinlenmeden şarap kadehini döndür, bizlere sun! Meclis kurulmuş, çeng çalmada, sazlar nağmelenmede, inlemede.
• Fakat bu meclis üzüm şarabı içenlerin meclisi değildir. Bu meclis ruhların rneclisi, sakîmiz de gayb aleminin sakîsi, meclistekiler gayb aleminin kokusunu almada, fakat bir renk görmemedeler.
• Sen bu meclise gel de bir katre kanda gönül sahrasını seyret 0 daracık yerde uçsuz bucaksız bir sahra.
• Hakk'ın aşkı ile mest olmuş kişilere durmadan şarap sun! Çünkü orada kavga yoktur, sevgi vardır.
• Ezel meclisinde elest gününde, Allah, onlara öyle bir sevgi kadehi göstermiştir ki; onlar bu dünya güneşinin kadehini, yani üzüm suyu şarabının kadehini ellerine almayı ayıp bilirler, günah sayarlar.
• Sen diyorsun ki: "Elsiz şişesiz sunulan şarabı kim görmüştür? Böyle şarap olur mu?"
• Sen şu gece yarısında düşün, seyret de gör! Karanlık gecenin zenci sakisinin sunduğu uyku kadehi ile insanlar sarhoş olmuşlar, kendilerinden geçmişler, yataklara serilmişler.

645. Düşünce ile gönül birbirlerine öfkeli oldukları halde, beden şehrinde beraber kalıyorlar.
Mef'ulü, Mefa'îlün, Fe'ulün
(c. III, 1324)

• Uykudan uyan kalk, çengi düzene koy! 0 ay yüzlü, gül renkli fitneyi yürüt!
• Aşk ne uyku bıraktı, ne sabır. Aşk ne nam bıraktı, ne de ar!
• Akıl binlerce hırkayı yırttı. Edep binlerce fersah uzaklara kaçtı.
• Düşünce ile gönül öfkeli oldukları halde beden şehrinde beraber kalıyorlar. Halbuki ay ve yıldızlar kıskançlıklarından ötürü birbirleri ile savaşa girdiler.
• Yıldız savaşa girmiş, ayrılığı yüzünden bu alem ona dar gelmeye başlamış.
* Ay diyor ki: "Onun güneşi olmadıktan sonra, ben neden boşuboşuna gökyüzünde solgun hüzünlü ışıklar yayarak gezip duracağım."
• Varlık pazarı onun akiki olamadıktan sonra, varsın harap olsun, taş üstüne taş kalmasın.
• Ey binlerce ada, sana sahip, ey kadehi güzel aşk, binlerce fikir sahibine, hünerli kişilere fikir bağışlayan, hüner ihsan eden aşk! Bütün dünya sanatkarları senden ilham almada, senin tesirinle eserler ortaya koymaktadırlar. Bütün güzel şaheserlerin ortaya konulmasına sebep olan sensin.

646. Bütün kainat, bütün varlıklar gönlün mestidir.
Müfte'ilün, Mefa'îlun, Müfte'ilün, Mefu'îlün
(c. III, 1336)

• Bir gece gönlün selamını almak arzusu ile kapısını çaldım. îçerden; "Kimdir o?" sesi geldi. "Kapıyı çalan senin gönlünün kölesidir!" dedim.
• 0 içerdeki ay yüzlünün nurunun şu'lesi; "Kapının aralığından yol üstüne, gönüle, göze düştü.
• Gönül mahallesi gönlün yüzünün dalga dalga nuru ile doldu. Her taraf nurlandı. Güneş ile ay, gönlün değersiz birer kadehi oldular.
• Gönülden bir haber gelince, gökyüzüne bir gürültü düştü. Varlık, kainat eline bir meşale aldı. Halk, duygularının zincirinden kurtuldu.
• Her tarafı göz kamaştıran, şaşılacak bir nur kapladı. Kürsü de, arş da gönlün nuru ile aydınlandı. Ruh gönlün selamını almak için kapısının önüne oturmuş, gönül damını gözlüyordu.
• Kalender, insan değildir. İşte sana kısa, özlü bir söz: 0 baştan başa bakıştır, görüştür. Gönül susarak konuşur.
• Bütün kainat, varlıklar, gönlün sarhoşu, gönlün ! Dokuz göğün konakları, gönle ancak iki adımlık yoldur.

647. Ey gönül! Canlar senin parıltından meydana gelmiş gölgelerdir.
Mefa'ilün, Fe'ilatün, Mefa'ilün, Fa'ilün
(c. III, 1359)

• Ey gönül, ben o tertemiz yüze, o güzel yüze bakınca kendimden geçtim. Ona dedim ki: "Ne kadar da güzelsin! Sende ilahî bir güzellik var."
• Binlerce güneş, binlerce göz, binlerce çerağ senin kulundur, kölendir. Ey gönül! Canlar senin parıltından meydana gelmiş gölgelerdir.
• Ey gönül! Güzellik zamanla gelir geçer, sonu yoktur. Halbuki senin güzelliğin zamanı da aştı, sonu da aştı.
• Ey gönül! Periler, cinler önüne geldiler, sana hizmet etmek istediler. Melek de, yıldız da, gökyüzü de sana secde ediyorlar.
• Hangi gönülde senin kulun ve kölen olduğuna dair bir damga, bir işaret yok? Hangi dert, hangi gam vardır ki sen ona derman olmayasın?
• Ey gönül! Zevallı olmayan hazineler senin emrinde. Yokluk aleminde hangi hazine vardır ki senin olmasın?
• Ey gönül! Senin aşkınla yanıp yakılanlara bak! Onlardan yüz çevirme! çünkü bakışlarında yanıp yakılmayı gideren, ne gözler, ne devalar vardır.

648. Şu kara topraktan biten çiçeklerde onun güzelliğinin akisleri vardır.
Mefa'îlün. Mefa'îlün, Mefa'îlün, Mefa'îlün
(c. 111, 1339)

• Ey gönül! Ay yüzlü güzelim, lütuf üstüne lütuflarda bulunuyor. Bu yüzden bir yerde duramıyorum, kararsızım. Gönlüm ab-ı hayat kaynağında, bedenim lale bahçesinde.
• Ey gönül! Gel de gör! 0 bahçede her ağacın gölgesi altında gönülleri çeken ay yüzlü bir güzel, gül yanaklı sevimli bir dilber; oturmuş, padişahın yüzünü görmek için bekliyorlar.
• Ey gönül! 0 öyle bir padişah ki, ruh güzellerinin de, beden güzellerinin de kendi güzelliğinin aşkından sevda kıvılcımları düşürmüş.
• Ey gönül! 0 büyük yaratıcı, narın içindeki taneler gibi kullarının gönüllerine neşeler, ümitler doldurmuş.
• Ey gönül! Padişahın güzellere, kendi öz kadehi ile şarap sunduğu o halvette Ruhulemin bekçidir, Hızır da perdecidir.
• Ey gönül! Onun en değersiz kulu, o meclisten mest olarak çıkınca, artık o dünya malına, zenginliğe, mevkiye, şöhrete yukardan bakar, onlara hiç önem vermez.
• Ey gönül! Sen bu cihanı onun bahçesi olarak bil! Herkes, her varlık bu bahçede rızkını, nasibini bulmaktadır. Bu alemi de onun pek büyük bir mağarası say! Onun lütfu, ihsanı geldiği zaman seni o karanlık mağradan dışarı çıkarır.
• Çıkarır da "toprak-su-hava-ateş" birleşiği içinde sana ne gül bahçeleri, reyhanları, türlü türlü şakayık çiçekleri, menekşeler, laleler hazırlar.
• Şu kara topraktan biten, başkaldıran çiçeklerde onun güzelliğinin akisleri vardır. Onların hepsi de onun lütfu ile bitmedeler. Sen burada topraktan çıkan mahsülleri yemekle meşgulsün. Sanki toprak yiyorsun. Halbuki senin rızkın göklerdedir. Ey gönül! Senin burada ne işin ?
• Ey gönül! 0 padişahlar padişahının aşkı ile el çırp, oyna! Onun bir öpücüğüne nail olabilirsen, dünyanın bütün belaları, bütün felaketleri def olur gider.
• Ey gönül! Şimdi ayağımda ayrılık ateşinden bir bağ var! Çok da zayıf düştüm. Ama sevgiliyi andığım zaman, onun aşkı ile mest olurum.
• Ey gönül! Onun aşk koparan şivesiyle ağlayıp inlemeye başlar, çeng gibi binlerce nağme çıkarırım.

