Enderun Nedir (Osmanlılarda Eğitim)

Osmanlı İmparatorluk sarayında iç örgütlenme ve burada bulunan şimdiki üniversite seviyesindeki yüksek okul "Enderun" diye isimlendirilirdi.

"Oda" olarak isimlendirilen 7 bölümhttp://www.uslanmam.com/images/smilies/virgul.gif "Enderun" un bütününü meydana getirirdi. Bu odaları şöylece sıralayabiliriz :

1 - Küçük Oda

2 - Büyük Oda

3 - Doğancı Odası

4 - Seferli Odası

5 - Kiler Odası

6 - Hazine Odası

7 - Has Oda

Galata Sarayıhttp://www.uslanmam.com/images/smilies/virgul.gif Edirne Sarayıhttp://www.uslanmam.com/images/smilies/virgul.gif İbrahimpaşa Sarayıhttp://www.uslanmam.com/images/smilies/virgul.gifİskender Çelebi Sarayı gibi resmi okullardanhttp://www.uslanmam.com/images/smilies/virgul.gif Büyük ve Küçük Odalar denilen sınıflara zekihttp://www.uslanmam.com/images/smilies/virgul.gifyetenekleriyle öğretmenlerinin taktirini kazanmışhttp://www.uslanmam.com/images/smilies/virgul.gif yakın ilgilerine hedef olan öğrenciler alınırhttp://www.uslanmam.com/images/smilies/virgul.gif burada özel bir eğitim görür ve geleceğin devlet memurları olarak yetiştirilirdi. Enderun'a alınan öğrenciler arasındahttp://www.uslanmam.com/images/smilies/virgul.gifbüyük devlet adamlarından bazılarının çocukları da bulunurdu. Ancakhttp://www.uslanmam.com/images/smilies/virgul.gif bunların alınmaları için padişahın emri gerekliydi.

Enderunda Türkhttp://www.uslanmam.com/images/smilies/virgul.gif Araphttp://www.uslanmam.com/images/smilies/virgul.gif Acem dillerihttp://www.uslanmam.com/images/smilies/virgul.gifedebiyatlarıhttp://www.uslanmam.com/images/smilies/virgul.gifdini bilgilerhttp://www.uslanmam.com/images/smilies/virgul.gif askerlik sanatının incelikleri öğretilirdi. Yeteneği olanlarhttp://www.uslanmam.com/images/smilies/virgul.gif güzel sanat öğrenimi için ayrılırdı. 16. yüzyılda Küçük ve Büyük odalarda 160 öğrenci olduğu haldehttp://www.uslanmam.com/images/smilies/virgul.gif daha sonraları öğrenci sayısı 400 ü bulmuştu. 1675 yılında kaldırılan "Doğancı Koğuşu" yerinehttp://www.uslanmam.com/images/smilies/virgul.gifdaha yüksek seviyede öğrenciler için 1635 yılında kurulmuş olan "Seferli Koğuşu" ndan yararlanılıyordu. 17. yüzyıl sonlarına doğruhttp://www.uslanmam.com/images/smilies/virgul.gif bu sınıfta 100 ü aşkın öğrenci olduğu bilinmektedir. Bu öğrencilerin en kıdemsizi "subay" derecesindeydi. Bunların başında "Saray Kethüdası" ve 12 subay vardı.

"Kiler Odası" daha yüksek seviyede oluphttp://www.uslanmam.com/images/smilies/virgul.gif Fatih tarafından kurulmuştu. Bu sınıfın yönetim ve düzeninden "Kilercibaşı" sorumluydu. "Hazine Odası" daha yüksek seviyedeydi. Bu koğuş da Fatih tarafından kurulmuştu ve "Hazinedarbaşı" diye tanımlanan komutan rütbece "sancakbeyi" ne eşitti.

Hazinedarbaşıhttp://www.uslanmam.com/images/smilies/virgul.gifyaklaşık olarak 2000 işçinin çalıştığı saray atölyelerinden de sorumluydu. Maiyetinde yüksek rütbeli 5 subay vardı. Hazinedarbaşı'nın ve maiyetindekilerin en büyük görevihttp://www.uslanmam.com/images/smilies/virgul.gif 2 daire halinde 4 salonu kaplayan Enderun hazinelerini korumaktı.

Hazinedarbaşıhttp://www.uslanmam.com/images/smilies/virgul.gifgündeliği şimdiki 600 Türk lirasına yaklaşık bir maaş alırdı. Saray hizmetinden ayrıldığı an "beylerbeyi" atanırdı. O tarihin "beylerbeyi"http://www.uslanmam.com/images/smilies/virgul.gif şimdinin orgeneral rütbesine eşitti.

Enderun'un en yüksek kademesi "Has Oda" örgütüydü. "Has Oda"http://www.uslanmam.com/images/smilies/virgul.gif Fatih döneminde 32 subayla kurulmuşhttp://www.uslanmam.com/images/smilies/virgul.gifYavuz Sultan Selim zamanında subay sayısı 40 a çıkarılmıştı.

Bu örgütün en yüksek subayı olan Hasodabaşı'nıhttp://www.uslanmam.com/images/smilies/virgul.gif rütbe sırasıyla Silahtarhttp://www.uslanmam.com/images/smilies/virgul.gif Çuhadar ve Rikaptar'dı.Hasodabaşıhttp://www.uslanmam.com/images/smilies/virgul.gif aynı zamanda bütün Enderun örgütünün de başı durumundaydı.

Hünkar Müezzinihttp://www.uslanmam.com/images/smilies/virgul.gifSır katibi (şimdiki özel kalem müdürü) Sarıkçıbaşıhttp://www.uslanmam.com/images/smilies/virgul.gifbaşçuhadar (hükümdarın ayakkabılarıyla ilgilenirdi )http://www.uslanmam.com/images/smilies/virgul.gifkahvecibaşıhttp://www.uslanmam.com/images/smilies/virgul.gifberberbaşıhttp://www.uslanmam.com/images/smilies/virgul.gif tüfekçibaşı ve tırnakçıbaşı (her Perşembe günü hünkarın tırnaklarını keserdi)http://www.uslanmam.com/images/smilies/virgul.gifHas Odanın diğer önemli kişileriydi.

Enderun örgütü 1833 yılında II. Mahmut tarafından kaldırılmıştır. Enderun'da öğretime çok özen gösterildiğindenhttp://www.uslanmam.com/images/smilies/virgul.gifbu örgütten gerek siyasi ilimlerhttp://www.uslanmam.com/images/smilies/virgul.gif gerekse güzel sanatlar alanında gerçekten değerli kişiler yetişmiştir.