Çocukların Saplantı ve Takıntılarına Dikkat!
Çocukların Saplantı ve Takıntılarına Dikkat!
Çocuklarda da saplantı ve takıntılar hastalık boyutuna varabiliyor...
Çocuğunuzun size garip gelen, sürekli tekrar ettiği bazı hareketleri mi var? Tekrar tekrar yapmaktan kendini alıkoyamadığı bu davranışlar artık çocuğunuzun günlük yaşamını engellemeye mi başladı? Bu tekrarlayıcı davranışlar normal gelişimin bir parçası olabileceği gibi, obsesif kompülsif bozukluk adı verilen psikiyatrik bir rahatsızlığın işaretleri de olabilir.
Çocuk ve Ergen Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Dr. Ayten Erdoğan çocuklarda görülen takıntılı davranışlar ve obsesif kompülsif bozukluk hakkında anne-babalara şu bilgileri verdi:
Obsesif Kompülsif Bozukluk (OKB) nedir?
Obsesif Kompülsif Bozukluk (OKB) tekrarlayıcı ve rahatsızlık veren düşüncelerle karakterize olan bir kaygı bozukluğudur. Bu durumu yaşayan çocuklar bu düşüncelere, kaygılarını azaltan ve geçici olarak kendilerini daha iyi hissetmelerini sağlayan bazı davranışlarla cevap verirler. Ancak kısa bir süre içerisinde, kaygı yaratan düşünceler meydana geldiğinde belli törensel davranışları tekrarladıkları bir döngüye takılıp kalırlar. Örneğin mikroplardan ve kendisine mikrop bulaşmasından korkan bir çocuk ellerini yıkayarak saatlerini geçirebilir, hırsızlardan korkan bir çocuk gece defalarca kez uyanarak kapının kilitli olup olmadığını kontrol edebilir.
Bu rahatsızlık çocuklarda sık görülür mü?
Tanı olanaklarındaki gelişmeler OKB'nin depresyon ve dikkat eksikliği-hiperaktivite bozukluğu ile birlikte çocuklarda en yaygın görülen psikiyatrik rahatsızlıklardan biri olduğunu ortaya koyuldu. Nitekim Amerikan Çocuk ve Ergen Psikiyatri Akademisi de OKB'nin ABD'de her 200 çocuktan birini etkileyebildiğini saptadı.
2 yaşındaki çocuklarda dahi OKB görülebilmekle birlikte, belirtiler genellikle 5 yaşından önce fark edilir hale gelmemektedir.
Bu rahatsızlığın nedenleri nelerdir?
Obsesif Kompülsif Bozukluğun, beyindeki sinir hücrelerinin birbiri ile haberleşmesini sağlayan bir kimyasal olan serotonin dengesinin bozulmasını içeren biyo-nörolojik bir zemini olduğu düşünülmekle birlikte, kesin nedenleri tam olarak belirlenememiştir. Uzmanlar genetik bir yatkınlığın söz konusu olabileceğini de belirtiyorlar. Ayrıca OKB'nin, beyni etkileyen bir otoimmun hastalığa neden olan streptokok enfeksiyonları ile bağlantısı olma olasılığı üzerinde de araştırmalar devam ediyor.
Çocuğumun davranışlarının normal olup olmadığını nasıl anlayacağım?
2-4 yaş arasındaki çocuklarda normal gelişimin bir parçası olarak bazı hafif takıntı davranışları görülebilir. Örneğin bu yaşta bir çocuk her gece uykudan önce annesinin mutlaka üç kez iyi geceler demesini isteyebilir. Ancak bu davranışlar normal olarak 4 yaş civarında kaybolur. OKB'li çocuklarda ise bu törensel davranışlar anne-babada endişe uyandıran aşırı boyutlara varır. Ayrıca yaşça daha büyük çocukların kendileri de takıntıları nedeniyle kafa karışıklığı ve öfke yaşayabilir.
Çocukların normal törensel davranışları ile OKB'ye bağlı davranışları arasındaki en önemli fark, OKB'de bu davranışların çocuğun gelişimine müdahale edecek boyuta varmasıdır. OKB teşhisinde çocuk psikiyatristleri çeşitli durumların varlığını değerlendirir. Örneğin tekrar eden bu davranışların çocuk için memnuniyet yerine sıkıntı verip vermediği, bu davranışların çocuğun çok fazla zamanını alıp almadığı ve çocuğun günlük rutinini ve sosyal işlevlerini engelleyip engellemediği gibi durumlar değerlendirilir.
Ancak küçük çocuklar genellikle yaşadıklarını kelimelere dökmekte zorluk çektiklerinden, daha büyüklerin ise davranışlarının "delilik" olduğundan korkarak, takıntılı davranışlarını gizlice yapmaları nedeniyle durumlarının aileler tarafından farkına varılması kolay olmayabilir.