649. Göklerden gelen ordunun saflar yaran saldınsı yüzünden,
beden şeytanlarının başları ezildi.
Müstef'ilün, Müstef'ilün, Müstef'ilün, Müstefilün
(c. III, 1333)

• Ey gönlü ihsan eden aziz varlık! Sen lütuflar sahibisin, ihsanlar sahibisin, gönüller avlıyorsun. Benim gönlüm senin yarattığın güzellikler ile huzura kavuşuyor.
• Ey iki alemin de kendisine kul, köle olduğu üstün varlık! Biz senin ikramınla diriyiz. Ey adının verdiği hayatla gönlün adına can olan, onu dirilten aziz varlık!
• Gönül, bedenin etrafında bir halka oldu, onu sardı. Gönlüm bedenimin hırkasını giydi. Sonunda her ikisi de sende gark oldu. Ey gönle lütuflarda bulunan güzel!
• Ey gönül deryasının incisi! Senin karşında, canın da, gönlün de ne önemi var? Gönül geceleri seninle aydınlıktır; gönlün gündüzleri de seninle mutludur.
• "Akl-ı küll"ün dergahından davul sesleri geliyor. "Şimdi gönlün fermanı hüküm sürmededir." deniyor. Ötelerden gökyüzü ordusu gelmede.
"Akl-ı küll: Allahın kudretinden ilk önce ortaya çıkan akıl. Buna Hz nuru da denilir.
• 0 ordunun kılıç vuruşundan, padişahın düşmanlarını öldürüşünden ötürü, ovalar kanla doldu, yollarda kan akıyor.
• Gök ordusunun saflar yaran saldırısı yüzünden beden şeytanlarının başları ezildi. Padişahın namına hutbe okunmaya başlandı. Dîvan gönlün fermanları ile doldu.

650. Ben can'ın boynunu bağladım, sevgilinin kapısına götürdüm de; "Bu, aşk suçlusudur;
sakın bunun suçunu bağışlama!" dedim.
Müfte'ilün, Müfte'ilün, Müfte'ilün, Müfte'ilün
(c. III, 1335)

• "Bu gönül evinde bulunan kimdir?" diye gece yarısı bağırdım. Bir ses; "îşte benim!" dedi. "Sen kimsin?" dedim. "Ay'ın da, güneşin de yüzümü görüp utandıkları güzel benim!" dedi.
• Bana; "Neden bu gönül evi böyle çeşitli şekillerle, hayallerle dolu?" dedi,. "Ey ay yüzüne dünya güzelinin bile hayran kaldığı, haset ettiği dilber!" dedim. "0 gördüğün şekillerin, hayallerin hepsi de oraya senden aksetmiş."
• "Peki!" dedi. "Şu benim ciğerimin kanına bulanmış olan şekil de nedir?" "Bu" dedim, "Benim şeklim. Gönlü yaralı, ayağı beden balçığına saplanmış bu değersiz kulunun şekli."
• Ben can'ın boynunu bağladım, sevgilinin kapısına götürdüm de; "Bu, aşk suçlusudur, sakın bunun suçunu bağışlama!" dedim.
• Sevgili bana bir ip ucu verdi. "Bu aşk ipidir. Ucu fıtnelerle, hilelerle doludur. Bunu tut, çek, ben de çekeyim. Hem çek, hem de koparma!" dedi.

651. Ey gönül! Sen aynada kendini eğri görürsen, bu eğrilik sendendir, aynadan değil.
Mefa'îlün, Mefa'îliin, Mefa'îlün, Mefa'îlün
(c. 111, 1337)

• Ey yüzünü ekşitmiş sevgili! îşine karışmamam, "Neden yüzünü ekşittin?" dememem için, sanki yüzünün etrafına; "Sirke ne güzel katıktır!" diye yazan dost!
• Yüzünün asıklığını, ekşiliğini, dolayısıyla başına gelenlerden şikayetini bırakır da; kinden, hırstan bir iki adım uzaklaşır da hilme, yumuşaklığa, başa gelenlere razı olmaya doğru yaklaşırsan, bal gibi olursun, kendinle beraber nice kişileri de tatlılaştırırsın. Fakat sen çok tenbelsin, kemale doğru yürüyemiyorsun.
• Aslında ben hata ettim, yanlış gördüm, yanlış söyledim. Zaten ben her zaman yanlış işler yaparım. Ben senin gerçek yüzünü görebilseydim, gözüm böyle şaşı kalır mıydı?
• Ey gönül! Sen aynada kendini eğri görürsen, bu eğrilik sendendir. Eğri alan sensin, ayna eğri değil! Ayna her şeyi doğru gösterir. Önce sen kendini doğrult!
"Mevlana bir Mesnevî beytinde şöyle buyurur
"Seni görünce kendimi gördüm. Aferin beni bana gösteren aynaya!" (Mesnevî, c. VI, nr. 1085). Başkaları bizim için ayna gibi olunca, başkalarında gördüğümüz kusur, kendi kusurumuzdur. 0 kusur onlara ait değildir."
• Adamın biri kuyu başına gitmiş de ayı kuyuda görmüş, ayın kuyuya düştüğünü sanmış. Ay ise gökyüzünden ona seslenmiş; "Acele etme, yanlış görme, ben buradayım." demiş.
• Sen ayı şu kirli, alçak yeryüzünde arama! Yoklukta varlık olmaz. Bir adam Ebucehil karpuzu ekse, şeker kamışı biçmez. însan ne ekti ise onu biçer.
• Ey benim canım! Hoşluk, güzellik varlığını, benliğini gidermektedir. Sense güzelliğini varlıkta arıyorsun. 0 burada görünmez. Sen her şeyi elde edebileceğin yerde ara!

652. Öteki dünya gönül güneşinden bir parıltı, bu dünya da gönül denizinden bir damla.
Fa'ilatün. Fa'ilatün, Fa'ilat ,
(c. III, 1346)

• Ömrüm gönül sevdası ile geçti gitti. Benim gönül gamından bir korkum yok!
• Gönül benim canıma saldırmak için kalkmış gelmiş. Cansa; "Bakalım gönlün meramı nedir? Ne yapacak?" diye oturmuş kalmış.
• Gönül din halkasından kaçıyor da, güzellerin saçlarının büklümü halkasını yer ediniyor.
"Fuzulî hazretleride:
"Aşiyan-ı mürg-ı dil zülf-i perişanındadır
Kande olsam ey peri gönlüm senin yanındadır" demişti.
• Gönlümle oynayanın, gönlümü perişan edenin etrafında dönüyorum, onu terk edemiyorum. Çünkü gönül kavgasında benim yardımıma koşacak ancak odur, başkası değil!
• Sabah olsun da gönlün yüzünü bir defa olsun göreyim diye geceleri uykuyu gözlerime haram ettim.
• Gönlün boyunu bosunu göreyim diye eğilmekten boynum yay gibi oldu.
• Öteki dünya gönül güneşinin parıltısından bir parıltı, bu dünya ise gönül denizinden bir damla!
• Ağzını kapa, dudaklarını yum! Çünkü gönlün feryadları dilsiz, dudaksız olarak göklere yükselmede.

653. Güllerin güzelliğinden dikenler sarhoş olur, gam gülmeye başlar.
Mefa'îlün, Fe'ilatün, Mefa'ilün, Fa'ilün
(c. 111, 1356)

• Sevgili hiç beklenmedik bir zamanda, ansızın çıkar gelirse; ne mutluluktur! 0 güzelliğiyle, kendisini çekemeyen güzelleri haset ateşlerine yakarsa ne devlettir.
• Dün sevgili tövbe eden binlerce kişinin tövbelerini güzelliğinin etkisi ile bozdurmuştu. Bugün de aynı şey olursa ne mutluluktur.
• Ona gönül verenler, onu görmek ümidi ile grup grup kapısının önünde ;oturmuşlar, bekleşiyorlar. Lütufeder de onlara şöyle bir görünürse ne mutluluktur.
• 0 kılıçlar kuşanmış, savaşa hazırlanmış, ayrılık ordusunun içine dalsa da vuslat ordusunu zafere kavuştursa ne mutluluk olur.
• Binlerce güller açılır, onların güzelliğinden dikenler sarhoş olur. Bu durum carşısında gam bile güler, kahkahalar atmaya başlarsa bu ne saadettir.
• Aşk harekete geçince, beden çevikleşir. Acele hemen elsiz, ayaksız gökyüzünün etrafında koşmaya başlar. Bu ne saadettir?

654. Develer sarhoş oldular.
Fe'ilatiin, Fe'ilattln, Fe'ilatün, Fe'ilün
(c. 111, 1344)

• Develer sarhoş oldular. Şimdi sen deve oyununu seyret! Kim sarhoş deveden edep, bilgi ve ibadet bekler?
• Bizim bilgimiz onun yani Hakk'ın bilgisi, yolumuz onun caddesi, hararetimiz koç burcundan güneşten değil, onun sıcak nefesi.
•"Ruhumdan ruh üfürdüm." günü nefesi sana can verir.
• Hakkın işi "0l emri ile oldurmaktır." Yaratışı sebeplere, vasıtalara bağlı değildir-
"Bu beyitte Bakara Süresi, 2/117. ve Hicr Süresi, 15/29. ayetlerine işaret var.
• Biz bu Hakk yolunda nesrin ve karanfil çiğneriz. Balçık çiğneyen yani yerden biten otları, dikenleri yiyen bayağı develerden değiliz.
• Balçık çiğneyen develer bu dünyaya, şu balçığa bağlanıp kalmışlardır. Ruhumuzun, gönlümüzün balçıkla ne ilgisi var?
• Din mücizesini göstermek arzusu ile Hz. Salih'in duası dağın bağrından Allah devesini doğdurdu.
"Hud Süresi, 11/64. ayetine işaret var."
• Biz doğu tarafına da gitmeyiz batı tarafına da. Biz durmadan ezel güneşine doğru adımlar atar dururuz.

655. Bugün gönlüm yeni bir sevda ile başka bir renge boyandı.
Mef'ulü, Mefa'îlün, Mef'ülü, Mefa'îlün ,
(c. III, 1341)

• Allah'a hamdolsun, şu gönül bugün dünden de daha beter bir halde, bugün gönlüm, yeni bir sevda ile başka bir renge boyandı.
• Dün gönlüm gül fidanının altına oturmuş, durmadan şarap içiyordu. 0 yüzden olacak, bugün bambaşka bir halde.
• Senin aşk "ney"in bu perdesinde bir hayli bekledi. Gönlüm aşk neyinin zevki ile tatlılaştı, şekere döndü.
• Ey ipek kaftanlar giyenen sevgili! Ben senin beline kemer gibi sarıldım.
• Ey tatlılıklar, lezzetler denizi! Senin aşkından bu beden sedefe dönmüştür. Şu gönül de o sedefin içindeki inci.
• Her mü'minin benlik evi mademki senin aşkınla harap oldu, yıkıldı; bu kargaşadan ötürü, bu gönül de her an benlik kapısından çıkıp, varlık damına yükseldi.
• Tebrizli Şems, Hakk güneşi gibi parıldıyor. Onun güneşinin parıltısından şu gönül seher vakti gibi olmuştur.

656. Gözyaşları niçin akıyor;gönül ateşini söndürmek için.
Müfte'ilün, Fa'ilatü, Müfte'ilün, Fa'ilat
(c. III, 1351)

• Şaşılacak şeydir ki; bu açık meşrepli güzellere, celal sahibi hakkın hareminde, has bahçelerde, çeşme başlarında, çayırlık çimenlik yerlerde makamlar verildi'. Orada şuhluklar, güzel yüzlere hırsızlamaca bakmalar helal sayıldı.
• Yol kesmeyi, ancak yollan bilen becerir. Eve girmeyi, hile yapmayı güzellikten anlayan başarır.
• Dünya ehli sanki örümcektir. Her biri de sinek avlar durur. Onlardan hiç bahsetme, bana usanç gelmesin.
• Eve gizlenmiş nefis hırsızını kim görür, kim söyler? îlahi aşkla safran çiçeği gibi sararmış bir yüz ile, berrak, duru su gibi olan göz yaşları.
• Gözyaşları neden akıyor? Gönül ateşini söndürmek için. Yüz niçin sararır, solar? îç alemini, gönül derdini anlatmak için.
• Aşıkların yanaklarına akan gözyaşları, seni ayakkabıların çıkarıldığı kapı yanındaki saftan alır; "Buradan hemen kalk, aşkın huzuruna git!" der.
• Aşıkların yüzlerinin sanlığı, sevgilinin elma gibi kırmızı olan yanaklarının aynasıdır. Gözyaşları ise, benlerinin ve yanak sayfalarının üzerine yazılar yazıyor.
• Bu balçıktan, bu kara topraktan yaratılmış yüzündeki bunca güzellikler, bunca eda ve cilveler, gayb alemindeki aydan parlayıp vuran kemal nurunun parıltısıdır.
• Hele bir iki gün sabret, bu parıltı bütün güzellikleri ile, bütün nuru ile yine aslına gider, onunla birleşir.

657. Kurak yere düşmüş balığın kulağına dalga sesleri gelince,
balık hemen sıçrayıp yurdu olan denize atlamaz mı?
Mefa'îlün, Fe'ilatün, Mefa'îlün,
(c. III, 1353)

• Bütün kainatın ve varlıkların yaratıcısından, o celal ve cemal sahibinden ruha çok tatlı bir hitapla; "Gel!" denilince ruh, nasıl olup da kanatlanıp uçmaz?
• Duru, lekesiz denizden ayrılmış, kurak yere düşmüş bir balığın kulağına dalga sesleri gelirse, balık nasıl olur da hemen sıçrayıp asıl yurdu olan denize atlamaz?
• Davuldan ve davula vurulan tokmaktan "Geri dön!" haberini duyunca, doğan, nasıl olur da avı bırakıp gerisin geri sultana doğru uçmaz?
• Bu kadar latif, bu kadar güzel, sevimli ve can bağlayıcı olan eşsiz varlığı bulamayan, tanıyamayan ve sevemeyen kimse cidden ne zavallı, ne kötü, ne sapık bir kimsedir?
• Ey ruh kuşu! Günahlarından temizlendin, nefsinin kafesinden kurtuldun, mana kanatların açıldı. Haydi geldiğin yere, kendi vatanına doğru uç, uç!
• Acı sudan ab-ı hayata doğru yollan! Eşik dibinden, papuçlukta oturanlar arasından ayrıl, can meclisinin baş sedirine geç otur!
• Ey can! Sen git, git ki biz de bu ayrılık cihanından o buluşma cihanına kavuşalım.

658. Gönlün vasıflarını saysam aklın almaz.
Mefa'îlün, Mefa'îlün, Fe'fllün
(c. III, 1342)

• Şu gönülde nasıl bir iş yurdun, nasıl bir tezgahın var? Şu gönülde ne putlar yontuyorsun? Ne putlar yapıyorsun?
• Bahar oldu, ekin zamanı geldi. Kimbilir sen şu gönüle neler ekiyorsun?
• Allah'ım sen zahirde, dışarda yücelik, üstünlük perdesi ile örtündün, ama şu gönülde apaçık meydandasın.
• Gönül göklerden de yüce, göklerden de geniş olmasaydı, şu gönül ata binip gökleri dolaşmazdı.
• Gönül pek büyük bir şehir olmasaydı, bir padişah oraya sığmazdı; o gönülde dolaşmazdı.
• Ey benim canım! Gönül şaşılacak büyük bir ormandır. Sen de bu gönül ormanında av emirisin. Sen orada neler avlayacaksın?
• Gönül denizinden binlerce dalgalar coşar, köpürür. Sen de bu gönül denizinde inciler elde edersin.
• Sustum. Artık gönül hakkında bir şey söylemeyeceğim. Çünkü gönlün vasıflarını saysam, aklın almaz, gönül senin düşüncene sığmaz.
"İbrahim Hakkı Erzurumî hazretleri de:

"Vasf-ı lisan seninledir, vasfedemem gönül seni
Nutk-ı beyan seninledir, vasfedemem gönül seni
Asl-ı cihansın ey gönül, vasla mekansın ey gönül'
Kevn n mekan seninledir, vasfedemem gönül seni" diye yazmışlardır. (Dîvan-ı Hakkı s. 181)

659. Senin güzelliğin ile, ruhlar huzura kavuşur, bedenler de mest olur.
Müfte'ilün, Fa'ilatü, Müfte'ilün, Fa'ilat
(c. 111, 1361)

• Ey benim biricik güzelim! Senin ömrüne yemin edirim ki, kemal derecelerinde senin eşin ve benzerin yoktur. Ey benim güvendiğim, dayandığım aziz varlık! Çok kederliyim, gamlara batmışım, artık kalk, gel!
• Ey beni dertlerden kurtaranım, feraha çıkaranım! Ey benim enîsim, en yakın dostum! Ey meclisimizin ay'ı! Senin yüzün tam bir bedirdir, dolunaydır. Dudaklarının ıslaklığı bana helal bir şaraptır.
• Senin ruhun vefa denizidir. Rengin ayrılık parıltısı, ömrüne yemin ederirn ki, günaha girmekten korkmasam, sana "Zülcelal sahibi Allah" derdim.
• Alemdekilerin hepsini eritirsin. Hepsinin de kalpleri rahata kavuşur, onların rnana gözleri açılır da görünmeyen şeyleri görürler. Sevgilim senin hayalin bile çok latif, çok güzel!
• Senin güzelliğin ile insanların ruhları huzura kavuşur. Bedenleri de mest olur. Onları ilahi şarabın büyük kadehlerle içildiği bir meclise oturtursun.
• Aşk hususunda gönle gelen bütün sorular ve cevaplar hep Hakk'tandır. 0 sorar, sonra kendi sorusuna kendisi cevap verir. Ben onun elinde bir rebab gibiyim. 0 bana sık sık mızrap vuruyor. Bana; "İnle, ağla!" diyor.

660. Davul çalan olmadıkça, davul nasıl ses verir?
Mefa'îliin, Fe'ilatün, Mefa'îlün, Fe'ilün
(c. III, 1358)

• İlahî rahmet gönlün kulağına gizlice dedi ki: "Ne istersen yap, fakat bizden ayrı düşme, bizi unutma!"
• Tıpkı gözle gündüz gibi; sen bizimsin, biz de seniniz. Ne diye bizden ayrılır, kötü işler yapan, kötü kişilerin yanına gidersin?
• Gönül dedi ki: "Sana darılmaya, senden incinmeye imkan var mıdır? Davul çalan olmadıkça, davul nasıl ses verir?"
• Bütün dünya davuldur, sen de davul çalan! Bütün yollar zaten kapanmış, seni bırakıp da nereye gidebilirler?
• Can kımıldamadıkça şu zavallı beden kımıldayamaz. At hareket etmedikçe üstündeki, çul oynamaz.
• Gönlün Allah arslanıdır, nefsin ise at. Akıl meydanı ata dar geldi de o daracık meydandan sıçradı "Söyle" alanına vardı.-
"Söyle!": Kur'an'da bir çok sürelerin başında geçer. Dünyanın fanî, gelip geçici olduğu ayetlerle haber verilir, .
• Sözden harften geç de su gibi nakışlar kabul eder ol, şekilden şekle gir'. Cünkü harf de dünyadandır, ses de'. Dünya da zaten bir köprüden ibarettir.

661. Gül, can bahçesinden gelmiş bir habercidir.
Mef'aiü, Fa'iiaiü, Mefa'îlü, Fa'ilat
(c. III, 1348)

• Bugün, bu bahar günü, neşe günü, sevinç günü. Güllerin çok açtığı bir yıl, gül yılı. Bu bahar mevsiminde halimiz, durumumuz çok iyi! Bizim gibi gülün de hali iyi olsun!
• Ötelerden dostun yüzünün gül bahçesinden güle yardım geldi. Bu sebeple artık gözlerimiz, gülün solduğunu, dökülüp saçıldığını görmez.
• Gülün güzelliğinden, letafetinden, ihtişamından, renginden, kokusundan nergisin gözleri mest oldu, bahçede ağzını açmış gülüyor.
• Süsen selvinin kulağına, bülbülün aşkının sırlarını ve gülün güzel huylarını fısıldıyor.
*Gül bize iyilik etmek, lutuflarda bulunmak, bize kokusunu daha iyi duyurmak için elbisesini yırtarak koştu, geldi.
*Biz de güle kavuştuğumuz için, ona daha yakın olmamız için elbisemizi yırtıyoruz.
*Gül ötelerden geldi; o cihandandır. Bu yüzden bu cihana sığmıyor. Gül o kadar latiftir, o kadar güzeldir ki, hayal alemi bile gülü hayal etmeye dar geliyor.
*Gül denilen varlık kimdir? Akıl bostanından, can bahçesinden gelmiş bir haberci. Gül nedir? Solmayan, dökülmeyen, hakîkat gülünün güzelliğini, yüceliğini bildiren bir bilge.
*Gülün eteğini tutalım, ona yol arkadaşı olalım da oynaya, güle gülün aslına. zevalsiz gül fidanına gidelim.
*Gülün aslı, zevalsiz gül fidanı Mustafa(s.a.v.)'in terinden bitti, yetişti, lütfundan meydana geldi. 0 büyük varlığın yüzünden hilal halinde iken, bedir haline geldi.
"Bazılarının mevzu saydıkları bir hadîse işaret var. Hadîs şöyle:
Peygamber Efendimiz (s.a.v.) buyurdular ki: "Miraç gecesinde gökyüzüne çıktığım zaman terlemiştim. Ter damlalarım yeryüzüne düşünce, topraktan gül fıdanları bitti, yetişti. Kim benim kokumu koklamak isterse, kokumu almak isterse gülleri koklasın."
*Siz gülün yapraklarını yolarsınız, dallarını kırarsınız ama, ona yeniden yeniye can verirler, onu diriltirler, ona yeniden yeniye kol kanat ihsan ederler.
*Gör ki gül baharın davetine nasıl icabet etti. Halil İbrahim'in öldürülmüş dört kuşu gibi ölü iken dirildi, koşarak geldi.
*Ey hoca sus! Dudağını açma! Gülün gölgesinde otur da gonca gibi dudak altından gizlice gülümse!

663. Ötelere göç var!
Fa'ilatün, Fa'ilatiin, Fa'ilatü
(c. III, 1347)

• 0 güzeller padişahının bulunduğu yere göç var! 0 sevgilinin güneşinin doğduğu yere göç var!
• Geri kalanların kervanı yola düştü. Haydi ey davrananlar, biraz çabuk olun, göç var!
• 0 erlik ve ölümsüzlük denizine doğru, haydi ey erler erkekçe göçün, ötelere göç var!
• Padişahın yüzünün güneşi doğdu, dünya aydınlandı. Ey bekçiler sabah oldu, göç var!
• Asıllarına, yani can denizine doğru dostlar topluluğu yağmur gibi yağıyor, seller gibi akıyor, ötelere göç var!
• Evi barkı, döşeği, yastığı bırak! Attan katırdan, süslü eğerden, semerden vazgeç, ötelere göç var!

664. Ben öyle bir çocuğum ki hocam aşktır.
Mefa'îlün, Mefa'îlün, Fe'ulün
(c. III, 1523)

• Arslan değilim ki düşmanla savaşayım. Ben arslandan daha çetin bir düşman olan kendimle, kendi nefsimle savaşayım, bu bana yeter.
• Mademki aşkın ayakları altında toprak olmuşum. Şunu iyi bil ki; o topraktan ben gül ğibi, süsen gibi bitip boy atacağım.
• Aşkın gamı ile geceler gibi karalar giymişim. Fakat ben bu karanlık gecenin koynundan parlak bir ay gibi doğacağım.
• Ben aşk ateşi ile yanmışım, baştan başa duman haline gelmişim. Duman gibi bu pencereden çıkacağım; göklere yükselecek, ötelere gideceğim.
• Ben öyle bir çocuğum ki, hocam aşktır. Bırakmıyor ki başımı kaldırayım, boyumu göstereyim.
• Aşk gibi daima diri olayım, daima varlık sahibi olayım, yemeden, içmeden, yatmadan, uyumadan kesileyim.
• Kendine gel de Ebu Bekr-i Rebabî gibi sus, sus da ben can olayım, bedenden sıyrılayım

• 665. Bir damlayım ki, hem damlayım hem deniz!
• Mefa'îlün, Mefa'îliin, Fe'ulün
• (c. III, 1520)
• • Bana nasılsın diye soruyorsun? Nasıl olduğumu ben söylemeyeyim, sen bak da gör! Harap bir haldeyim, kendimden geçmişim, deliler gibi aklını başımda değil, sarhoşum.
• • Meğer gökyüzü gibi ay'ın evi olmuşum. Sevgilinin aşkı yüzünden gökler gibi kararsızım.
• • Yanlış söyledim, ben aşkın mizacına sahibim. Bu yüzden dönüp dolaşmayı da, durup dinlenmeyi de bilmiyorum.
• • Sevgiliden ayrıldığım için, sanki dünyanın direği olmuşum gibi ağır bir yük altında eziliyorum.
• • Ben görünüşte bir zerrenin yarısından da küçüğüm. Fakat aşk bakımından alemden de genişim, dünyadan da büyüğüm.
• • Bir damlayım ki, hem damlayım hem deniz! Çeşitli yönden, çeşitli şekilller ve hadiselerle denenmedeyim, imtihan edilmedeyim.
• • Bu sözü ben söylemiyorum. Bu söz aşkın sözü; ben bu ince sözü bilmeyenlerdenim, ben bir hiçim, hiç!
• • Bu hikaye, bu aşk macerası binlerce yıllık bir hikaye. Bunu ben nereden bileyim? Ben daha dünkü çocuğum.
• • Fakat öyle bir çocuğum ki, ben evveline evvel olmayan, kadîm olan o ezelî büyük varlığa aidim. Beni o yarattı, bu çocuk yüzyıllardan onunladır.
• *Bu sözler balçıktan doğan sözler, ormandaki dolambaçlı yollara benziyor kendimi nasıl bir renkte göstereyim ki, ben o dolambaçlı yollardayım.
• *Hayır! Yanlış söyledim. Benim güneş gibi bir rengim var. Bu denî, alçak dünyanın bulutlan içinde kalmış.
• *Sus, insanın toprağını tozutma! Çünkü ben peri gibi buralarda gizlenmişim.

666. Senin verdiğin şeyden başka benim neyim var?
Mefa'îlün, Mefa'îlün, Fe'ülün
(c. III, 1521)

*Ben bu dünyada dost olarak yalnız seni seçtim. Böyle olmakla beraber, sen benim kederlere kapılmamı, gamlara düşmemi uygun bulur musun?
*Gönlüm kalem gibi senin avucunda, parmaklarının arasında, neşelerim de senden gelmede, hüzünlerim, gamlarım da sendendir.
*Senin dilediğinden başka ne olabilirim ki? Ben senin gösterdiğin şeyden başka ne olabilirim?
*Bazen benden diken bitirirsin, bazen gül. Bu yüzdendir ki ben bazen gül :koklarım, bazen diken toplarım. Bazen çok neşeliyim, bazen çok mahzunum, üzgünüm.
*Beni ne hale getirirsen o halde olurum. Sen mademki benim böyle olmamı istiyorsun, ben de öyleyim, başka türlü değilim.
*Önce de sen varsın, sonra da sen varsın. Sen benim evvelimi de, airimida hayırlı et!
*Sen gizlenirsen, seni manen hissedemezsem, küfür ehlinden olurum. Yarattığın eserlerle kudretini, yaratma gücünü ortaya koyunca imana gelirim. Bütün bu haller senin lutfunla, ihsanınla olmaktadır.
*Senin verdiğin şeyden başka benim neyim var? Sen koynumda, yanımda ne arıyorsun?
"Dîvan şairlerimizden Urfalı Nabî merhum bir şiirinde aynen Mevlana gibi düşünmüştü:
"Bu karhanede bilsem neyim, bepim nem var? Varlığım Allah'ın bir armağanı, hayatımı da o bağışlamıs; nefes onun bir Ifltfu, konuşmam onun bir fazlı, ihsanı; beden onun binası, ruh onun nefhası, üfürüğü; kuvvetim, yapma gücüm de ondan; benim hislerimi, duygularımı da o vermiş. Bilsem ki bu dünyada ben neyim, benim nem var?"

667. Gönle gelen şekiller, hadiseler misafirlere benzerler;
gelirler, giderler. Ben de onların gelip gittikleri ev!
Mefa'îliin, Mefa'îlün, Fe'ülün
(c. III, 1519)

• Gel ki ben bugün dünyada değilim. Dünyadan dışarı çıktım. Ben bugün kendimden de gizliyim.
• Ben hançeri aldım, varlığımı kestim, yok ettim. Artık ben ne kendime aidim, ne de başkasına.
• Yanlış söyledim, ben kendimden kesilmedim; bu işi, bu tedbiri canım "ben"siz yaptı.
• Gönül ateşi ne haldedir; bilmiyorum. Çünkü dilim başka bir şekilde yanıyor.
• Kendimi yüzlerce şekilde gördüm. Her şekli gördükçe: "İşte ben buyum!" diyorum.
• "Kendimi yüzlerce şekilde gördüm" dedim. Belki de ben şekil değilim, benim izim, nişanım yok!
*Çünkü gönle gelen şekiller misafirlere benzerler; gelirler, giderler. Ben de onların gelip gittikleri ev!

668. Körün gözüne göre ben bir hiçten ibaretim;
sağırın kulağına göre de ben dilsizim.
Mefa'îliin, Mefa'îlün, Fe'ulün
(c. III, 1518)

*Ben mekansızlık aleminde bulunan bir ay'ım. Beni dışarda arama, ben canın kendisiyim.
*Seni herkes kendi yanına çağırır. Bense seni senden, senin yanından başka yere çağırmam.
*Bazen dersin ki: "îstediğim gibi değilsin, vefasızsın." Evet, sen öyle oldukça ben de öyleyim.
*Körün gözüne göre ben bir hiçten ibaretim. îşte öyleyim. Sağırın kulağına göre de ben bir dilsizim.
*Niçin gözün yaşına gül suyu dökersin? Gözünü yıka; toz toprak gitsin! Ben apaçık ortadayım, görünüyorum.
*Senin giydiğin elbiseler de, yediğin yemekler de hep topraktan gelmede. Hepsi de renkli toprak. Bu yüzden sen toprak yiyorsun. Sen bana misafir olmaya layık değilsin.
*Şu güzel renkli, hoş kokulu gül de topraktan ibaret! Ben ona iğreti olarak verdiğim güzelliği geri alınca, onda başka bir güzelllik, hoş kokulu suyu vardır, o ortaya çıkar; sen onu seyret!
*Ey benim canım! Ben bağın da bağıyım, suyun da suyuyum. Ben binlerce erguvana erguvan olmuşum.

669.Dünyadaki bütün şehirleri dolaştım. Aşk şehri gibi güzel bir şehir bulamadım.
Mefa'îlün, Mefa'îlün, Fe'ulün
(c- III, 1509)

• Sefer ettim, dünyada bulunan bütün şehirlere uğradım. Fakat aşk şehri gibi güzel bir şehir göremedim, bulamadım.
• Ben ezeldeki aşk şehrinin kıymetini bilmedim de, bilgisizlik yüzünden işbu dünya şehrine sürgün edildim. Böylece gurbete düştüm. Çok kahır çektim, çok belalara uğradım.
• Ben akılsızlığımdan öyle güzel şeker kamışlığını bıraktım da, bu dünyada her otu otladım durdum.
• Bu dünyada aşkın sesinden gayrı duyduğum sesler, davul sesinden başka bir şey değildir.
• 0 davul sesinin yüzünden ben, "küll alemi"nden şu fanî dünyaya düşüp kaldım.
• Ben ezelde tamamıyla candım, candan ibarettim. Canlar aleminde gönül gibi kanatsız, ayaksız uçup duruyordum.
• însana güzellikler veren gülüşler bağışlayan mana şarabından ben de gül gibi boğazsız, dudaksız tadıp duruyordum.
*Derken aşktan bir ses geldi. Aşk; "Ey can!" dedi; "Yola düş, bir mihnet ve ızdırap yurdu yarattım, oraya git!"
*Ben o mihnet yurdunu istemem!" diye çok yalvardım, çok ağladım, çok inledim, çok elbiseler yırttım.
*Şimdi bu dünyadan ötelere gitmekten nasıl korkuyor, kaçıyorsam, oradan gelmekten de öyle kaçıyordum, öyle ürküyordum.
*Ey can, korkma git! Nerede olursan ol, ben seninle beraberim, sana şah damarından daha yakınım.
"Hadid Suresi 57/4. ve Kaf SOresi, 50/6. ayetlerden iktibas var."
*Büyüler yaptı, beni oradan uzaklaştırdı.
*Büyü dünyaları bile yerinden oynatır. Ben kim oluyorom ki; zaten ben göze bile görünmüyorum.
*Beni yolumdan alıkoydu. Sonra da dilediği yola düşürdü. Gerçek yoldan çıkıp da o yola düşmeseydim kurtulurdum.
*Söyleyeyim; asıl yurduna, nasıl dönersin, ulaşırsın; yazayım. Fakat buraya varınca kalemim kırıldı.

670. Benim sözümde ben de cana bir aynayım. Can kendi halini benim sözümde bulur.
Mefa'îlün, Mefa'îlün, Fe'ulün
(c. III, 1516)

*Senin canın benim canıma ne kadar da çok yakın. Çünkü sen ne düşünüyorsan, ben onu biliyorum.
• Zaten dostlar birbirlerinin gönüllerinden geçenleri bilirler. Ben de senin gönlünden geçeni biliyorum. Bilmesem dost sayılmam.
• Dost dosta karşı saf, duru suya benzer. Onun için de dostun hayalıni parmağımla gösterebilirim.
• Adeta herkes aynadır; aynada herkes karını, ziyanını gösterebilir.
• Fakat o ayna her nefeste buğulanır, her an kararır. Çünkü onda benim can cilam yoktur.
• Ama arif kişinin gönlüne, dünyanın tozunu, toprağını atsan yine kararmaz, yine cilası kaybolmaz.
• Sakın bu aynadan yüz çevirme! 0 ayna; "Ben senin canına emanım!" deyip duruyor.
• Benim sözüm de, ben de cana bir aynayım. Can kendi halini benim sözümde bulur ve anlar.
• Sus, sus da, ben kaşla gözle ona binlerce macera okuyayım.

671 .Seni gördüğüm gün,benim bayram günümdür
Mefa'îlün, Mefa'îlün, Fe'ülün
(c. 111, 1508)

• Sefere çıktım, her şehre uğradım, senin gibi latif, senin gibi güzel hiç kimseyi göremedim.
• Ayrılıktan kurtuldum. Gurbetten geri geldim. Bir kere daha seni görmek saadetine erdim.
• Eşsiz bir bahçeye benzeyen güzel yüzünden düşeli, ne bir gül gördüm, ne bir meyve tattım.
*Kötü bahtımın yüzünden senden ayrı düştüm. Fakat her bahtsızdan da yüzlerce zahmetler, mihnetler çektim.
*Ne diyeyim, sensiz ben tamamıyla ölmüştüm. Allah beni yeniden diriltti.
*Acaba yüzünü gören ben miyim? Acaba senin tatlı sesini ben mi duydum?
*Bırak da elini, ayağını öpeyim, bana bayramlık ver; çünkü seni gördüğüm gün benim bayram günümdür.
*Ey Mısır ülkesinin Yusufu, sana armağan olarak böyle parlak bir ayna aldım.

672. Sen sevda çekenlerin gönüllerine huzur verirsin.
Mefa'îlün, Mefa'îlün, Fe'ulün
(c. III, 1507)

*Sevgilim, ben sende kaybolup gitmişim, görünmüyorum. Dün gece tuhaf şekilde seni rüyada gördüm.
*Mısırlı kadınlar gibi elimde turunç vardı. Yusufun güzelliği ile kendimden geçtim, ellerimi doğradım.
*O ay yüzlü güzel nerededir? 0 dün gece gördüğüm gözler nerede? 0 sözleri duyan kulaklar nerede?
*Ne sen varsın, ne de ben varım. Ne de o an, o zaman var. Ne de hayran dudakları ısıran dişler var.
*Senin sevdandan ben bir ambar doldurdum. Ben o ambara harmandan sevda taşıdım, durdum.
*Sen sevda çekenlerin gönüllerine rahatlık verirsin, huzur verirsin. Sen Zünnun'sun, sen Cüneyd'sin, sen Bayezid'sin.

673. Galiba ben, şimdi bu hale gelmemişim, ezelde de böyle imişim.
Mefa'îlün, Mefa'îlün, Fe'ulün
(c. III, 1506)

• Ben her zaman böyle zeki değildim. Ben akıldan, fikirden çıkmış bir kişi değildim.
• Senin gibi ben de akıllı idim. Böyle deli, divane değildim. Ben böyle düşkün ve perişan bir halde de değildim.
• Güzeller gibi gönüller avlar dururdum. Ben gönül gibi kanlar içinde değildim.
• 0 nasıldır; bu nasıldır; diye arar dururdum. 0 nasıl olduğu bilinemeyen büyük yaratıcının yarattıklarına böyle hayran değildim.
• Sen benim gibi değilsin, senin aklın başında, otur da bir düşün bakalım; galiba ben şimdi bu hale gelmemişim. Ezelde de böyleymişim.
• Ben böyle günden güne artan aşka av olmamıştım. Eskiden herkesten üstün olmayı arar dururdum.
• Sonunda bir defîne gibi topraktan dışarı çıktım. Çünkü ben toprağa gömülen Karun değildim, ben ilahi bir defıneydim.

674. Öyle bir arkadaş istiyorum ki, benim derdimi kendine dert edinsin.
Mefa'îliin, Mefa'îlün, Fe'ulün
(c. 111, 1505)

*Şu anda öyle bir mutrip (çalgıcı) istiyorum ki, mest olsun kendinden geçsin de ne çaldığının farkında olmasın.
*Öyle bir arkadaş istiyorum ki, benim derdimi kendine dert edinsin. Fakat öyle kendinden geçsin ki neşe ile gamı birbirinden ayırt edemesin.
"Mevlana kendi derdini dert edinen arkadaş istiyor. Behçet Kemal merhum da "İstiyorum" adlı şiirinde:
"Bir zincir istiyorum, hırsımı bağlayacak
Bir yangın istiyorum, ruhumu dağlayacak
Bir ana istiyorum, başımda ağlayacak." diye yazmıştı.
*0 bütün varlığı ile mest olsun da Ademoğlu olmaktan çıksın, değişsin, başka birşey olsun.
"Ademoğlu Eşref merhum da:
"Gözlerim Ademoğlu'ndan o rütbe yıldı kim
İstemem bir fatiha, tek çalmasınlar taşımı." demişti.
*Müslümanlık ondan nur alsın da, varlığından sıyrılsın, çıksın.
*Allah'ım, bize mest olmuş bir güzel gönder de sunacağı şarapla karnımızı davul gibi şişirsin.
*Davul çala çala kendimizden geçelim, dışarı çıkalım, sakîyi karşılamayı düşünelim.
*Bugün perişan, darmadağın sözler söylemek istiyorum. Elbette perişan olmuş bir kişi perişan sözler söyler, başka ne söyleyebilir ki?
*Bu perişan sözleri bana söyletmemek için sakinin gelmesi, birbiri ardınca nacağı kadehlerle ağzımı kapaması gerekmektedir.

675. Seni tanımadan önce, gece gündüz aşk masalları okurdum.
Şimdi senin aşkınla ben kendim masal oldum.
Mefa'îlün, Mefa'îliin, Fe'ulün
(c. III, 1499)

• Sevgilim gel ki, aşkından deli divane oldum. Bir şehir gibiydim, yıkıldım, harap oldum.
• Aşkının yüzünden her şeyimi kaybettim. Maldan, mülkten oldum. Şimdi ben senin aşkının derdi ile aynı evde, gönül evinde beraber oturmaktayız.
• Ben anlatılamayacak derecede tenbel birisiydim. Senin yüzünü görünce canlandım, bir yerde duramaz oldum.
• Canımın senin canınla dost olduğunu görünce, bütün dostlardan, akrabalardan ayrıldım.
• Ben seni tanımadan önce, gece gündüz aşk masalları okurdum. Şimdi senin aşkınla ben kendim masal oldum.

676. Genç iken mana şarabı içseydi, ihtiyar feleğin beli bükülmezdi.
Mefa'îlün, Mefa-îlün, Fe'ulün
(c. III, 1500)

* Cenab-ı Hakk Hz. Adem'e kendi ruhundan üfürdüğünden beri, Ademoğulları o üfleyişten öyle mest olmuşlardır ki, kendilerine verilen canları bile tanımaz olmuşlardır.
* Denizlerin dalgalanması, coşması, köpürmesi hep onun coşkunluğundandır. Dünyada mana şarabıyla mest olanlarda görülen mestlik de Hz. Adem'in ezeldeki mestliği yüzündendir.
* Ezel şarabı ile mest olan insanoğlu, mestliğinden uyanıp matem eylemesin diye ilahi rahmet ecelin boynunu vurmuştur.
* Hakk şarabı helal mi, helaldir. Allah köyünden gelen şarap haram olamaz.
» Genç iken bu şaraptan içseydi, ihtiyar feleğin beli bükülmezdi.
» Yeryüzü, o şaraptan içseydi bulutlardan yağmur dilenmezdi.

677. Ben halkı zindandan azat ettim.
Mefa'îlün, Mefa'îlün, Fe'ülün
(c. III, 1502)

*Ben halkı zindandan azat ettim. Aşıkların gönüllerini neşelendirdim.
*Nefis ejderhasının ağzını yırttım, aşk yolunu mamur bir hale getirdim.
*Yusufları, Yakublar'dan duydum da hepsini kapıdan çıkarıverdim.
*Hoş bir şekilde tertib ettiğim gönül bahçesi ne de güzel bir bahçe! Yeni baştan yaptığım aşk şehri, ne de güzel bir şehir!
*Bütün dünya da bilir ki, ben o şehrin padişahı olarak bulundukça, adaletle hüküm sürdüm, insaflı hareket ettim.
*Bütün dünya da bilir ki, ben cihandan dışarıyım. Benim düşünceye tenezzül edişim sözlerime şahit bulmak içindir.
*Ben nice ustaları mat ettim, nice kalfaları usta yaptım.
*Nice arslanlar, üstüme kükreyerek saldırdılar da, ben onları tilki gibi güçsüz, kuvvetsiz bir hale getirdim.

678. Ben bir kulum, köleyim; ama efendimi azat ettim.
Mefa'îlün, Mefa'îlün, Fe'ülün
(c. III, 1503)

• Ben bir kulum, köleyim; ama efendimi azat ettim. Ben öyle birisiyim ki üstadı üstad ederim.
• Ben öyle bir canım ki, dünyadan daha dün doğdum. Fakat köhnemiş dünyayı yeni baştan kurdum, imar ettim.
• Benim davam budur: Ben çeliği çelik yapan bir mumum.
• Ben gam gecesinde kara bulutum. Ben öyle bir kara bulutum ki, bayram gününün gönlünü sevinçle doldururum.
• Ben öyle acaip toprağım ki, aşk ateşi ile tüttüm de gökyüzünün burnunu rüzgarla doldurdum.
• Beni ayıplama, beni sen mest ettin. Apaçık ortaya çıkarsam, insafsızlık edersem, sakın darılma!

679. Ey aşk! Sen bedene cansın, ben senin lütfun sayesinde beden hapsinden kurtuldum.
Mefa'îlün, Mefa'îlün, Fe'ulün
(c. 111, 1496)

• Gece rüyamda ne gördüm ki, bugün mest bir haldeyim? Bugün deliler gibi akıldan kurtuldum, akıl bağından sıçradım, çıktım.
• Yoksa ben uyanıkken mi rüya gördüm? Çünkü bu dert bende iken, gözüme uyku girmiyor
*Yoksa ben, hakiki aşkı mı rüyada gördüm ki, hep onunla meşgulüm, ona yöneldim?
*Gel ey hakiki aşk! Sen bedene cansın, ben senin lutfun sayesinde beden hapsinden kurtuldum.
*Bana; "Perdeyi yırt!" dedin, ben de hiç tereddüt etmeden yırttım. "Kadehi kır!" dedin, hiç düşünmeden onu da kırdım.
*Bana; "Bütün dostlarından ayrıl!" dedin, bütün dostlarımı gönlümden attım. yalnız sana gönül bağladım.
*Kirpiklerimle hayalini topluyordum. Bunu suç saydın, gönlümü yaraladın.
*Ben yedi kat yerin dibine geçsem, sen yanımda bulununca göklerin üstündeymişim gibi yücelirim. Fakat sen yanımda olmayınca, yedi kat göğün üstünde bulunsam orası benim için aşağının aşağısıdır.

680, Benim neşem şaraptan değil, başka yönden, başka şeyden.
Mefulü, Mef'ulü, Mefulü, Meful
(c. III, 1494)

*Ben düştüm, ben düştüm, ben suya düştüm. Bir hayli su yuttum. Ama üzgün değilim, korkmadım. Gönlüm neşeli, gönlüm neşeli!
*Ben ne def çalmadayım, ne de ney üflemedeyim. Ben işsiz güçsüz bir kişiyim, Küple değil, şarapla değil, neşem başka yönden. Çok iyi bir haldeyim. kabıma sığamıyorum, huzur içindeyim.
*Ben bir gönül alanın aşkı ile gül bahçesine dönüştüm. Can gördüm, can gördüm, gönül verdim, gönül verdim!
• Şarap içtim, şarap içtim, senin şehrinde dönüp dolaşmadayım. Öfkeliyim, öfkeliyim. Sözlerle doluyum, söylenip duruyorum.
• Ben gökyüzüne, göğün en üst yerine, deniz üstüne, dalga üstüne güzel bir taht kurdum, güzel bir taht kurdum.
• Efendiyim, efendiyim, denizin emrine uymuşum, köpürürüm, dalgalanırım, coşarım. Ona uymuşum, ona uymuşum.
• Ey yıldız, ey yıldız! Aç dudağını aç, hani bir sır vardı ya, o sırrı bana vadettiğin gibi anlat!
• Her zerre, her damla, hem onu arar durur, hem de onun sözü ile, onun lütfu ile; "Ben üstadım, ben üstadım." der durur.

681. Çok uğraşarak, birbirimizle çekişerek, bin türlü zorluklarla elde ettiğimiz servet,
mal, mülk meğer bize birer bela tuzağıymış. Bizim bundan haberimiz yok!
Mefulü, Mefa'îlü, Mefa'îlü, Fe'ulün
(c. III, 1491)

• Şu beğendiğimiz, üzerine titrediğimiz, çeşitli gıdalarla beslediğimiz bedenden bütün halk, herkes iyidir. Fakat bu bedenin ahmaklığı yüzünden şaşırıp kaldık, parmağımızı dişledik.
• Birşeyden kaçacaksan yılandan, akrepten, arslandan, kaplandan kaçma da, bedenden kaynağını alan nefsanî isteklerden, heveslerden kaç! Çünkü başımıza gelen bütün belalar, çektiğimiz bütün zahmetler, meşakkatler boş ve olmayacak heveslerden meydana gelir.
• Vhttp://salihdostlar.com/images/smilies/allah.gifi onun yeşilliğine, onun gül bahçesine bakıyorum da görüyorum ki onun yüzünün nurundan başka sığınılacak yer yok!
• Her sabah kalkıp yüzünü tertemiz yıkayınca, yine günlük işler başlar, yine gönül, hayat mücadelesi sevdasına düşer. zamanında koşulan yere koşar.
*Halkın gönlü güç bir hale uğrayınca, başa bir sıkıntı, bir bela gelince, Allah'ım hepimiz sana muhtacız, irademizi sana vermişiz." diye bir yere yönelir, işte oraya varır.
*Çok uğraşarak, birbirimizle çekişerek, bin türlü zorluklarla elde ettiğimiz servet, mal, mülk meğer bize birer bela tuzağıymış. Dünya işlerinden, hayat mücadelesinden, senelerin getirdiği bitkinlikten artık bıktık ve usandık. kanadı kınk, bedeni yorgun bir halde; "Allahım sana doğru uçuyoruz, sana geliyoruz. Bize acı, merhamet et.!"

682. Sevgili ile öyle bir hale geldim ki, kendimi sevgiliden ayırdedemiyorum.
Mefulü, Mefa'îlii, Mefa'îlii, Fe'uliin
(c. III, 1487)

*Bugün öyle bir haldeyim ki, eşeği sırtındaki yükten ayırd edemiyorum. gün öyle bir haldeyim ki, gülü de dikenden ayırd edemiyorum.
*Sevgili bugün beni öyle bir hale getirdi ki, sevgili ile öyle bir hale geldim kendimi sevgiliden ayırd edemiyorum. Ben kimim? Sevgili kim? bilemiyorum.
*Dün içtiğim şarabın verdiği mestlik, beni sevgilinin kapısına götürmüştü. fakat bugün öyle bir haldeyim ki, evle kapıyı ayırd edemiyorum.
*Geçen sene, gönlümün havf (korku) ve reca(ümit)dan iki kanadı vardı.bugün ise öyle bir haldeyim ki, kanat nedir, uçuş nedir, geçen sene nerede? farkında bile değilim.
*Aşık kişi dünya işlerine karşı kör olur. Fakat benim gibi değil. Çünkü ben, ne sağırın, ne körün farkındayım, ne de işin gücün farkındayım.
*Ben çenge benziyorum. Çıkardığım nağmelerden haberim yok, sırlar söylemedeyim. Fakat sırlar nedir; bilmiyorum.